Ngày ấy, bia Sông Hàn hiện diện trong từng ngóc ngách đời sống miền Trung. Từ quán nhậu bình dân nơi góc hẻm, bàn tiệc cưới hỏi rộn ràng, đến những buổi tụ tập sau ca làm hay chiều gió lộng bên bờ sông, đâu đâu cũng thấy sắc nâu sậm của chai bia, lớp bọt trắng li ti sủi tăm. Với người Quảng – Đà, Sông Hàn không chỉ là thức uống giải khát, mà còn là một nếp văn hóa. Chiều xuống, dẫu bận rộn, họ vẫn hẹn nhau vài chai bia, để uống cái tình bằng hữu, cái hào sảng đặc trưng của miền Trung nắng gió.
Ngày nay, thị phần Đà Nẵng của bia Larue đang chiếm ưu thế.
Một thời, để mua được bia Sông Hàn, người dân phải xếp hàng dài trước cổng nhà máy hoặc nhờ giấy giới thiệu. Với công suất từng đạt 14 triệu lít/năm, thương hiệu này gần như trở thành cái tên quen thuộc khắp Quảng Nam – Đà Nẵng. Người ta nhớ mãi không chỉ bởi vị cay nồng đặc trưng, mà còn vì trong đó chứa đựng niềm tự hào về một sản phẩm của quê hương.
Với những người con đi xa, ký ức quê nhà đâu chỉ gói gọn trong mì Quảng, mắm cá cơm, mà còn đọng lại trong cái vị bia nơi đầu lưỡi. Có người kể, ra Hà Nội học tập nhiều năm, nhưng mỗi lần trở về Đà Nẵng, việc đầu tiên là ghé quán ven sông, gọi vài chai Sông Hàn để vơi đi nỗi nhớ. Ngụm bia khi ấy không chỉ làm dịu cơn khát, mà còn đánh thức ký ức, gợi lại hình ảnh dòng sông, mái nhà, cơn gió mang hồn quê xứ biển.
Không chỉ Larue, thị trường bia rượu Đà Nẵng hiện nay rất đa dạng.
Thế nhưng, khi bước vào thời kỳ mở cửa, câu chuyện về bia Sông Hàn không còn chỉ là những ký ức đẹp. Năm 1990, một tập đoàn bia quốc tế đầu tư xây dựng nhà máy tại Hòa Khánh và cho ra mắt thương hiệu Larue với chiến lược quảng bá mạnh mẽ. Thị phần bia Sông Hàn từ đó bắt đầu suy giảm, Công ty Bia Đà Nẵng dần rơi vào giai đoạn khó khăn, đời sống công nhân cũng chịu nhiều ảnh hưởng.
Năm 2000, Công ty vẫn nỗ lực duy trì sản xuất gần 6 triệu lít bia, song thị trường đã đổi thay. Khi nhà máy được chuyển nhượng cho Foster’s (Úc) vào năm 2001, thương hiệu Larue tiếp tục phát triển, công suất nhanh chóng đạt 30 triệu lít/năm. Trong khi đó, cái tên Sông Hàn – từng một thời là niềm tự hào xứ Quảng lặng lẽ biến mất khỏi thị trường, để lại nhiều tiếc nuối trong lòng người dân địa phương.
Không chỉ Larue, thị trường bia rượu Đà Nẵng hiện nay rất đa dạng.
Với người dân Đà Nẵng, đó là một nỗi hụt hẫng thật sự. Từ ngày ấy, trên bàn tiệc quê nhà chỉ còn Larue, còn hương vị Sông Hàn thân quen dần lùi vào ký ức. Những công nhân từng gắn bó cả tuổi trẻ với nhà máy cũng phải đối diện với nhiều đổi thay. Câu hỏi “người lao động rồi sẽ ra sao” khi ấy như một nốt trầm đọng lại trong ký ức tập thể, gợi nhắc về một giai đoạn nhiều thăng trầm của thành phố bên sông Hàn.
Nhiều người Đà Nẵng nghĩ rằng, bia Larue hiện nay chính là bia Sông Hàn ngày trước.
Ngày nay, nhắc đến bia Sông Hàn, người ta chỉ còn tìm thấy trong ký ức. Đó là những chiều mùa hạ bên bờ sông gió lộng, tiếng cười xen lẫn tiếng ve; là bàn nhậu quê mùa nhưng ấm áp nghĩa tình, nơi chai bia chuyền tay, bọt tràn ra miệng cốc. Một thương hiệu từng làm rạng danh xứ Quảng, rồi lặng lẽ khép lại như khúc nhạc còn dang dở.
Thế nhưng, bia Sông Hàn chưa bao giờ thực sự mất đi. Nó vẫn sống trong những câu chuyện bên bàn trà, trong ánh mắt xa xăm của người con xa quê, như một người bạn thân thiết đã rời xa nhưng mỗi lần nhắc lại vẫn thấy gần gũi, thân thương.
Bia Sông Hàn – hương vị của một thời đã xa, nhưng mãi là phần ký ức ngọt ngào của đất Quảng. Để mỗi khi nhớ về, lòng người lại chộn rộn, nghe đâu đây hơi thở mặn mòi quê hương và tin rằng có những giá trị, dẫu đã mất đi, vẫn không bao giờ phai nhạt.
Bài, ảnh: ĐÌNH TĂNG