Tuy nhiên, hoạt động đào tạo và thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề hiện còn nhiều bất cập về chất lượng đào tạo lẫn công tác tổ chức thi.
Còn nhiều bất cập trong việc cấp chứng chỉ hành nghê môi giới bất động sản.
Theo đó, Điều 61 Luật Kinh doanh bất động sản 2023 quy định: cá nhân hành nghề môi giới BĐS phải có chứng chỉ hành nghề; phải hành nghề trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch BĐS hoặc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS. Bộ Xây dựng triển khai tổ chức các kỳ thi sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS.
Đối với việc cấp chứng chỉ môi giới, Bộ Xây dựng bắt đầu triển khai tổ chức các kỳ thi sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS. Phương thức tổ chức sẽ do Bộ Xây dựng giao hoặc ủy quyền trực tiếp cho một số đơn vị tổ chức kỳ thi, trong đó có Hội Môi giới BĐS Việt Nam.
Trước đây đã từng có quy định tương tự, nếu người làm môi giới BĐS độc lập mà không có chứng chỉ hành nghề có thể bị phạt đến 60 triệu đồng. Quy định là vậy, nhưng có mấy ai kiểm tra đâu, cũng chưa có ai bị phạt nên dần dần không còn để ý đến nữa. Phần lớn nhiều nhân viên môi giới khác cũng tỏ ra không mấy mặn mà với việc học để lấy chứng chỉ hành nghề. Bởi đa phần những môi giới thành công đều trải qua kinh nghiệm thực tế. Từ thực tế là cách đào thải tốt nhất, phân loại những ai trụ lại được và không thể tiếp tục theo đuổi công việc này. Chứng chỉ hành nghề đối với người làm môi giới BĐS là quan trọng, nhưng khi đi tiếp thị, bán hàng thì rất hiếm khi khách hàng hỏi loại giấy tờ này.
Theo Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS), việc tăng cường kiểm soát hoạt động môi giới BĐS, yêu cầu tất cả cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS phải có chứng chỉ hành nghề môi giới và hành nghề trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch hoặc dịch vụ môi giới BĐS là một bước vô cùng quan trọng, nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp, minh bạch của thị trường và phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro thị trường do hoạt động môi giới. Tuy nhiên, việc tổ chức đào tạo và thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề hiện còn nhiều bất cập về chất lượng đào tạo và công tác tổ chức thi, khiến quá trình này trở nên phức tạp và chưa thực sự hiệu quả.
Theo quy định pháp luật mới về kinh doanh BĐS, giấy chứng nhận hoàn thành khóa học quản lý đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới BĐS là một trong những điều kiện cần để dự thi kỳ thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS. Trước yêu cầu đó, thời gian gần đây, hàng loạt các khóa học đào tạo đã được tổ chức, chủ yếu dưới dạng trực tuyến, nhưng chất lượng các chương trình không đồng đều.
Cụ thể, về chất lượng khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản. Theo quy định pháp luật mới về kinh doanh bất động sản, giấy chứng nhận hoàn thành khóa học quản lý đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản là một trong những điều kiện cần để dự thi kỳ thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản. Trước yêu cầu đó, thời gian gần đây, hàng loạt khóa học đào tạo đã được tổ chức, chủ yếu dưới dạng trực tuyến.
Theo ghi nhận của Hội môi giới Bất động sản Việt Nam, có nhiều khóa học đào tạo được quảng cáo “nhanh chóng, chăm sóc từ học tới thi” nhưng thực tế chất lượng không đảm bảo mà vẫn tổ chức. Nguyên do bởi công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật liên quan đến đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản, điều hành sàn giao dịch bất động sản còn lỏng lẻo.
Tiếp theo đó, các vấn đề liên quan đến tổ chức thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản. Dữ liệu nghiên cứu của Vars cho thấy, tới thời điểm hiện tại, cả nước mới chỉ có khoảng 40.000 môi giới bất động sản được cấp chứng chỉ hành nghề, rất ít so với số lượng môi giới đang hành nghề trên cả nước. Do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Rất nhiều môi giới bất động sản không tham gia các khóa học đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề và kỳ thi sát hạch cấp chứng chứng chỉ hành nghề do không “sợ” phạt. Mặc dù, Nghị định 16/2022/NĐ-CP về “Quy định xử phạt hành chính về xây dựng”, có hiệu lực từ đầu năm 2022, đã có quy định xử phạt hành chính đối với cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản độc lập mà không có chứng chỉ hành nghề. Tuy nhiên, tới thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thông tin về bất cứ trường hợp xử phạt nào. Thậm chí, tại một số địa phương có thị trường bất động sản sơ khai, nhiều “cò đất” còn không biết tới quy định này.
Ngoài ra, việc tổ chức các kỳ thi sát hạch cấp chứng chỉ môi giới bất động sản cũng chưa được triển khai đồng bộ và rộng khắp trên cả nước. Theo đó, rất nhiều môi giới có ý định gắn bó lâu dài với nghề, đã trải qua quá trình đào tạo chuyên môn nghiệp vụ bài bản; đã tham gia bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản và sẵn sàng tham gia các kỳ thi sát hạch, nhưng lại phải chờ đợi lâu để có cơ hội dự thi. Điều này đã gây khó khăn cho những người đang hành nghề hoặc muốn nhanh chóng được cấp chứng chỉ. Đến thời điểm hiện tại, Luật mới có hiệu lực được 2 tháng, tuy nhiên, chưa có bất kỳ tỉnh/thành nào công bố kế hoạch tổ chức kỳ thi sát hạch.
Dữ liệu nghiên cứu của VARS cho thấy, tới thời điểm hiện tại, cả nước mới chỉ có khoảng 40.000 môi giới BĐS được cấp chứng chỉ hành nghề, rất ít so với số lượng môi giới đang hành nghề trên cả nước. Cụ thể, rất nhiều môi giới BĐS không tham gia các khóa học đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề và kỳ thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề do không “sợ” phạt.
Theo đó, Nghị định 16/2022/NĐ-CP về “Quy định xử phạt hành chính về xây dựng”, có hiệu lực từ đầu năm 2022, đã có quy định xử phạt hành chính đối với cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS độc lập mà không có chứng chỉ hành nghề. Tuy nhiên, tới thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thông tin về bất cứ trường hợp xử phạt nào. Thậm chí, tại một số địa phương có thị trường BĐS sơ khai, nhiều “cò đất" còn không biết tới các quy định mới này.
Chủ tịch VARS, để các kỳ thi sớm được tổ chức với chất lượng đảm bảo, đáp ứng nhu cầu thực tế của thị trường, Sở Xây dựng hoặc cơ quan, đơn vị có chức năng tổ chức thi chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản theo quy định trước đó, có thể tham mưu cho địa phương về chính sách, quy định liên quan đến tổ chức thi và cấp chứng chỉ. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ đảm bảo quá trình tổ chức thi diễn ra theo đúng quy định của pháp luật, đồng thời, giám sát chất lượng và tính minh bạch của những kỳ thi này.
Đặc biệt, hiện nay, việc giám sát hoạt động môi giới chưa được thực hiện chặt chẽ, dẫn đến tình trạng nhiều môi giới không quan trọng việc học và thi lấy chứng chỉ. Thậm chí, dù có chứng chỉ nhưng còn thiếu kinh nghiệm thực tế, hoặc hành nghề không đúng tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp.
Tiến Hoàng