Bác sĩ Sethi, chuyên gia tiêu hóa được đào tạo tại Đại học Harvard (Mỹ), cảnh báo nhiều thói quen tưởng như vô hại khi uống trà có thể gây kích ứng dạ dày, rối loạn hấp thu, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, rối loạn giấc ngủ và thậm chí ung thư thực quản nếu kéo dài.
Trà quá nóng, nhiều đường làm tăng rủi ro bệnh tiêu hóa – gan. (Ảnh - IT)
Trà được xem là một trong những loại đồ uống tốt cho sức khỏe, giàu chất chống oxy hóa và có khả năng hỗ trợ trao đổi chất. Tuy vậy, theo bác sĩ tiêu hóa Sethi, không phải cách uống nào cũng mang lại lợi ích. Một số thói quen phổ biến có thể khiến hệ tiêu hóa chịu tổn thương hoặc làm gia tăng nguy cơ bệnh lý ở gan và các cơ quan khác.
Theo bác sĩ, nhiều người có thói quen uống ngay một cốc trà vào buổi sáng khi chưa ăn gì. Điều này khiến axit trong dạ dày cùng các hợp chất như tannin và caffeine trong trà dễ dàng kích thích niêm mạc, gây cảm giác buồn nôn, cồn cào, khó chịu. Ở mức độ nặng hơn, dạ dày có thể phản ứng bằng cách tiết thêm axit, dẫn đến trào ngược và đau rát.
Trà cũng có tác dụng lợi tiểu nhẹ. Khi uống lúc chưa ăn, cơ thể dễ bị mất nước, khiến lượng dịch tiêu hóa giảm và ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng. Bác sĩ Sethi cho biết việc uống trà lúc đói làm giảm hấp thu sắt – đặc biệt nguy hiểm với người bị thiếu máu hoặc phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt. Ông khuyến nghị nên ăn nhẹ trước hoặc trong khi uống trà để bảo vệ niêm mạc dạ dày và duy trì mức nước ổn định..
Một trong những cảnh báo mạnh mẽ của bác sĩ Sethi liên quan đến lượng đường “ẩn” trong trà sữa và các loại trà ngọt. Theo ông, một cốc trà sữa hoặc trà đóng chai vị ngọt có thể chứa tới 30–40 g đường, tương đương 6–8 thìa cà phê. Nếu uống hàng ngày, cơ thể dễ tích tụ mỡ, tăng đường huyết và làm gan quá tải.
Đường dư thừa trong dài hạn làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu, tình trạng đang ngày càng phổ biến ở người trẻ. Ngoài ra, lượng calo lớn trong trà sữa, kèm chất béo bão hòa từ kem béo hoặc sữa đặc, có thể góp phần gây thừa cân. Bác sĩ Sethi khuyên người tiêu dùng nên ưu tiên trà nguyên chất, hạn chế đường và lựa chọn đồ uống ít calo để tránh tạo áp lực cho gan.
Thị trường hiện có nhiều sản phẩm được quảng cáo có khả năng thải độc hoặc giảm cân nhanh. Tuy nhiên, theo bác sĩ Sethi, nhiều loại trong số này chứa thành phần nhuận tràng. Nếu dùng thường xuyên hoặc vượt liều hướng dẫn, người uống có nguy cơ mất nước, rối loạn điện giải, thậm chí tổn thương niêm mạc ruột do kích thích quá mức.
Trà nhuận tràng không giúp giảm mỡ mà chỉ làm cơ thể mất nước tạm thời, khiến cân nặng giảm ảo. Bác sĩ cảnh báo việc lạm dụng có thể dẫn tới phụ thuộc thuốc, khiến nhu động ruột tự nhiên bị suy giảm. Ông khuyến cáo người dùng không tự ý sử dụng dạng trà này và nên tham khảo ý kiến từ chuyên gia y tế để tránh hệ quả lâu dài.
Một thói quen tưởng chừng đơn giản nhưng nguy hiểm là uống trà khi nước còn quá nóng. Nhiều người có thói quen rót nước sôi trực tiếp vào tách trà rồi uống ngay. Theo nghiên cứu mà bác sĩ Sethi trích dẫn, uống trà trên 65°C thường xuyên có thể làm tổn thương lớp lót niêm mạc thực quản.
Tổn thương lặp lại nhiều lần dẫn đến viêm mạn tính và làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào vảy – một dạng ung thư bắt đầu từ lớp tế bào mỏng bên trong thực quản. Một nghiên cứu lớn tại Trung Quốc cũng cho thấy mối liên quan đáng kể giữa việc uống trà rất nóng và nguy cơ ung thư thực quản, nhất là ở nhóm hút thuốc hoặc uống rượu. Bác sĩ khuyên người dùng nên để trà nguội xuống dưới 60–65°C trước khi uống.
Trà, đặc biệt là trà xanh và trà đen, dù chứa ít caffeine hơn cà phê nhưng vẫn đủ để ảnh hưởng giấc ngủ nếu tiêu thụ vào buổi tối. Bác sĩ cảnh báo một số loại trà chai, gồm trà đen pha sữa và gia vị, thường có lượng caffeine cao hơn nhiều người nghĩ.
Caffeine lưu lại trong cơ thể nhiều giờ, làm khó ngủ hoặc gây ngủ chập chờn. Khi giấc ngủ bị gián đoạn, gan và đường ruột, vốn cần thời gian nghỉ ngơi để phục hồi bị ảnh hưởng. Về lâu dài, chất lượng giấc ngủ kém có thể tác động đến quá trình thải độc của gan và hoạt động tiêu hóa.
Ngoài lượng đường lớn, trà sữa trân châu còn chứa nhiều calo đến từ trân châu làm bằng tinh bột sắn. Khi kết hợp với đường và sữa béo, tổng năng lượng có thể tương đương một bữa ăn nhẹ mà người uống không hay biết.
Bác sĩ Sethi cho rằng điều này dễ dẫn đến đề kháng insulin – một trong những yếu tố nguy cơ của tiểu đường type 2 và gan nhiễm mỡ. Ông nhấn mạnh việc kiểm soát lượng đường và calo trong đồ uống là bước quan trọng để duy trì sức khỏe gan và hệ chuyển hóa.
Bùi Quốc Dũng