Giữa vô vàn loại trà trên dải đất hình chữ S, trà Thái Nguyên từ lâu đã khẳng định vị thế đặc biệt nhờ hương thơm cốm non nồng nàn, vị chát dịu và hậu ngọt sâu lắng khó quên. Thế nhưng, với những người thực sự yêu trà, họ còn nhận ra một điều tinh tế hơn: hương vị của trà Thái Nguyên không hề cố định mà luôn thay đổi theo mùa. Mỗi chén trà, mỗi ngụm nước xanh ấy chính là một lát cắt của thời gian, là dấu ấn của bốn mùa hội tụ trong từng búp trà non.
Mỗi mùa, mỗi chén trà như một lát cắt của thời gian, lưu giữ hương và sắc riêng.
Trà xuân – Vị tinh khôi từ những búp mầm đầu năm
Khi xuân về, vùng chè Thái Nguyên thức giấc sau giấc ngủ đông dài. Những đợt mưa xuân lất phất kết hợp với nền khí hậu se lạnh đã tạo nên môi trường lý tưởng để búp trà non nhú lên căng mọng, xanh mướt và chứa nhiều tinh dầu tự nhiên. Trà xuân vì thế được xem là loại tinh túy nhất trong năm.
Khi pha, nước trà có màu xanh vàng trong vắt, mùi hương thoảng nhẹ như mùi của mầm non mới nhú, vị chát gần như không rõ rệt mà thay vào đó là cảm giác thanh mát, nhẹ nhàng như một làn gió xuân. Hậu vị kéo dài nơi cuống họng để lại dư âm ngọt dịu, như thể bạn vừa được nếm một giọt sương đầu mùa. Trà xuân không quá mạnh, không sâu vị, nhưng chính sự mảnh mai, tinh khôi ấy lại chạm đến tâm hồn người thưởng trà bằng một cách rất riêng: trong trẻo, yên bình và đầy thi vị.
Trà hạ – Khi nắng vàng hun đúc hương vị
Mùa hè ở Thái Nguyên là thời điểm nắng mạnh, nhiệt độ cao là điều kiện khiến lá trà phát triển nhanh và dày hơn. Lá trà mùa hạ thường cứng cáp, ít tinh dầu nhưng giàu chất khô, tạo nên một diện mạo đậm đà cả về hình thức lẫn hương vị.
Nước trà mùa hè có màu vàng đậm, hơi sánh, tỏa ra mùi hương ngai ngái rất đặc trưng của lá trà trưởng thành. Khi nhấp, vị chát mạnh mẽ sẽ hiện lên ngay đầu lưỡi, rồi dần dần chuyển hóa thành vị ngọt mát sâu trong cổ họng. Sự đậm sâu ấy khiến trà hè thích hợp cho những ai ưa sự rõ nét, mạnh mẽ, cần một thứ thức uống có thể đánh thức cả thân – tâm – trí giữa cái oi ả của ngày hè.
Trà mùa hạ không dành cho tất cả, nhưng lại rất được lòng những người “nghiện” trà thực thụ. Chính vị đắng đậm ban đầu và sự chuyển mình thành hậu ngọt về sau khiến người ta nhớ mãi, như cách mùa hè đi qua để lại những cơn mưa bất chợt làm dịu lòng người.
Trà thu – Thanh tao và hài hòa như khúc chuyển mùa
Thu về, không khí mát lành, dịu nhẹ làm cho cây chè sinh trưởng chậm lại nhưng lại hấp thu nhiều dưỡng chất tích lũy từ đất trời. Trà thu vì thế sở hữu sự cân bằng tuyệt vời giữa tinh dầu, chất chát và vị ngọt không quá mạnh mẽ như trà hè, không quá nhẹ nhàng như trà xuân, mà dừng lại ở mức vừa vặn, thanh nhã.
Một tách trà thu khi pha ra có sắc nước vàng nhạt như tấm lụa mỏng, hương trà dịu dàng và quyến luyến. Vị trà khi chạm đầu lưỡi rất mềm, ít chát, chỉ đủ làm nổi bật hương thơm nhẹ và hậu vị thanh mát kéo dài. Chính sự trung dung ấy khiến trà thu trở thành người bạn đồng hành lý tưởng cho những buổi trò chuyện an yên, cho những ai tìm kiếm sự cân bằng trong nhịp sống hiện đại.
Không ngoa khi nói rằng, nếu trà xuân mang đến niềm hân hoan, trà hè khơi dậy năng lượng, thì trà thu lại là bản nhạc nền nhẹ nhàng cho những tâm hồn trầm lặng.
Trà đông – Chiều sâu của sự tĩnh tại
Mùa đông lạnh giá, cây chè không còn phát triển mạnh nhưng lại dồn dưỡng chất vào từng búp lá còn sót lại. Việc thu hái trà vào đông thường ít hơn, nhưng chính vì thế mà trà đông lại có vị rất đặc biệt sâu, lắng và chậm rãi như chính nhịp điệu của thiên nhiên lúc này.
Trà đông khi pha có sắc nước nhạt hơn, nhưng lại rõ chiều sâu trong hương mùi thơm không bốc lên ngay mà thoang thoảng, ấm áp như hương gỗ cũ. Khi nhấp, bạn không cảm thấy vị chát rõ rệt, mà là sự tròn đầy, dẻo dai bám lấy vị giác. Uống trà mùa đông là trải nghiệm gần giống như ngồi bên bếp lửa trong đêm lạnh: không ồn ào, không rực rỡ, nhưng đủ làm lòng người dịu lại, lắng đọng và suy ngẫm.
Trà đông vì thế thường được người cao tuổi ưa chuộng, những người không cần vị quá mạnh, mà cần một chén trà có thể kể chuyện, có thể cùng họ trải qua những ngày chậm rãi, an nhiên.
Mùa nào là mùa trà ngon nhất?
Một câu hỏi tưởng chừng đơn giản, nhưng câu trả lời lại không hề dễ. Bởi lẽ, mỗi mùa trà Thái Nguyên đều mang một vẻ đẹp, một tầng vị và một sắc thái cảm xúc khác nhau. Mỗi người sẽ tìm thấy "vị ngon nhất" theo chính cảm nhận và hoàn cảnh của mình: có người chuộng sự thanh tao của trà xuân, người khác lại nghiện cái mạnh mẽ của trà hè, say mê nét cân bằng của trà thu hay chìm trong chiều sâu của trà đông.
Thế nhưng nếu phải chọn ra một thời điểm được đánh giá cao nhất, nhiều người sành trà sẽ không ngần ngại chọn mùa xuân, bởi đó là khi cây trà hồi sinh, khi từng búp non chứa đựng trọn vẹn tinh hoa trời đất. Trà xuân là biểu tượng cho sự khởi đầu, cho sự sống và cho vẻ đẹp tinh khiết không thể sao chép.
Trà Thái Nguyên không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đó là một phần hồn của đất trời, là nhịp điệu của bốn mùa hội tụ trong từng lá trà. Từ sớm xuân đến ngày cuối đông, mỗi chén trà là một khoảnh khắc kết tinh của thời gian, là lời thì thầm của thiên nhiên gửi gắm qua hương vị. Càng hiểu sâu về hành trình ấy, người ta lại càng thêm trân trọng và yêu mến loại trà đã làm nên thương hiệu cho vùng đất Thái Nguyên suốt bao năm qua. Và cũng từ đó, mỗi lần nâng chén, là mỗi lần ta thêm yêu vẻ đẹp bốn mùa của đất nước mình thanh, sâu, nhẹ nhàng nhưng đầy sức sống.