Trà xanh vốn là loại trà nhạy cảm, dễ bị tác động bởi các yếu tố môi trường như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm hay không khí. Nếu không được bảo quản đúng cách, trà rất dễ bị biến đổi về màu sắc, hương thơm và mùi vị, khiến chất lượng giảm sút, thậm chí có thể tích tụ tạp chất gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng. Ngược lại, khi được cất giữ chuẩn, trà có thể giữ nguyên hương vị và mùi thơm đặc trưng dù đã qua thời gian dài, thậm chí tới một - hai năm sau khi mua.
Theo các chuyên gia, việc bảo quản trà đúng cách là yếu tố quyết định giúp lưu giữ “linh hồn” của lá trà. Bởi trà không chỉ là một thức uống, mà còn là kết tinh của hương đất, nắng trời và bàn tay người trồng. Tuy nhiên, để gìn giữ được điều đó, người dùng cần hiểu rõ những yếu tố có thể khiến trà hư hỏng. Trong số đó, ba yếu tố tác động mạnh nhất là ánh sáng (và nhiệt độ), độ ẩm và không khí. Bên cạnh đó, các yếu tố như vi sinh vật hay ô nhiễm mùi cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng trà.
Trà xanh dễ bị oxy hóa hơn so với các loại trà khác. Khi tiếp xúc lâu với không khí, lá trà sẽ bị oxy hóa, khiến nước trà khi pha đổi màu, hương thơm phai nhạt, vị trở nên chát và kém thanh. Vì vậy, phần lớn các sản phẩm trà hiện nay đều được đóng gói hút chân không nhằm hạn chế tối đa tác động của oxy. Ngoài ra, ánh sáng và nhiệt độ cao cũng khiến các hợp chất diệp lục trong lá trà bị phân hủy, làm nước trà ngả màu và mất hương. Do đó, trà nên được bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Về độ ẩm, đây là yếu tố dễ bị xem nhẹ nhưng lại ảnh hưởng mạnh mẽ đến tuổi thọ của trà. Trà khô rất dễ hút ẩm và hấp thụ mùi từ môi trường xung quanh. Khi độ ẩm tăng, phản ứng oxy hóa diễn ra nhanh hơn, làm biến đổi hương vị và màu sắc trà. Trà tươi cũng không ngoại lệ: nếu lá không được làm ráo nước kỹ trước khi cất giữ, độ ẩm cao sẽ thúc đẩy nấm mốc và làm hỏng trà nhanh chóng.
Các nghiên cứu cho thấy, khi bảo quản trà ở những mức nhiệt khác nhau, thời gian giữ hương vị cũng thay đổi đáng kể. Cụ thể, trà xanh bảo quản ở 20°C có thể giữ được hương vị trong khoảng 8 tháng; ở 10°C, kéo dài đến 16 tháng; và ở 4°C, có thể duy trì chất lượng lên tới 24 tháng. Điều đó cho thấy, nhiệt độ càng thấp thì trà càng “ngủ yên” lâu hơn, giữ được màu sắc và hương thơm ban đầu. Vì vậy, việc bảo quản trà trong ngăn mát tủ lạnh – sau khi đảm bảo tủ sạch mùi là cách làm phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay. Với trà tươi, cần chú ý để lá thật khô trước khi cất nhằm tránh ẩm mốc.
Về lý thuyết, điều kiện bảo quản lý tưởng cho trà là môi trường khô ráo với độ ẩm dưới 6% (tốt nhất từ 3 - 4%), ở nhiệt độ xấp xỉ 0°C, trong bao bì hút chân không và tránh hoàn toàn ánh sáng. Tuy nhiên, trong thực tế sinh hoạt, không phải ai cũng có thể đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn này. Dù vậy, chỉ cần lưu ý các nguyên tắc cơ bản, tránh ánh sáng trực tiếp, hạn chế tiếp xúc không khí và giữ nơi cất trà thật khô thoáng cũng đã đủ để giúp những búp trà xanh giữ được “phong độ” bền lâu, mang lại chén trà tươi, thanh và trọn vị như ngày đầu.