Livestream, flash sale và AI: Xu hướng mua sắm

Mua sắm qua livestream đã tạo nên một làn sóng chưa từng có trong ngành bán lẻ tại Việt Nam. Từ những gương mặt nổi tiếng đến các chủ shop nhỏ lẻ, ai cũng có thể trở thành người dẫn dắt buổi phát trực tiếp, quảng bá sản phẩm đến hàng nghìn người xem trong cùng một thời điểm. Không gian tương tác trực tiếp này tạo cảm giác gần gũi, tin cậy giữa người bán và người mua - điều mà các phương thức bán hàng truyền thống khó lòng đạt được.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, không khó để bắt gặp hình ảnh những người trẻ mải miết theo dõi các buổi livestream bán hàng trên điện thoại di động trong giờ nghỉ trưa hay trên xe buýt đường về nhà. Theo số liệu từ các nền tảng thương mại điện tử, doanh thu từ kênh livestream đã tăng gấp ba lần trong hai năm qua. Đặc biệt, các sản phẩm thời trang, mỹ phẩm và đồ gia dụng là những mặt hàng "đắt khách" nhất qua hình thức này.

Song song với livestream, flash sale là một chiến lược marketing khác đang phổ biến trên các sàn thương mại điện tử. Đây là những đợt giảm giá mạnh, diễn ra trong thời gian ngắn, thường chỉ vài giờ hoặc vài phút. Những con số giảm giá "khủng" 50%, 70% hay thậm chí 90% tạo nên cảm giác khẩn cấp, thúc đẩy người tiêu dùng đưa ra quyết định mua hàng nhanh chóng để không bỏ lỡ cơ hội.

Các đợt flash sale thường được lên lịch vào những thời điểm đặc biệt như 9/9, 10/10, 11/11 hay 12/12, tạo nên những ngày hội mua sắm lớn. Doanh thu của các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki trong những ngày này có thể cao gấp 5-10 lần ngày thường. Tuy nhiên, không ít người tiêu dùng sau khi "săn sale" đã phải đối mặt với thực tế rằng mình đã mua những món hàng không thực sự cần thiết.

Bên cạnh đó, công nghệ AI đang dần thay đổi cách chúng ta mua sắm. Các thuật toán thông minh theo dõi hành vi của người dùng, phân tích sở thích và đưa ra những gợi ý sản phẩm phù hợp. Trải nghiệm mua sắm trở nên cá nhân hóa hơn bao giờ hết, khi mỗi người dùng nhận được những đề xuất khác nhau dựa trên lịch sử tìm kiếm và mua hàng của họ.

Ông Trần Văn Hùng, Giám đốc một công ty phát triển ứng dụng thương mại điện tử tại TP.HCM cho biết: "AI không chỉ giúp đề xuất sản phẩm mà còn tối ưu hóa giá cả theo thời gian thực, dựa trên cung cầu thị trường và phân tích hành vi người dùng. Đây là công cụ marketing hiệu quả, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều vấn đề về quyền riêng tư và tính minh bạch."

Mặc dù mang lại nhiều tiện ích, ba xu hướng này cũng đặt ra những câu hỏi về tính bền vững và tác động tâm lý đối với người tiêu dùng. Livestream bán hàng thường kèm theo kỹ thuật tạo áp lực như "chỉ còn 10 sản phẩm", "giá chỉ áp dụng trong 5 phút". Flash sale tạo ra cảm giác hối tiếc nếu bỏ lỡ (FOMO - Fear Of Missing Out), đẩy người tiêu dùng vào tình trạng mua sắm bốc đồng. Còn AI, mặc dù thông minh, nhưng có thể tạo ra "bong bóng lọc" khi chỉ đề xuất những sản phẩm tương tự nhau, hạn chế khả năng khám phá những mặt hàng mới của người dùng.

Nhiều người tiêu dùng trẻ cũng bắt đầu nhận ra những chiêu trò đằng sau các phương thức bán hàng này. Anh Nguyễn Minh Tuấn, 28 tuổi, nhân viên IT tại Hà Nội chia sẻ: "Tôi từng mua một chiếc tai nghe trong đợt flash sale với giá giảm 70%. Nhưng sau đó phát hiện ra giá gốc đã được đẩy lên cao hơn nhiều so với thị trường. Thực tế tôi chỉ được giảm khoảng 20% mà thôi."

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã đưa ra những cảnh báo về các chiêu trò "ảo giá", yêu cầu các sàn thương mại điện tử minh bạch hơn trong việc hiển thị giá cả và chính sách khuyến mãi. Tuy nhiên, việc giám sát vẫn còn nhiều thách thức do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và các phương thức marketing mới.

Từ góc độ doanh nghiệp, những xu hướng này mang lại hiệu quả đáng kể trong việc thúc đẩy doanh số bán hàng. Theo khảo sát của một công ty nghiên cứu thị trường, các buổi livestream có thể tăng tỷ lệ chuyển đổi (conversion rate) lên đến 30% so với phương thức bán hàng truyền thống. Flash sale giúp doanh nghiệp giải phóng hàng tồn kho nhanh chóng và tạo dòng tiền. Còn AI giúp tiết kiệm chi phí marketing bằng cách nhắm mục tiêu chính xác hơn đến đối tượng khách hàng tiềm năng.

Những xu hướng này phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong hành vi tiêu dùng của người Việt. Từ một xã hội quen với việc mua sắm trực tiếp tại các cửa hàng, chợ truyền thống, người tiêu dùng Việt Nam đang nhanh chóng thích nghi với thế giới mua sắm ảo. Sự tiện lợi, đa dạng sản phẩm và trải nghiệm mua sắm thú vị là những yếu tố khiến các phương thức này ngày càng phổ biến.

Livestream, flash sale và AI không phải là "cái mới" sẽ biến mất theo thời gian, mà đang định hình lại toàn bộ cách thức chúng ta mua sắm. Thay vì phủ nhận hoặc đón nhận hoàn toàn, cách tiếp cận cân bằng - tận dụng tiện ích nhưng vẫn giữ tỉnh táo - có lẽ là phương án khôn ngoan nhất cho người tiêu dùng Việt Nam trong kỷ nguyên số hóa đầy biến động này.

Tiến Hoàng