Áp lực chi phí và dự định tăng giá lan rộng
Một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp F&B phải đối mặt trong giai đoạn hiện tại và dự báo cho năm 2025 chính là áp lực từ chi phí đầu vào. Mặc dù không được nêu chi tiết trong thông tin này, bối cảnh chung cho thấy chi phí nguyên vật liệu, vận hành, nhân công và logistics đều có xu hướng tăng, bào mòn đáng kể biên lợi nhuận của các cơ sở kinh doanh. Để đối phó với tình trạng này, một bộ phận không nhỏ các doanh nghiệp đang tính đến phương án điều chỉnh giá bán sản phẩm.
Theo dữ liệu từ Báo cáo thị trường kinh doanh ẩm thực Việt Nam năm 2024 của iPOS.vn, có tới 49,2% doanh nghiệp F&B tham gia khảo sát cho biết họ dự kiến sẽ tăng giá trong năm 2025. Quyết định này phản ánh áp lực chi phí đang đè nặng lên vai các nhà kinh doanh, buộc họ phải tìm cách chuyển một phần gánh nặng sang người tiêu dùng để duy trì hoạt động. Tuy nhiên, đây là một quyết định không hề dễ dàng, bởi lẽ cũng có tới 50,8% doanh nghiệp lựa chọn không tăng giá, cho thấy sự e dè và lo ngại về khả năng mất khách hàng trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng nhạy cảm hơn về giá.
Dự báo thị trường 2025: Tăng trưởng chậm lại và sự phân hóa
Sau một năm 2024 tăng trưởng khá mạnh mẽ, ngành F&B Việt Nam được dự báo sẽ có tốc độ phát triển chậm lại trong năm 2025. Cụ thể, iPOS.vn dự báo doanh thu toàn ngành sẽ đạt khoảng 755.000 tỷ đồng, tương ứng với mức tăng trưởng 9,6% so với năm trước – một con số thấp hơn đáng kể so với mức 16,6% của năm 2024. Cùng với đó, số lượng cửa hàng F&B dự kiến sẽ đạt mốc 331.369 điểm bán trên cả nước. Đáng chú ý, thị trường năm 2025 được dự báo sẽ chứng kiến sự phân hóa ngày càng rõ rệt giữa các mô hình kinh doanh.
Trong khi doanh thu của các chuỗi cửa hàng được dự báo tăng trưởng ở mức 14,4%, cao hơn mức tăng trưởng chung của thị trường, thì các cửa hàng kinh doanh độc lập lại đối mặt với tốc độ tăng trưởng chậm hơn đáng kể. Điều này cho thấy lợi thế về quy mô, thương hiệu, khả năng tối ưu chi phí và chiến lược marketing bài bản của các chuỗi đang giúp họ chiếm ưu thế trong cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Thực tế này cũng phần nào lý giải bức tranh có vẻ mâu thuẫn của năm 2024, khi tổng doanh thu ngành tăng trưởng nhưng lại có gần 60% cửa hàng ẩm thực (có thể là các cửa hàng độc lập hoặc quy mô nhỏ) báo cáo doanh thu sụt giảm.
Xu hướng tiêu dùng và mô hình kinh doanh nổi bật
Hành vi của người tiêu dùng cũng đang định hình lại thị trường F&B. Một xu hướng quan trọng được ghi nhận là sự ưa chuộng đối với "đồ uống bình dân chất lượng cao". Điều này cho thấy khách hàng không chỉ tìm kiếm mức giá hợp lý mà còn đòi hỏi chất lượng sản phẩm phải tương xứng. Họ sẵn sàng chi trả cho những sản phẩm mang lại giá trị tốt, nhưng sẽ cân nhắc kỹ lưỡng hơn với những lựa chọn đắt đỏ không cần thiết.
Bên cạnh đó, thị trường cũng liên tục đón nhận những trào lưu ẩm thực mới, tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp nhanh nhạy nắm bắt và đáp ứng nhu cầu đa dạng của thực khách. Mô hình nhượng quyền F&B (franchise) cũng được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, khi ngày càng nhiều nhà đầu tư lựa chọn hình thức này để gia nhập thị trường nhờ sự hỗ trợ về thương hiệu và quy trình vận hành từ công ty mẹ. Sự hiện diện của hình ảnh các xe đẩy đường phố (street food) trong báo cáo cũng gợi ý về sức sống và tiềm năng của phân khúc ẩm thực đường phố, vốn gần gũi và phù hợp với túi tiền của đa số người dân.
Liệu một mặt bằng giá mới sẽ được thiết lập?
Với gần một nửa số doanh nghiệp F&B dự kiến tăng giá trong năm 2025, câu hỏi về việc liệu một mặt bằng giá mới có được hình thành hay không là hoàn toàn có cơ sở. Khi một tỷ lệ lớn các cửa hàng, đặc biệt có thể bao gồm cả các chuỗi lớn với mức độ ảnh hưởng rộng, đồng loạt điều chỉnh giá lên, điều này chắc chắn sẽ tác động đến nhận thức chung của người tiêu dùng và có thể tạo ra một mức giá sàn cao hơn cho nhiều loại sản phẩm, dịch vụ F&B. Tuy nhiên, việc thiết lập một mặt bằng giá mới còn phụ thuộc vào phản ứng của thị trường.
Hơn 50% doanh nghiệp quyết định giữ giá sẽ tạo ra một đối trọng cạnh tranh, níu giữ một phần khách hàng nhạy cảm về giá. Hơn nữa, xu hướng tìm kiếm "đồ uống bình dân chất lượng cao" của người tiêu dùng cũng là một yếu tố kìm hãm đà tăng giá quá mức. Các doanh nghiệp buộc phải cân nhắc rất kỹ lưỡng, việc tăng giá phải đi kèm với việc duy trì hoặc nâng cao chất lượng, nếu không muốn đối mặt với nguy cơ khách hàng quay lưng. Do đó, thay vì một mặt bằng giá mới được áp đặt hoàn toàn, thị trường có thể sẽ chứng kiến sự phân hóa giá cả rõ rệt hơn giữa các phân khúc và mô hình kinh doanh.
Năm 2025 được dự báo sẽ là một năm đầy thách thức đối với ngành F&B Việt Nam. Tốc độ tăng trưởng chậm lại, áp lực chi phí gia tăng và xu hướng tiêu dùng hướng về giá trị hợp lý đòi hỏi các doanh nghiệp phải có những chiến lược kinh doanh khôn ngoan và linh hoạt. Việc gần 50% doanh nghiệp dự kiến tăng giá cho thấy áp lực chi phí là rất lớn, nhưng quyết định này cần được cân nhắc kỹ lưỡng để không làm mất lòng khách hàng.
Sự phân hóa giữa các chuỗi lớn và cửa hàng độc lập ngày càng rõ nét, đòi hỏi các mô hình kinh doanh nhỏ lẻ phải tìm ra lợi thế cạnh tranh riêng biệt. Cuối cùng, chìa khóa để tồn tại và phát triển trong năm 2025 nằm ở khả năng cân bằng tinh tế giữa việc kiểm soát chi phí, định giá hợp lý, nắm bắt xu hướng thị trường và quan trọng nhất là mang lại giá trị thực sự cho khách hàng.
Bảo An