Là cây ăn quả gắn liền với truyền thống văn hóa, lịch sử phát triển nghề làm vườn của nhân dân các dân tộc Yên Châu, hàng năm cứ vào tháng 5, đầu tháng 6 người trồng xoài tròn trên địa bàn huyện lại tất bật vào vụ thu hái quả.
Những ngày này, đến với huyện Yên Châu, hình ảnh dễ bắt gặp nhất là những chiếc xe thồ chở những sọt xoài đầy ắp tấp nập ngược xuôi. Trên các vườn xoài, tiếng người thu hái xoài cười nói râm ran, báo hiệu mùa thu hoạch đã đến là niềm vui lớn với bà con. Ông Cao Xuân Dũng, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cho biết: Địa phương hiện có hơn 3.200 ha xoài, chủ yếu là xoài tròn bản địa và xoài tượng da xanh; mỗi năm, sản lượng quả ước khoảng 20.000 tấn. Đây được xem là cây ăn quả mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp bà con địa phương nâng cao thu nhập vươn lên thoát nghèo.
Ngày hội sẽ diễn ra trong 2 ngày 8 và 9-6, tại bản Khá, xã Sặp Vạt, với các hoạt động hấp dẫn.
Hiện, đang là mùa thu hoạch quả xoài, các sản phẩm từ quả xoài được bà con bày nhiều ven quốc lộ 6 để bán cho người qua đường mua về làm quà. Cùng với đó còn có nhiều điểm thu mua xoài tập trung để bán cho các thương lái vận chuyển về Hà Nội và các tỉnh khác tiêu thụ. Cây xoài ở địa phương được trồng tập trung ở một số xã dọc theo suối Vạt, như: Sặp Vạt, Chiềng Pằn, Viêng Lán… đây là các xã có các điều kiện địa lý đặc biệt thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của giống xoài này. Nhờ điều kiện thổ nhưỡng và các yếu tố tự nhiên, cùng bí quyết của người dân địa phương trong việc trồng, chăm sóc đã tạo nên chất lượng thơm ngon của quả xoài tròn Yên Châu.
Từ lâu xoài Yên Châu đã được du khách trong và ngoài tỉnh ưa chuộng, là cây trồng chủ lực để giúp bà con tăng thu nhập.
Những năm vừa qua, chính quyền tỉnh Sơn La, huyện Yên Châu rất quan tâm tới việc phát triển cây xoài. Nhiều chương trình xúc tiến, quảng bá sản phẩm xoài Yên Châu đã được thực hiện. Xoài Yên Châu cũng đã hoàn thành việc xây dựng chỉ dẫn địa lý. Những nỗ lực không biết mệt mỏi của chính quyền cũng như người dân đã và đang gặt hái quả ngọt. Giống xoài cổ Yên Châu ngon trứ danh đang có chỗ đứng trên thị trường được người tiêu dùng đón nhận.
“Tiếng thơm” của xoài tròn Yên Châu thật sự được nhiều người biết đến bắt đầu từ năm 2012, khi Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý và hệ thống nhận diện thương hiệu. Theo đó, cây xoài quả tròn đã được huyện Yên Châu quy hoạch chỉ trồng ở 3 xã: Chiềng Pằn, Viêng Lán, Sặp Vạt thì mới được lấy tên "Quả xoài tròn Yên Châu" để bán. Đến nay, quả xoài tròn Yên Châu đã được tiêu thụ rộng rãi ở thị trường trong nước và từng bước tiếp cận tới thị trường nước ngoài.
Sản phẩm xoài tròn, thơm- ngọt, tạo nên thương hiệu riêng của địa phương.
Về Yên Châu vào mùa này, đang đúng vào dịp UBND huyên tổ chức Ngày hội xoài Yên Châu năm 2024, nhiều hoạt động được tổ chức như: Trưng bày gian hàng giới thiệu các sản phẩm nông sản, tiểu thủ công nghiệp đặc trưng của 15 xã, thị trấn; trình diễn các tiết mục văn nghệ, trò chơi dân gian, giao lưu văn hóa; thi hái xoài, thi múa xòe, đan lát, thêu khăn piêu; tái hiện Lễ hội Đông Sửa và các hoạt động trải nghiệm tại vườn xoài. Ông Sồng A Cở, đến từ xã Phiêng Khoài Yên Châu cho biết: Được biết, huyện tổ chức Ngày hội xoài với nhiều hoạt động hấp dẫn tôi đã dẫn gia đình đến đây để trải nghiệm các dịch vụ cũng như học hỏi kinh nghiệm chăm sóc cây xoài để phát triển cây trồng của gia đình. Ngày hội không những giúp bà con địa phương bán các sản phẩm mà còn góp phần quảng bá các sản phẩm quả xoài của địa phương đến đông đảo người tiêu dùng và các thương lái buôn, để sản phẩm có giá trị hơn.
Hãy đến với Yên Châu vào thời điểm này, để không bỏ lỡ cơ hội thưởng thức và cảm nhận hương vị xoài tròn của địa phương; trải nghiệm tự tay hái những quả xoài chín thơm hoặc dừng chân mua một ít đặc sản xoài nơi đây về làm quà cho người thân và bạn bè, cùng góp phần quảng bá, đưa thương hiệu xoài Yên Châu ngày càng bay xa.
A Trứ/ VP Tây Bắc