"Hồi chuông" cảnh báo về an toàn thực phẩm
Theo thống kê từ Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về Vệ sinh Dịch tễ và Kiểm dịch Động thực vật Việt Nam (SPS Việt Nam), 6 tháng đầu năm 2024, số lượng cảnh báo vi phạm an toàn thực phẩm từ EU đã tăng đột biến lên 57 cảnh báo, tăng hơn 80% so với cùng kỳ năm ngoái.
Một số nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như thanh long, ớt, đậu bắp và sầu riêng đang phải chịu tần suất kiểm tra biên giới nghiêm ngặt hơn từ EU. Điều này ảnh hưởng đến thời gian thông quan, tăng chi phí và gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
Nguyên nhân từ đâu?
Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do nhiều doanh nghiệp xuất khẩu chưa thực sự tuân thủ các quy định của EU. Bên cạnh đó, thói quen sản xuất tại một số địa phương vẫn chưa thay đổi, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh, phân bón vẫn còn tình trạng lạm dụng, không đúng hướng dẫn.
Ngoài ra, việc giám sát mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói còn nhiều hạn chế. Ví dụ, tỷ lệ giám sát sầu riêng chỉ đạt 52% ở vùng trồng và 47% ở cơ sở đóng gói. Điều này cho thấy việc quản lý và kiểm soát chất lượng nông sản xuất khẩu vẫn còn lỏng lẻo, chưa đáp ứng được yêu cầu nghiêm ngặt của EU.
Thách thức và giải pháp
EU là thị trường tiêu thụ rau quả lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 35 tỷ Euro mỗi năm cho nhập khẩu mặt hàng này. Tuy nhiên, thị phần của nông sản Việt Nam tại EU vẫn còn rất khiêm tốn, chỉ khoảng 1%. Nếu không kiểm soát chặt chẽ vấn đề an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật, Việt Nam có nguy cơ mất đi thị trường quan trọng này.
Để giải quyết bài toán này, cần có sự chung tay của tất cả các bên liên quan, từ người sản xuất, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý. Cụ thể:
Người sản xuất: Nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh, phân bón. Ứng dụng các tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP, GlobalGAP) để nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.
Doanh nghiệp: Chủ động hợp tác với người sản xuất để xây dựng vùng nguyên liệu sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm. Đầu tư vào công nghệ bảo quản và chế biến để nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm. Thực hiện nghiêm túc việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Cơ quan quản lý: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật. Hỗ trợ doanh nghiệp trong việc ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định của EU.
Việc EU gia tăng tần suất kiểm tra nông sản Việt Nam là một thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội để ngành nông nghiệp Việt Nam nhìn lại mình, hoàn thiện hơn nữa về mọi mặt từ sản xuất đến xuất khẩu. Chỉ có như vậy, nông sản Việt Nam mới có thể vững vàng bước vào thị trường khó tính như EU và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Bảo An