Na Hang, một huyện vùng cao của tỉnh Tuyên Quang, không chỉ được biết đến với vẻ đẹp hoang sơ và hùng vĩ của thiên nhiên mà còn nổi tiếng với chè Shan tuyết, một đặc sản độc đáo và quý hiếm của Việt Nam. Những cây chè Shan Tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi, sinh trưởng trên những dãy núi cao, đã trở thành nguồn sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc nơi đây. Tuy nhiên, bước ngoặt thực sự đưa chè Shan tuyết lên tầm cao mới lại chính là nhờ sự áp dụng thành công của chuyển đổi số vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Chè Shan tuyết: Quà tặng thiên nhiên và sức mạnh kinh tế
Chè Shan tuyết được trồng ở độ cao 800-1.000m so với mực nước biển tại các xã Sinh Long, Hồng Thái, và Sơn Phú của huyện Na Hang. Khí hậu trong lành và thổ nhưỡng giàu khoáng chất tạo nên hương vị đậm đà, thanh khiết, không thể nhầm lẫn với bất kỳ loại chè nào khác. Sản phẩm từ những cây chè cổ thụ tại đây nổi tiếng không chỉ bởi chất lượng mà còn nhờ phương thức canh tác tự nhiên, không sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật. Những lá chè được thu hoạch thủ công, qua quá trình chế biến công phu đã tạo ra các dòng sản phẩm đa dạng như trà xanh, hồng trà, trà đen, và bạch trà. Mỗi loại trà đều mang trong mình hương vị độc đáo và được đánh giá cao tại các cuộc thi trà quốc tế.
Kể từ năm 2000, Tuyên Quang đã triển khai kế hoạch phát triển cây chè Shan tuyết với mục tiêu phủ xanh đồi núi và thúc đẩy kinh tế bền vững cho người dân địa phương. Hiện nay, cây chè Shan Tuyết đã trở thành loại cây trồng chủ lực với diện tích trên 1.286 ha, góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào dân tộc Mông và Dao ở vùng cao. Đặc biệt, Hợp tác xã Sơn Trà tại xã Hồng Thái đã đóng góp lớn trong việc bảo tồn và phát triển giống chè Shan Tuyết quý hiếm, với 64 ha diện tích trồng chè, trong đó có 29 ha là chè cổ thụ.
Chuyển đổi số: Bước đột phá trong sản xuất và tiêu thụ
Chuyển đổi số đang dần trở thành xu hướng không thể thiếu trong phát triển nông nghiệp hiện đại, và chè Shan Tuyết Na Hang cũng không nằm ngoài cuộc cách mạng này. Nhờ áp dụng công nghệ số, từ hệ thống tưới tiêu tự động đến các nền tảng thương mại điện tử, người dân vùng cao đã thấy rõ hiệu quả kinh tế vượt trội mà công nghệ mang lại. Những hộ gia đình trước đây chỉ dựa vào lao động thủ công nay đã sử dụng hệ thống sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, từ đó gia tăng thu nhập đáng kể.
Điển hình như gia đình ông Nguyễn Văn Tái, nhờ chuyển đổi sang mô hình sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP, thu nhập đã tăng lên mức 200 triệu đồng mỗi năm. Những hộ khác, như gia đình ông Vũ Văn Bẩy, đã áp dụng hệ thống tưới ẩm tiên tiến, giúp tăng năng suất chè mà không cần phải tốn nhiều công sức. Không chỉ nâng cao sản lượng, chất lượng sản phẩm, công nghệ số còn giúp mở rộng thị trường tiêu thụ, từ trong nước ra quốc tế. Chè Shan tuyết Na Hang đã có mặt tại hơn 20 quốc gia, bao gồm châu Âu, châu Á, và châu Mỹ, với các chứng nhận uy tín như tiêu chuẩn hữu cơ organic châu Âu và OCOP.
Tương lai bền vững nhờ công nghệ
Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là việc áp dụng các thiết bị hiện đại mà còn là sự thay đổi toàn diện trong nhận thức và cách thức sản xuất của người dân. Với hơn 1.733 tổ công nghệ số tại các thôn, tổ dân phố và 138 tổ công nghệ số cấp xã, Tuyên Quang đã hình thành một mạng lưới hỗ trợ đắc lực cho quá trình chuyển đổi số. Người dân không còn phụ thuộc vào cách làm truyền thống mà đã dần học cách quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, tiếp cận người tiêu dùng ở mọi nơi, từ địa phương đến quốc tế.
Theo bà Nguyễn Thị Vĩnh An, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Tuyên Quang, hỗ trợ nông dân thực hiện chuyển đổi số trong sản xuất và tiêu thụ nông sản là một trong những khâu đột phá trong nhiệm kỳ 2023-2028 của tỉnh. Điều này cho thấy sự cam kết của địa phương trong việc phát triển nông nghiệp hiện đại và bền vững, giúp người dân vùng cao không chỉ cải thiện thu nhập mà còn vươn xa hơn trên thị trường quốc tế.
Chè Shan tuyết Na Hang không chỉ là một sản phẩm đặc sản của vùng cao Tuyên Quang mà còn là biểu tượng cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Nhờ áp dụng chuyển đổi số, sản phẩm chè Shan Tuyết không chỉ nâng cao giá trị mà còn mở rộng thị trường tiêu thụ, giúp bà con vùng cao cải thiện đời sống và hướng tới phát triển bền vững. Điều này minh chứng cho sự phát triển đúng đắn của công nghệ số trong nông nghiệp và hứa hẹn một tương lai tươi sáng cho sản phẩm đặc sản của Việt Nam trên thị trường toàn cầu.