Soya Garden, thương hiệu đồ uống từ đậu nành từng được kỳ vọng sẽ tạo nên làn gió mới trong thị trường F&B Việt Nam, đã chính thức dừng hoạt động sau quãng thời gian ngắn ngủi. Câu chuyện của Soya Garden là một minh chứng cho những thách thức khốc liệt trong ngành F&B và bài học đắt giá cho các startup trẻ.
Tham vọng lớn, thị trường đỏ
Ra mắt vào năm 2017, Soya Garden nhanh chóng thu hút sự chú ý bởi ý tưởng độc đáo: sử dụng đậu nành hữu cơ nhập khẩu từ Singapore để tạo ra những thức uống thơm ngon, bổ dưỡng. Với mục tiêu đưa đậu nành trở thành thức uống phổ biến như cà phê và trà sữa, Soya Garden đã mạnh tay đầu tư, mở rộng chuỗi cửa hàng lên đến 50 điểm bán trên toàn quốc.
Với mong muốn thay đổi thói quen "đi cà phê", "đi trà sữa" của người Việt thành "đi đậu nành", Soya Garden đã mạnh tay đầu tư, mở rộng chuỗi cửa hàng trên toàn quốc. Soya Garden gây ấn tượng với những cửa hàng sang trọng, tọa lạc tại vị trí đắc địa, cùng chiến lược marketing rầm rộ. Tuy nhiên, tham vọng lớn đi kèm với những rủi ro tiềm ẩn.
Chỉ sau vài năm, Soya Garden đã đạt được những thành tựu ấn tượng: sở hữu 50 cửa hàng, trong đó TP.HCM chiếm 20% số lượng cửa hàng. Những vị trí kinh doanh đắc địa như trục đường Phan Xích Long, Phan Đăng Lưu (quận Phú Nhuận), đường Lê Văn Sỹ (quận Tân Bình), quận Gò Vấp... được Soya Garden lựa chọn để đặt cửa hàng, khẳng định vị thế và tiềm năng phát triển mạnh mẽ.
Năm 2019, Soya Garden gây chú ý khi thế chân Phúc Long tại mặt bằng Ngã 6 Phù Đổng (quận 1) - vị trí đắc địa bậc nhất TP.HCM với giá thuê lên đến 25.000 USD mỗi tháng. Đây được xem là minh chứng cho sự thành công và tiềm năng phát triển to lớn của thương hiệu.
Tuy nhiên, thị trường F&B Việt Nam vốn đã "đỏ thắm" với sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu lớn như Highlands Coffee, The Coffee House, Phúc Long Coffee & Tea... Soya Garden, với kinh nghiệm non trẻ và chiến lược chưa rõ ràng, đã nhanh chóng "chìm nghỉm" trong "đại dương đỏ" này.
Mặt bằng đắt đỏ, menu đa dạng nhưng "lạc lối"
Chi phí mặt bằng cao, đặc biệt là tại các thành phố lớn như TP.HCM, là gánh nặng lớn cho Soya Garden. Bên cạnh đó, việc mở rộng menu với nhiều thức uống từ trà và cà phê, thay vì tập trung vào sản phẩm chủ đạo là đậu nành, khiến Soya Garden đánh mất đi bản sắc thương hiệu và trở nên "lạc lối" trong thị trường cạnh tranh.
Đại dịch COVID-19 với các biện pháp giãn cách xã hội kéo dài đã giáng đòn mạnh vào Soya Garden. Doanh thu sụt giảm, chi phí vận hành tăng cao khiến Soya Garden buộc phải thu hẹp quy mô và đóng cửa nhiều chi nhánh.
Bên cạnh đó, bất chấp việc định vị sản phẩm khác biệt, menu của Soya Garden lại tập trung chủ yếu vào các thức uống từ trà và cà phê, vốn đã bão hòa thị trường. Doanh thu từ các sản phẩm chủ đạo từ đậu nành chiếm tỷ trọng thấp, không đủ để bù đắp cho chi phí vận hành cao, dẫn đến thua lỗ.
Nhà sáng lập Soya Garden thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực F&B, dẫn đến những sai lầm trong quản lý và vận hành chuỗi cửa hàng. Việc mở rộng nhanh chóng mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nguồn lực và chiến lược đã khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc kiểm soát chi phí và hiệu quả hoạt động.
Tháng 5/2020, Soya Garden thu hẹp quy mô chỉ còn 23 chi nhánh mở cửa, với 5 điểm bán tại khu vực phía Nam. Cuối cùng, vào năm 2021, cửa hàng cuối cùng tại TP.HCM là Ngã 6 Phù Đổng cũng phải ngậm ngùi đóng cửa, đánh dấu sự kết thúc cho hành trình đầy tham vọng nhưng ngắn ngủi của Soya Garden.
Bài học cho các startup F&B
Câu chuyện của Soya Garden là bài học đắt giá cho các startup trẻ đang ấp ủ ý tưởng kinh doanh trong lĩnh vực F&B. Để thành công, các startup cần:
- Xác định rõ phân khúc thị trường mục tiêu: Thay vì tập trung vào việc thay đổi thói quen tiêu dùng của người Việt, Soya Garden nên xác định rõ phân khúc thị trường mục tiêu là những người quan tâm đến sức khỏe và thích sử dụng các sản phẩm hữu cơ.
- Phát triển sản phẩm phù hợp: Thay vì tập trung vào các thức uống từ trà và cà phê, Soya Garden nên tập trung vào việc phát triển các sản phẩm sáng tạo từ đậu nành, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng.
- Có chiến lược giá cả cạnh tranh: Giá thành sản phẩm cao hơn so với các loại đồ uống đậu nành truyền thống khiến Soya Garden khó tiếp cận với khách hàng bình dân. Doanh nghiệp cần có chiến lược giá cả phù hợp để thu hút khách hàng.
- Quản lý tài chính hiệu quả: Việc mở rộng nhanh chóng mà không có nguồn thu nhập ổn định khiến Soya Garden nhanh chóng rơi vào tình trạng thiếu hụt vốn, dẫn đến việc phải đóng cửa các chi nhánh. Doanh nghiệp cần có kế hoạch quản lý tài chính hiệu quả để đảm bảo hoạt động kinh doanh ổn định.
- Thích ứng với thị trường: Thị trường F&B là thị trường cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi doanh nghiệp phải có khả năng thích ứng nhanh chóng với những thay đổi của thị trường.
Câu chuyện của Soya Garden là lời nhắc nhở cho các startup trẻ về tầm quan trọng của việc đánh giá kỹ lưỡng thị trường, lựa chọn chiến lược phù hợp và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bước vào "đại dương đỏ" F&B.
Bảo An