Về miền đất linh thiêng
Tọa lạc dưới chân núi Sam tại thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang, Miếu Bà Chúa Xứ được xem là điểm đến tâm linh thiêng liêng nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây không chỉ được biết đến với danh tiếng linh thiêng trong việc cầu an, cầu tài lộc mà còn là một trung tâm văn hóa tín ngưỡng đặc sắc, thể hiện rõ nét bản sắc văn hóa Việt Nam.
Câu chuyện về nguồn gốc của Miếu Bà Chúa Xứ gắn liền với truyền thuyết về pho tượng thiêng được tìm thấy trên đỉnh núi Sam trong thế kỷ 19. Pho tượng được chế tác từ đá sa thạch, mang đậm phong cách nghệ thuật Óc Eo cổ đại, và được người dân tin tưởng có sức mạnh văn hóa vô cùng lớn. Người dân địa phương đã xây dựng miếu thờ và tôn kính Bà với danh xưng "Thánh mẫu xứ sở" - vị thần linh bảo vệ mảnh đất biên giới, che chở cho mùa màng tươi tốt và đem lại cuộc sống bình an cho người dân.
Biểu tượng văn hóa của cả miền Tây
Hàng năm, Miếu Bà Chúa Xứ đón tiếp hơn 3 triệu lượt khách hành hương, với lượng du khách đông đảo nhất vào dịp lễ Vía Bà từ ngày 22 đến 27 tháng 4 âm lịch. Lễ hội này đã trở thành một trong những sự kiện văn hóa lớn nhất miền Nam và được Nhà nước công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2014. Hiện tại, lễ hội đang trong quá trình xét duyệt để trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại do UNESCO công nhận.
Lễ hội Vía Bà mang trong mình sự kết hợp hài hòa của nhiều nghi lễ trang nghiêm như lễ tắm tượng, rước sắc, thỉnh bà, cúng tế và hát bội, phản ánh đậm nét tín ngưỡng dân gian "thờ Mẫu", truyền thống "uống nước nhớ nguồn" và tinh thần "có cầu - có trả" đặc trưng trong văn hóa phương Nam. Những người hành hương đến miếu không chỉ dâng hương, lễ vật mà còn gửi gắm những ước vọng thiêng liêng về cuộc sống tốt đẹp, công việc thuận lợi và gia đình hạnh phúc bình an.
Từ đức tin đến sức mạnh kinh tế
Miếu Bà Chúa Xứ không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế và du lịch địa phương. Năm 2023, Ban Quản trị miếu đã ghi nhận số tiền công đức lên đến 220 tỷ đồng, mức cao nhất trong số các cơ sở tín ngưỡng trên toàn quốc.
Nguồn lực tài chính này được sử dụng hiệu quả không chỉ để trùng tu bảo tồn di tích và duy trì các hoạt động lễ hội, mà còn góp phần đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, cải thiện hệ thống giao thông, hỗ trợ người nghèo, khuyến học và triển khai nhiều chương trình phúc lợi cộng đồng khác.
Du lịch văn hóa gắn liền với Miếu Bà đã tạo ra cơ hội việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương trong các lĩnh vực dịch vụ đa dạng như lưu trú, vận chuyển, kinh doanh hàng lưu niệm và ẩm thực, góp phần nâng cao đời sống kinh tế cho cộng đồng.
Một di sản cần được gìn giữ
Trong dòng chảy hiện đại hóa, việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Miếu Bà Chúa Xứ là trách nhiệm của toàn xã hội. Điều đó không chỉ giữ gìn một công trình kiến trúc – có giá trị lịch sử, mà còn góp phần định hình bản sắc văn hóa vùng đất Nam Bộ, lan tỏa những giá trị nhân văn sâu sắc trong đời sống cộng đồng.
Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam là nơi hội tụ niềm tin, văn hóa và truyền thống của người Việt phương Nam. Đây không chỉ là chốn hành hương linh thiêng mà còn là biểu tượng văn hóa – kinh tế – du lịch, góp phần làm rạng danh đất Châu Đốc – An Giang trên bản đồ du lịch và di sản văn hóa Việt Nam.
Hành hương về Núi Sam – dâng lễ Bà Chúa Xứ – không chỉ là một nghi lễ văn hóa, mà là hành trình trở về với cội nguồn, đạo lý và lòng tin.