Thái Nguyên – Khát vọng trở thành trung tâm chế biến chè của cả nước
Với lợi thế về thổ nhưỡng, khí hậu, cùng bề dày truyền thống trồng và chế biến chè, Thái Nguyên đã được xác định là trung tâm chế biến chè trong Quy hoạch vùng trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Sở hữu diện tích và sản lượng chè dẫn đầu cả nước với gần 22.500ha, sản lượng chè búp tươi đạt trên 267.500 tấn/năm, giá trị sản phẩm trà đạt 12.300 tỷ đồng, Thái Nguyên có đủ tiềm năng và thế mạnh để hiện thực hóa mục tiêu này. Hệ thống 38 doanh nghiệp, 163 HTX, 251 làng nghề truyền thống, cùng trên 91.000 hộ chế biến chè xanh, chè xanh chất lượng cao đã tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ngành chè Thái Nguyên.
Tuy nhiên, mùa đông với cái lạnh đặc trưng của miền Bắc lại là một thách thức lớn đối với người trồng chè. Gió mùa đông bắc tràn về khiến cây chè sinh trưởng chậm, khó ra búp, thời gian thu hoạch mỗi lứa chè kéo dài gấp rưỡi so với chính vụ. Nguồn cung chè khan hiếm, giá chè tăng cao, nhất là khi thị trường chè Tết Nguyên đán 2025 đang đến gần.
Ứng dụng công nghệ - "Chìa khóa" mở ra cánh cửa mới cho chè vụ Đông
Trước những khó khăn đó, người trồng chè Thái Nguyên đã chủ động tìm tòi, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đặc biệt là công nghệ tưới nước tự động, giúp cây chè sinh trưởng tốt ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Tại huyện Võ Nhai, nơi có diện tích chè lớn nhất tỉnh với 395ha, người dân đã mạnh dạn đưa công nghệ tưới nước tự động vào sản xuất chè vụ Đông. Ông Nguyễn Văn An, một hộ trồng chè ở xã Liên Minh, chia sẻ: "Trước đây, mỗi lần tưới chè phải huy động 2 người chạy máy bơm, rất tốn công sức. Nay có hệ thống tưới tự động, chỉ cần cắm điện, bật công tắc là xong, nhàn hơn rất nhiều".
Không chỉ tiết kiệm công sức, hệ thống tưới tự động còn giúp cung cấp nước đều đặn cho cây chè, đảm bảo độ ẩm, giúp chè phát triển tốt, cho năng suất cao. Nhờ đó, nhiều hộ dân đã có thể "vượt rét" sản xuất chè vụ Đông, tăng thu nhập đáng kể.
Chị Nguyễn Thị Lan, một người trồng chè ở xóm Tân Thành, xã Tràng Xá (huyện Võ Nhai), phấn khởi cho biết: "Nhờ áp dụng kỹ thuật làm chè vụ Đông, chè của gia đình tôi đậm vị, thơm ngon hơn hẳn, bán được giá cao, thu nhập tăng gấp đôi, gấp ba so với trước đây".
Câu chuyện của chị Lan không phải là trường hợp cá biệt. Nhiều hộ dân ở Thái Nguyên đã "hái lộc" từ chè vụ Đông nhờ ứng dụng công nghệ, kết hợp với kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hiệu quả. Chè vụ Đông tuy ít lứa, năng suất không cao bằng chính vụ nhưng lại cho chất lượng chè thơm ngon hơn, giá bán cao hơn, bù đắp lại những khó khăn do thời tiết gây ra.
Giải pháp cho một nền sản xuất chè bền vững
Để phát triển chè vụ Đông một cách bền vững, tỉnh Thái Nguyên đã và đang tập trung vào các giải pháp sau:
- Chuyển đổi cơ cấu giống: Ưu tiên trồng mới, trồng thay thế, cải tạo những nương chè giống cũ, già cỗi bằng những giống chè mới, năng suất cao, chất lượng tốt, có khả năng chịu rét như Kim Tuyên, Phúc Vân Tiên, LP18, PH8, PH12, PH14, đặc biệt là giống chè PH10.
- Ứng dụng khoa học kỹ thuật: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tưới nước tự động, kỹ thuật chăm bón, phòng trừ sâu bệnh, sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học để nâng cao năng suất, chất lượng chè.
- Đầu tư hạ tầng: Nâng cấp hệ thống giao thông, thủy lợi, điện lưới phục vụ sản xuất chè, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển nguyên liệu, phân bón, sản phẩm.
- Hỗ trợ người dân: Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến chè; hỗ trợ về vốn, giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho người trồng chè.
- Xây dựng thương hiệu: Quảng bá, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu chè Thái Nguyên, nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường trong nước và quốc tế.
Câu chuyện về những người nông dân Thái Nguyên "vượt rét" hái lộc từ chè Đông là minh chứng rõ nét cho sự sáng tạo, nỗ lực vươn lên của người dân trong việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp. Đây cũng là bài học kinh nghiệm quý báu cho các địa phương khác trong việc phát triển cây chè nói riêng và các loại cây trồng khác nói chung, góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả, bền vững.
Bảo An