Chè Shan tuyết được trồng ở độ cao trên 1.500m so với mực nước biển, nơi có khí hậu mát mẻ, sương mù dày đặc. Điều kiện khí hậu khắc nghiệt đã tạo nên những búp chè Shan tuyết có hương vị thơm ngon, độc đáo.
Chè Shan tuyết có hương thơm dịu nhẹ, vị chát nhẹ, hậu ngọt thanh. Chè có màu nước vàng sánh, trong trẻo. Chè Shan tuyết có thể được pha chế theo nhiều cách khác nhau, nhưng cách phổ biến nhất là hãm trà.
Chè Shan tuyết có màu nước vàng sánh, trong trẻo
Lợi thế nổi bật của chè Shan Tuyết
Ngành chè Việt Nam đóng góp đáng kể cho nền kinh tế, với giá trị sản xuất hàng năm đạt gần 690 tỷ đồng, chiếm khoảng 10% giá trị ngành trồng trọt. Chè Shan tuyết là một trong những loại chè nổi tiếng của Việt Nam, được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng, hương vị thơm ngon, độc đáo, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân vùng cao Tây Bắc Việt Nam. Đây là một mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao, góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, đã và đang góp phần phát triển kinh tế - xã hội của vùng, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.
Chè Shan Tuyết là cây trồng chủ lực của huyện Bắc Hà, đóng góp đáng kể cho nền kinh tế địa phương. Trong 9 tháng đầu năm 2022, toàn huyện thu hoạch được 2.876 tấn chè búp tươi và 553 tấn chè khô, mang về doanh thu hơn 48,8 tỷ đồng. Đây là mức doanh thu cao nhất từ trước đến nay. Dự kiến, sản lượng chè búp tươi thu hoạch trong năm 2022 đạt khoảng 3.700 tấn, mang lại doanh thu trên 63,5 tỷ đồng, chiếm 5,2% tổng giá trị ngành nông nghiệp của huyện.
Chè Shan tuyết ở tỉnh Hà Giang với diện tích trồng lên đến hơn 18.600 ha, chiếm hơn 90% diện tích chè toàn tỉnh. Diện tích chè Shan tuyết cho thu hoạch đạt gần 14.000 ha, sản lượng đạt trên 55.000 tấn. Ngoài ra, diện tích chè Shan tuyết cổ thụ ở Hà Giang lớn nhất Việt Nam, với hơn 7.000 ha, tập trung chủ yếu ở các huyện Vị Xuyên, Hoàng Su Phì, Đồng Văn. Chè Shan tuyết cổ thụ có tuổi đời lên đến 100 năm, được các nhà khoa học đánh giá là nguồn nguyên liệu tuyệt vời, cho ra đời những ấm chè đặc sản, mang hương vị thơm ngon, độc đáo. Chè Shan tuyết cổ thụ cũng là một trong những thủy tổ của cây chè, mang nhiều nguồn gen quý hiếm.
Cây chè Shan tuyết của vùng cao Tây Bắc
Những lợi thế của chè Shan tuyết tại các tỉnh thành Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi để chuỗi giá trị sản phẩm chè Shan tuyết phát triển toàn diện, khẳng định vị thế của chè Shan tuyết trên thị trường trong và ngoài nước. Nhờ đó, chè Shan Tuyết có thể là một hướng đi mới cho xuất khẩu nông sản Việt Nam.
Tiềm năng xuất khẩu lớn
Tiềm năng xuất khẩu chè Shan tuyết là rất lớn. Chè Shan tuyết đang được ưa chuộng ở các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ,... Các thị trường xuất khẩu tiềm năng cho trà Shan tuyết bao gồm các nước châu Á, châu Âu và châu Mỹ. Tại châu Á, các thị trường tiềm năng bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan,... Tại châu Âu, các thị trường tiềm năng bao gồm Đức, Pháp, Anh, Ý,... Tại châu Mỹ, các thị trường tiềm năng bao gồm Mỹ, Canada, Mexico,...
Ngoài ra, chính phủ Việt Nam đang có nhiều chính sách hỗ trợ xuất khẩu trà Shan tuyết, bao gồm các chính sách về xúc tiến thương mại, hỗ trợ tài chính,... Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu chè Shan tuyết tham gia các hội chợ triển lãm quốc tế, tổ chức các đoàn khảo sát thị trường,... nhằm quảng bá sản phẩm và tìm kiếm khách hàng mới. Các doanh nghiệp sản xuất chè Shan tuyết có thể vay vốn ưu đãi để đầu tư phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm,... Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn được chính phủ hỗ trợ chính sách kỹ thuật, đào tạo nâng cao tay nghề sản xuất, tư vấn về quy trình sản xuất, chế biến,...
Các chính sách này đã góp phần thúc đẩy xuất khẩu trà Shan tuyết của Việt Nam. Với tiềm năng xuất khẩu lớn và sự hỗ trợ của Chính phủ, chè Shan tuyết Việt Nam có thể tiếp tục chinh phục thị trường quốc tế và mang lại giá trị kinh tế cao cho đất nước.
Nâng cao chất lượng, đẩy mạnh việc đưa chè Shan tuyết ra thế giới
Theo đánh giá của các chuyên gia, chè Shan tuyết là một loại chè đặc sản có tiềm năng phát triển lớn. Tuy nhiên, hiện nay, diện tích chè Shan tuyết được thâm canh còn thấp, chỉ đạt 18,6%. Hơn nữa, phần lớn diện tích chè Shan tuyết được trồng bằng hạt dẫn đến năng suất thấp, chất lượng sản phẩm không đồng đều. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng vùng chè chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất, việc tổ chức sản xuất chè vẫn chủ yếu là các hộ nhỏ lẻ, thiếu chuyên nghiệp, chưa tạo ra và gắn kết các chuỗi giá trị trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ chè. Điều này dẫn đến hiệu quả sản xuất chè chưa tương xứng với tiềm năng.
Thực tế cho thấy, để chè Shan tuyết phát triển bền vững và vươn xa, cần có những giải pháp phát triển đồng bộ. Chè Shan tuyết cần được sản xuất và chế biến theo quy trình nghiêm ngặt, đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. Các giống chè Shan tuyết cần được nghiên cứu và phát triển đảm bảo có năng suất, chất lượng cao, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của Việt Nam.
Các doanh nghiệp sản xuất, chế biến và các hộ trồng chè Shan tuyết cần tăng cường sự liên kết chặt chẽ để nâng cao hiệu quả sản xuất và kinh doanh. Tăng cường xúc tiến thương mại, tham gia các hội chợ triển lãm quốc tế, xây dựng website, quảng bá sản phẩm trên các trang mạng xã hội,... để quảng bá chè Shan tuyết đến với người tiêu dùng trên thế giới.
Trên cơ sở đó, chè Shan tuyết sẽ trở thành một sản phẩm nông sản chủ lực, mang lại nguồn thu nhập ổn định, thịnh vượng cho người sản xuất, kinh doanh chè. Với sự nỗ lực của Chính phủ, doanh nghiệp và người trồng chè, chè Shan tuyết Việt Nam có thể phát triển bền vững và trở thành một mặt hàng xuất khẩu nông sản chủ lực của Việt Nam trong tương lai.
Tâm Ngọc