Tại Nghị quyết số 105/NQ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, Chính phủ đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nghiên cứu, giảm mức phí công đoàn từ 2% xuống 1% (tức giảm 50% kinh phí công đoàn) và giãn thời hạn nộp kinh phí trong năm 2023.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nghiên cứu để tiếp tục triển khai thực hiện đến hết năm 2023 chính sách hỗ trợ đoàn viên công đoàn, người lao động bị giảm thời gian làm việc, chấm dứt hợp đồng lao động do doanh nghiệp bị cắt, giảm đơn hàng theo Nghị quyết 06/NQ-ĐCT, Quyết định 6696/QĐ-TLĐ của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Thực tế, việc giảm kinh phí đóng cho công đoàn không phải là vấn đề mới, và trước đó, các doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp đã đề xuất nhiều lần giảm mức đóng này, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Năm 2021, một số hiệp hội doanh nghiệp như Dệt may, Da giày, Chế biến và Xuất khẩu thủy sản đã đề xuất cần xem xét việc miễn giảm kinh phí công đoàn trong những trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn, như trong đại dịch Covid-19.
Các hiệp hội cũng cho rằng tỷ lệ trích nộp phí công đoàn 2% quỹ lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hiện nay là quá lớn và đề nghị giảm mức đóng từ 2% xuống tối đa 1%. Mới đây, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai cũng kiến nghị hỗ trợ cho các doanh nghiệp được miễn đóng kinh phí công đoàn trong 6 tháng cuối năm 2023, nhằm giảm các khoản chi phí phải đóng góp và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tái đầu tư nhằm phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh và tạo việc làm cho người lao động.
Theo khoản 2 Điều 26 Luật Công đoàn 2012, hiện nay, kinh phí công đoàn được đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Tuy nhiên, các đối tượng không tham gia là đoàn viên của công đoàn thì không có nghĩa vụ phải đóng đoàn phí công đoàn. Các đoàn viên công đoàn phải đóng một khoản tiền đoàn phí là 1% trên tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, mức đóng tối đa hàng tháng của người lao động là đoàn viên không quá 10% trên mức lương cơ sở. Các đối tượng phải tham gia đóng kinh phí công đoàn bao gồm: doanh nghiệp, tổ chức hoặc người lao động không phân biệt có tổ chức công đoàn hay chưa có tổ chức công đoàn.
Kinh phí công đoàn được sử dụng cho các mục đích như tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, văn hóa, thể thao, du lịch cho người lao động; hỗ trợ người lao động trong các trường hợp khó khăn, bệnh tật, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện, hỗ trợ cộng đồng; quản lý và phát triển công đoàn. Kinh phí công đoàn được nộp vào tài khoản ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật. Người sử dụng lao động có trách nhiệm nộp kinh phí công đoàn vào tài khoản củacông đoàn trực thuộc địa phương hoặc tài khoản ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.
Việc giảm mức đóng kinh phí công đoàn có thể ảnh hưởng đến nguồn kinh phí của công đoàn và làm giảm khả năng tổ chức các hoạt động hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi của người lao động. Tuy nhiên, việc điều chỉnh mức đóng kinh phí công đoàn cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính công bằng và hợp lý cho cả doanh nghiệp và người lao động. Nếu có sự thay đổi về mức đóng kinh phí công đoàn, cần có quy định rõ ràng về cơ chế, thủ tục và mức độ miễn giảm để tránh tình trạng lạm dụng và đảm bảo tính minh bạch, công khai, đúng luật và đúng quy trình.
Bảo An