Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong tháng 7/2025, Việt Nam xuất khẩu 109 tấn ớt, đạt kim ngạch 0,3 triệu USD, giảm hơn 45% so với tháng trước. Đáng chú ý, Lào hiện là thị trường lớn nhất, nhập khẩu tới 44 tấn chỉ trong tháng này.
Lũy kế 7 tháng đầu năm, cả nước xuất khẩu 1.498 tấn ớt, kim ngạch 5,5 triệu USD (tương đương hơn 140 tỷ đồng). Trong đó, Lào và Mỹ là hai khách hàng quan trọng, với Lào nhập 750 tấn, còn Mỹ đứng thứ hai với 226 tấn.
Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2024, xuất khẩu ớt của Việt Nam sụt giảm mạnh: sản lượng giảm 81,3%, kim ngạch giảm 71,7%. Điều này tạo nên sự tương phản rõ rệt, bởi năm 2024 từng là năm kỷ lục khi xuất khẩu đạt hơn 10.433 tấn, kim ngạch 25,1 triệu USD – trong đó riêng Trung Quốc chiếm tới 75% thị phần.
Ở trong nước, Đồng Tháp được coi là thủ phủ trồng ớt, nổi bật tại huyện Thanh Bình (sau sáp nhập – xã Thanh Bình) với diện tích khoảng 2.000 ha, sản lượng trên 22.500 tấn/năm. Lạng Sơn cũng mở rộng diện tích trồng lên hơn 1.479 ha, phục vụ cả xuất khẩu và tiêu thụ nội địa.
Ớt không chỉ là cây gia vị quen thuộc mà còn mang ý nghĩa văn hóa ẩm thực sâu sắc. Trong đời sống, ớt hiện diện từ nước chấm, nộm, món kho, lẩu… cho tới công nghiệp chế biến như tương ớt, ớt bột. Đặc biệt, capsaicin trong ớt được nghiên cứu ứng dụng trong y dược, với tác dụng giảm đau, chống viêm và hỗ trợ tiêu hóa.
Việt Nam xuất khẩu gần 1.500 tấn ớt, thu về hơn 140 tỷ đồng. (Ảnh - IT)
Trên phạm vi toàn cầu, ngành hàng ớt được định giá khoảng 35 tỷ USD mỗi năm, với khu vực châu Á – Thái Bình Dương giữ vai trò trung tâm. Nhu cầu không ngừng tăng nhờ sự bùng nổ ngành chế biến thực phẩm (mì ăn liền, nước sốt, snack) và dược phẩm.
Ớt Việt Nam có lợi thế ở hương vị cay đặc trưng, chủng loại đa dạng, ngày càng hợp khẩu vị phương Tây. Đây là cơ hội lớn để nâng cao giá trị xuất khẩu, nhất là thông qua sản phẩm chế biến sâu như ớt sấy, bột ớt, tương ớt cao cấp.
Bên cạnh tiềm năng, ngành ớt Việt Nam vẫn đối mặt nhiều rào cản: Biến đổi khí hậu mưa nhiều, nắng gắt bất thường ảnh hưởng trực tiếp năng suất và chất lượng; phụ thuộc thị trường trước đây dựa nhiều vào Trung Quốc, trong khi chính sách nhập khẩu từ nước này biến động thất thường; hạn chế chế biến sâu hạ tầng và công nghệ còn thiếu, khiến chuỗi giá trị chưa khai thác tối đa; tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe đặc biệt từ EU với yêu cầu kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Nếu giải quyết tốt các thách thức này, ớt Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành “quả tỷ đô” bên cạnh sầu riêng, xoài, thanh long – góp phần nâng vị thế nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
Bùi Quốc Dũng