Đặc sắc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023

Trong ngày 29/1 (tức mùng 8 tháng Giêng), tỉnh Hòa Bình đã tổ chức nhiều hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Mường trong Chương trình Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023. Trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Khai hạ của người Mường Hòa Bình cho các huyện Tân Lạc, Lạc Sơn, Cao Phong và Kim Bôi.

Tỉnh Hòa Bình tổ chức nhiều hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Mường trong Chương trình Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023.
Tỉnh Hòa Bình tổ chức nhiều hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Mường trong Chương trình Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023.

Tham dự Lễ khai mạc có Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban dân tộc Hầu A Lềnh; Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình Nguyễn Phi Long; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và tỉnh Hòa Bình cùng toàn thể nhân dân, du khách đến tham dự Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường năm 2023.

Các vị đại biểu và đông đảo Nhân dân tới tham dự Khai mạc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023.
Các vị đại biểu và đông đảo Nhân dân tới tham dự Khai mạc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023.

Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường hay còn gọi là lễ hội Khuống mùa là lễ hội truyền thống đã có từ rất lâu đời và là lễ hội dân gian lớn nhất của người Mường, đặc biệt ở bốn vùng Mường lớn của tỉnh là Bi, Vang, Thàng, Động. Đây là lễ hội gắn liền với nền sản xuất nông nghiệp lúa nước, mang nhiều dấu ấn của nền văn minh Việt cổ; là hoạt động văn hóa - tín ngưỡng không thể thiếu của đồng bào người Mường ở Hòa Bình mỗi dịp xuân về. Lễ hội mang ý nghĩa tôn kính các vị thần linh, tưởng nhớ những người đã có công lập đất, lập mường và cầu mong vạn vật phát triển thuận lợi, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, những điều tốt đẹp đến với người dân, xóm bản.

Đặc sắc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023 - Ảnh 1
Lễ thờ cúng mời Quốc Mẫu Hoàng Bà và các vị thần được thờ về tại miếu thờ xóm Lũy Ải .
Lễ thờ cúng mời Quốc Mẫu Hoàng Bà và các vị thần được thờ về tại miếu thờ xóm Lũy Ải .

Lễ hội Khai hạ được tổ chức với nhiều nghi trình, nghi thức độc đáo tạo nên nét riêng có. Được chia làm hai phần gồm phần lễ và phần hội. Trong đó, phần lễ là hoạt động thờ cúng Thành Hoàng với các nghi trình, nghi thức ở mỗi vùng Mường có sự khác nhau. Xưa kia thì ở cả 4 Mường lớn và một số huyện khác đều có nghi thức rước kiệu hoặc cúng tại mó nước và xin rước nước; cúng tại ruộng xin rước mạ hoặc cúng tại ruộng để xin làm lễ cày, bừa đầu tiên… nhưng ngày nay do nhiều nguyên nhân nên phần rước kiệu chỉ còn ở lễ hội ở Mường Bi và Mường Thàng; cúng tại ruộng để xin làm lễ cày, bừa đầu tiên chỉ còn diễn ra tại huyện Tân Lạc và huyện Lạc Sơn.

Thầy mo mời Quốc mẫu Hoàng Bà dự, chứng kiến lễ hội.
Thầy mo mời Quốc mẫu Hoàng Bà dự, chứng kiến lễ hội.

Phần hội là các hoạt động vui chơi, thi các trò chơi dân gian, biểu diễn các hình thức nghệ thuật dân gian. Được tổ chức ngay sau khi kết thúc phần lễ chức với các trò chơi dân gian như: Hội đánh Chiêng, hội ném còn, thi bắn nỏ, giã gạo, đánh cù, đánh mảng, kéo co, thi hát đối, hát sắc bùa hay còn gọi là "séc púa", thi các mâm cơm, trình diễn trang phục, thi người đẹp xứ Mường và phần thi đấu các môn thể thao…

Ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình phát biểu khai mạc lễ hội.
Ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình phát biểu khai mạc lễ hội.

Phát biểu khai mạc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình năm 2023, ông Bùi Văn Khánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình cho biết, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước, mang nhiều dấu ấn của Văn minh Việt cổ. Lễ hội này là hoạt động văn hóa - tín ngưỡng không thể thiếu của đồng bào người Mường ở Hòa Bình.

“Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường được tổ chức thường niên góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, qua đó tuyên truyền về giá trị lịch sử, văn hóa, nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; quảng bá sản phẩm du lịch Hòa Bình đến với du khách trong nước, quốc tế”, ông Khánh chia sẻ.

Ông Nguyễn Phi Long, Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình đánh trống khai mạc lễ hội.
Ông Nguyễn Phi Long, Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình đánh trống khai mạc lễ hội.

Đây là hoạt động văn hóa - tín ngưỡng không thể thiếu của đồng bào người Mường ở Hòa Bình, đặc biệt là ở bốn vùng mường lớn: Bi, Vang, Thàng, Động. Lễ hội mang ý nghĩa tôn kính các vị thần linh, tưởng nhớ những người đã có công lập đất, lập mường và cầu mong vạn vật phát triển thuận lợi, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc… 

Quang cảnh khai mạc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình năm 2023 tại Sân vận động xã Phong Phú (Tân Lạc).
Quang cảnh khai mạc Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình năm 2023 tại Sân vận động xã Phong Phú (Tân Lạc).
Ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh trao quyết định công nhận di sản văn hoá phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh cho các địa phương.
Ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh trao quyết định công nhận di sản văn hoá phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh cho các địa phương.

Trải qua những thăng trầm, biến thiên của lịch sử, lễ hội Khai hạ đã đi sâu vào tâm thức của cộng đồng người Mường. Lễ hội Khai hạ ở mỗi vùng Mường của Hòa Bình được tổ chức vào thời gian và địa điểm khác nhau.Với những ý nghĩa và giá trị sâu sắc đó, năm 2022, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2023, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường Hòa Bình lần đầu tiên được tổ chức với quy mô cấp tỉnh…

Bà con người dân tộc Mường thực hiện nghi lễ xuống đồng để mở đầu cho một năm mới làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu.
Bà con người dân tộc Mường thực hiện nghi lễ xuống đồng để mở đầu cho một năm mới làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu.

Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường được tổ chức thường niên sẽ góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, qua đó tuyên truyền về giá trị lịch sử, văn hóa, nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; quảng bá sản phẩm du lịch của Hoà Bình đến với du khách trong nước và quốc tế./.

Phi Long - Minh Đông/VP Tây Bắc

Từ khóa:
#h