Tại huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh (cũ)– nơi được xem là “thủ phủ” của cây trám đen – loại cây này được trồng nhiều ở các xã như Hương Sơn, Kim Hoa, Sơn Giang, Tứ Mỹ... Từ lâu gắn bó với đời sống người dân, nay cây trám đã khẳng định được giá trị kinh tế rõ rệt.
Loại quả được ví như "vàng đen" núi rừng Hương Sơn
Theo người dân địa phương, mỗi cây trám trưởng thành có thể cho thu hoạch từ 10kg đến 1 tạ quả mỗi năm, mang lại nguồn thu khá lớn. Đặc biệt, cây không đòi hỏi nhiều công chăm sóc, ít tốn chi phí đầu tư nhưng hiệu quả kinh tế lại cao.
Thương lái tìm đến thu mua tại vườn
“Ngày xưa trồng trám chủ yếu để lấy gỗ, bây giờ quả trám lại trở thành đặc sản được săn đón. Cây vừa cho bóng mát, vừa sinh lời, thương lái còn đến tận vườn thu mua nên chúng tôi không phải lo đầu ra”, bà Luyến – một hộ dân ở xã Hương Sơn chia sẻ.
Cây trám càng nhiều tuổi thì quả vừa mang lại năng suất cao, ăn vào cũng béo hơn
Hiện tại, giá trám đen dao động từ 90.000 đến 120.000 đồng/kg. Nhờ nhu cầu tiêu thụ lớn, nhiều hộ dân đã chủ động nhân giống, trồng thêm trám quanh vườn để tăng thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo tại địa phương.
Vào mùa thu hoạch, khung cảnh tại “thủ phủ” trám đen Hương Sơn trở nên nhộn nhịp khi các thương lái đổ về thu mua. Một số hộ có từ vài đến hàng chục cây trám cổ thụ, mỗi mùa có thể thu về hàng chục triệu đồng.
Thu hái trám cũng khá vất vả, vì cây trám vừa cao, quả lại đen, nhỏ khó thấy
Thu hái trám đen cũng là một công việc đặc thù. Người hái phải trèo lên cây cao, sử dụng cây tre hoặc nứa dài khoảng 10m có gắn lưỡi liềm ở đầu để cắt từng chùm quả. Từ trên cao, họ phải khéo léo lách qua các tán lá để tìm ra những chùm trám chín giấu mình. Quả trám đen có hình thoi, vỏ tím sẫm khi chín, cùi vàng, hạt nhọn hai đầu, nhân trắng ngần – được nhiều người ưa chuộng vì độ bùi và thơm đặc trưng khi chế biến.
Người dân trồng trám cho biết, cây trám càng lâu năm thì càng cho nhiều quả và chất lượng càng cao. Với đặc điểm ít tốn công chăm sóc mà vẫn mang lại hiệu quả kinh tế, trám đen được nhiều người xem như “của để dành” trong vườn nhà.
Chính quyền địa phương cũng ghi nhận cây trám đen đang mang lại giá trị kinh tế khá cao. Tuy nhiên, việc thống kê chính xác số lượng cây và sản lượng toàn xã còn gặp khó khăn do cây trám được trồng rải rác, mỗi hộ một ít.
Diễm Phước