Bán hàng trên sàn TMĐT: Cuộc chơi phải hiểu luật

Khi người tiêu dùng chỉ cần vài cú chạm màn hình để so sánh giá cả và chất lượng sản phẩm, các người bán phải đối mặt với áp lực cạnh tranh khốc liệt. Không chỉ vậy, họ còn phải tuân thủ hàng loạt quy định từ chính sàn giao dịch và cả luật pháp hiện hành. Việc vi phạm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như bị đình chỉ tài khoản, phạt tiền, hay thậm chí đối mặt với các vấn đề pháp lý.

Trước hết, người bán cần hiểu rõ chính sách của từng sàn thương mại điện tử. Mỗi sàn đều có những điều khoản riêng về hoa hồng, phí vận chuyển, chính sách đổi trả và xử lý khiếu nại. Tại Shopee, người bán phải đóng phí hoa hồng từ 1-5% tùy danh mục sản phẩm, trong khi Lazada áp dụng mức phí từ 2-4%. Ngoài ra, các sàn thường xuyên điều chỉnh thuật toán hiển thị sản phẩm, khiến cho việc duy trì thứ hạng tìm kiếm trở thành một thách thức không nhỏ.

Bên cạnh đó, người bán còn phải tuân thủ các quy định pháp luật về thương mại điện tử. Nghị định 52/2013/NĐ-CP và sau này là Nghị định 85/2021/NĐ-CP quy định rõ về trách nhiệm của người bán hàng trực tuyến. Người bán phải công khai thông tin về sản phẩm, giá cả, xuất xứ hàng hóa và phải đảm bảo chất lượng sản phẩm như đã công bố. Việc quảng cáo sai sự thật về sản phẩm hay bán hàng giả, hàng nhái có thể bị phạt tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, chưa kể các chế tài hình sự trong trường hợp nghiêm trọng.

Thực tế cho thấy, nhiều người bán đã phải trả giá đắt vì không nắm rõ luật chơi. Trường hợp của chị Hương, một người bán quần áo trẻ em trên Shopee, là một ví dụ điển hình. Sau gần hai năm kinh doanh ổn định với doanh số hàng trăm đơn mỗi ngày, cửa hàng của chị bị đình chỉ đột ngột do sử dụng hình ảnh vi phạm bản quyền. Không chỉ mất đi nguồn thu nhập chính, chị còn mất trắng khoản tiền hàng chục triệu đồng trong tài khoản Shopee do không thể rút ra kịp thời.

Việc xây dựng thương hiệu trên các sàn thương mại điện tử cũng là một thách thức không kém phần khó khăn. Khi mọi sản phẩm đều được hiển thị theo cùng một định dạng, việc tạo ra sự khác biệt đòi hỏi sự sáng tạo và kiên nhẫn. Người bán cần đầu tư vào chất lượng hình ảnh, mô tả sản phẩm chi tiết và xây dựng trải nghiệm khách hàng tốt từ khâu tư vấn đến hậu mãi.

Một khía cạnh quan trọng khác là quản lý đánh giá và phản hồi của khách hàng. Trong thế giới thương mại điện tử, một đánh giá tiêu cực có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh số bán hàng. Người bán cần có chiến lược rõ ràng để xử lý phản hồi không tốt, đồng thời tích cực khuyến khích khách hàng hài lòng để lại đánh giá tích cực. Tuy nhiên, việc mua bán đánh giá giả hay tạo tài khoản ảo để đánh giá sản phẩm của mình là vi phạm nghiêm trọng quy định của các sàn và có thể dẫn đến việc khóa tài khoản vĩnh viễn.

Quản lý kho hàng và logistics cũng là một yếu tố then chốt quyết định thành công trong thương mại điện tử. Khi các sàn ngày càng đưa ra những chính sách khắt khe về thời gian giao hàng và tỷ lệ hủy đơn, người bán buộc phải có hệ thống quản lý kho hàng hiệu quả. Một số người bán đã phải thuê thêm nhân viên hoặc đầu tư vào phần mềm quản lý để đáp ứng yêu cầu này.

Một xu hướng đáng chú ý khác là sự xuất hiện của các chính sách về phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội. Các sàn thương mại điện tử lớn đang dần khuyến khích người bán sử dụng bao bì thân thiện với môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa và có các chính sách kinh doanh có trách nhiệm. Người bán nhanh chóng thích nghi với xu hướng này không chỉ tuân thủ quy định mà còn có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh từ hình ảnh thương hiệu thân thiện với môi trường.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, nhiều người bán đã chuyển hướng từ việc bán sản phẩm đại trà sang các sản phẩm ngách có tính cạnh tranh thấp hơn. Anh Tuấn, chủ một cửa hàng trên Tiki, chia sẻ: "Ban đầu tôi bán điện thoại và phụ kiện điện tử, nhưng cạnh tranh quá khốc liệt. Sau đó tôi chuyển sang bán đồ chơi giáo dục cho trẻ em được sản xuất trong nước, một thị trường ngách ít người khai thác hơn, và doanh thu đã tăng gấp ba lần sau một năm."

Một khía cạnh không thể bỏ qua là việc xử lý thuế. Nhiều người bán cá nhân không nắm rõ nghĩa vụ thuế của mình khi kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử. Theo quy định hiện hành, các cá nhân có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên phải đăng ký và nộp thuế. Cơ quan thuế ngày càng tăng cường kiểm tra và xử lý các trường hợp trốn thuế, với sự hợp tác từ chính các sàn giao dịch trong việc cung cấp thông tin giao dịch.

Giữa vô số thách thức, vẫn có những người bán thành công nhờ hiểu rõ và tuân thủ luật chơi. Họ không chỉ xem các quy định là rào cản mà còn là cơ hội để xây dựng lòng tin với khách hàng và phát triển bền vững. Những người bán này thường xuyên cập nhật kiến thức về chính sách của sàn, tham gia các khóa đào tạo và cộng đồng người bán để trao đổi kinh nghiệm.

Trong tương lai, thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa phát triển. Tuy nhiên, cuộc chơi sẽ ngày càng trở nên chuyên nghiệp hơn, đòi hỏi người bán phải không ngừng học hỏi và thích nghi. Những ai hiểu rõ luật chơi, tuân thủ quy định và xây dựng được lòng tin của khách hàng sẽ là những người đứng vững trong cuộc đua marathon này.

Bán hàng trên sàn thương mại điện tử không còn đơn thuần là việc đăng bán sản phẩm và chờ đơn hàng. Đó là cả một hành trình đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về luật chơi, sự kiên nhẫn xây dựng thương hiệu và khả năng thích ứng nhanh với những thay đổi. Những ai coi trọng việc hiểu luật và chơi đúng luật sẽ có cơ hội thành công dài hạn trong lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng cũng không kém phần thách thức này.

Tiến Hoàng