Trong kỷ nguyên số, ranh giới giữa các quốc gia đang dần mờ đi. Thế giới ngày nay không còn được phân định bởi biên giới địa lý mà bởi năng lực kết nối và tốc độ chuyển đổi số. Thương mại toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ lên môi trường trực tuyến, nơi một cú nhấp chuột có thể mở ra thị trường rộng lớn hơn bất kỳ hội chợ quốc tế nào. Với Việt Nam, quốc gia có kim ngạch xuất nhập khẩu đạt hơn 530 tỷ USD chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, xúc tiến thương mại số đang trở thành “chìa khóa vàng” để hàng Việt vươn xa, khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
Xúc tiến thương mại số đang mở ra cơ hội để hàng Việt vươn ra thế giới. Ảnh minh họa
Từ hội chợ truyền thống đến “gian hàng số” toàn cầu
Trong nhiều năm, việc quảng bá hàng Việt ra thị trường quốc tế chủ yếu dựa vào hội chợ, triển lãm hoặc các thương vụ ngoại giao. Tuy nhiên, những hình thức này đang dần bộc lộ hạn chế: chi phí cao, phạm vi tiếp cận hẹp, thời gian chuẩn bị kéo dài và khó tiếp cận người tiêu dùng cuối cùng. Trong khi đó, thương mại điện tử xuyên biên giới lại đang bùng nổ với tốc độ tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm, đóng góp hàng nghìn tỷ USD cho kinh tế thế giới.
Sau đại dịch COVID-19, hành vi tiêu dùng toàn cầu đã thay đổi căn bản: người mua, người bán đều ưu tiên kênh trực tuyến vì sự tiện lợi, minh bạch và khả năng cá nhân hóa. Nếu doanh nghiệp Việt vẫn trung thành với phương thức xúc tiến truyền thống, họ sẽ dễ bị “bỏ lại phía sau” trong cuộc đua toàn cầu, nơi dữ liệu, tốc độ và trải nghiệm số trở thành thước đo thành công.
Khoảng cách giữa tiềm năng và năng lực số
Việt Nam hiện nằm trong top 20 nền kinh tế có kim ngạch xuất nhập khẩu lớn nhất thế giới, song theo Bộ Công Thương, chỉ khoảng 30% doanh nghiệp Việt đủ năng lực quản trị dữ liệu, hạ tầng kỹ thuật và quy trình để tham gia các sàn thương mại điện tử quốc tế. Điều đó cho thấy một khoảng cách rõ rệt giữa tiềm năng xuất khẩu khổng lồ và năng lực số hóa thực tế.
Nhiều doanh nghiệp vẫn loay hoay với việc xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch, thiếu chứng nhận quốc tế, và gặp khó trong thanh toán hoặc logistics xuyên biên giới. Ông Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), nhận định: “Xúc tiến thương mại số không còn là công cụ hỗ trợ mà phải được coi là một chiến lược quốc gia.”
Thực tế, các chương trình như sàn thương mại điện tử quốc gia, hội chợ trực tuyến, hay Tuần hàng Việt Nam online đã được triển khai nhằm giúp doanh nghiệp Việt quảng bá sản phẩm nhanh hơn, chi phí thấp hơn và hiệu quả hơn.
Cơ hội từ những thách thức khắt khe
Thị trường châu Âu, nơi người tiêu dùng yêu cầu cao về bảo mật dữ liệu, truy xuất nguồn gốc, và chứng nhận tiêu chuẩn là ví dụ điển hình cho cả cơ hội lẫn thách thức. Không ít doanh nghiệp Việt từng phải rút khỏi các sàn TMĐT châu Âu vì chưa đáp ứng được quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân (GDPR) hoặc thiếu minh bạch thông tin sản phẩm.
Nhưng chính những tiêu chuẩn khắt khe ấy lại là “liều thuốc thử” giúp hàng Việt lột xác. Khi doanh nghiệp nâng cấp quy trình sản xuất, chuẩn hóa dữ liệu và đầu tư công nghệ truy xuất nguồn gốc, họ không chỉ mở được cánh cửa vào thị trường châu Âu mà còn nâng tầm thương hiệu Việt trên toàn cầu. Một gian hàng Việt Nam trên Amazon, Alibaba, hay một chiến dịch “Vietnam Online Week” có thể đưa sản phẩm Việt đến với hàng triệu khách hàng chỉ sau vài cú nhấp chuột, điều mà xúc tiến thương mại truyền thống khó lòng làm được.
Ba trụ cột giúp hàng Việt bứt phá
Theo các chuyên gia thương mại điện tử, để hàng Việt thực sự vươn xa, doanh nghiệp cần đầu tư đồng bộ vào ba yếu tố cốt lõi: dữ liệu – thanh toán – logistics.
Dữ liệu là nền tảng của mọi hoạt động số. Doanh nghiệp cần chuẩn hóa hình ảnh, mô tả, thông số kỹ thuật, chứng nhận và giá bán để tạo niềm tin và đồng nhất thương hiệu trên các sàn quốc tế.
Thanh toán phải đảm bảo an toàn, minh bạch, hỗ trợ đa dạng loại tiền tệ và giảm thiểu rủi ro khi chuyển đổi ngoại tệ.
Logistics cần tích hợp với giải pháp giao nhận thông minh, cho phép theo dõi đơn hàng theo thời gian thực và tối ưu chi phí vận chuyển.
Hiện nay, nhiều nền tảng thương mại điện tử toàn cầu đã sẵn sàng cung cấp giải pháp trọn gói từ quản lý gian hàng, thanh toán đến vận chuyển quốc tế. Điều còn thiếu là tư duy chủ động học hỏi và chiến lược số hóa dài hạn của doanh nghiệp Việt, coi xúc tiến thương mại số không chỉ là “chiến dịch bán hàng”, mà là hành trình xây dựng thương hiệu bền vững.
Hợp lực để hàng Việt “vươn xa và đứng vững”
Để chuyển hóa cơ hội từ xúc tiến thương mại số thành hiện thực, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, cơ quan xúc tiến thương mại, doanh nghiệp công nghệ.
Nhà nước đóng vai trò kiến tạo: hoàn thiện khung pháp lý cho giao dịch điện tử, bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp và người tiêu dùng, đồng thời đầu tư hạ tầng dữ liệu quốc gia và bộ tiêu chuẩn kỹ thuật thống nhất.
Các cơ quan xúc tiến thương mại cần tăng cường kết nối với thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, tổ chức hội chợ số, tuần hàng Việt online và chương trình quảng bá trên các sàn quốc tế lớn.
Doanh nghiệp công nghệ là “bệ đỡ” hạ tầng, cung cấp công cụ, nền tảng và đào tạo kỹ năng số cho khối doanh nghiệp vừa và nhỏ, lực lượng chiếm hơn 90% tổng số doanh nghiệp Việt Nam.
Khi ba trụ cột này cùng vận hành, một hệ sinh thái xúc tiến thương mại số thống nhất sẽ hình thành, tạo động lực để hàng Việt vượt qua biên giới vật lý, tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Xúc tiến thương mại số không chỉ là bước đi tất yếu mà còn là bước nhảy vọt cho hàng Việt trên hành trình toàn cầu hóa. Đó là cây cầu nối giúp doanh nghiệp nhỏ ở miền núi bán đặc sản đến người tiêu dùng tại Paris hay Tokyo, giúp thương hiệu Việt hiện diện trong giỏ hàng điện tử của thế giới.
Nhưng để bước qua cây cầu ấy, doanh nghiệp phải sẵn sàng đổi mới, Nhà nước cần kiến tạo hành lang pháp lý minh bạch, và hệ sinh thái số phải vận hành hiệu quả. Khi ba yếu tố này hội tụ, hàng Việt không chỉ “ra thế giới”, mà còn chinh phục thế giới, bằng chất lượng sản phẩm, câu chuyện thương hiệu, và năng lực số hóa vững vàng trong kỷ nguyên toàn cầu kết nối.