Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị

Sự kiện là diễn đàn để các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại, nhà đầu tư chia sẻ chiến lược về phát triển năng lượng xanh, chuyển đổi năng lượng xanh, đề xuất các chính sách nhằm phát triển bền vững lĩnh vực này.

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 8617/VPCP-CN, Bộ Công Thương đang xây dựng và hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Nhà báo Phạm Đức Sơn - Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư cho biết, ngày 20/8/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết 70 xác định rõ quan điểm: Phát triển đồng bộ, hợp lý và đa dạng hóa các loại hình năng lượng; ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch. Từng bước chuyển đổi năng lượng đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và cam kết quốc tế.

Nhiệm vụ đặt ra hiện nay là thể chế hoá Nghị quyết 70, hoàn thiện và kiến tạo khuôn khổ pháp lý đủ mạnh để nhanh chóng đưa đường lối, chính sách tiến bộ đột phá của Đảng vào cuộc sống. “Chúng tôi rất mong được lắng nghe các ý kiến tâm huyết từ lãnh đạo các bộ, ngành, chuyên gia, ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính quốc tế và cộng đồng nhà đầu tư, doanh nghiệp về thiết kế chính sách tín dụng ưu đãi, cơ chế khuyến khích đầu tư phục vụ tiến trình chuyển đổi năng lượng xanh của Việt Nam” – ông Sơn đề nghị.

Nghị quyết số 70-NQ/TW cũng đã đề ra mục tiêu đến năm 2030 phải bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia; cung cấp năng lượng đầy đủ, ổn định, chất lượng cao, giảm phát thải cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống nhân dân, bảo vệ môi trường sinh thái. Do đó, nếu không tháo gỡ kịp thời sẽ có nguy cơ thiếu điện cho sản xuất và sinh hoạt của người dân, tác động lớn đến an ninh năng lượng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đã có Báo cáo về tình hình triển khai Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), báo cáo Thủ tướng Chính phủ về một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án nguồn điện, lưới điện; các điểm nghẽn, bất cập về chính sách hiện nay và đề xuất giải pháp trong thời gian tới.

PGS-TS. Đặng Trần Thọ - Viện trưởng Viện Công nghệ năng lượng, Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, trong hơn 3 thập kỷ qua, ngành năng lượng Việt Nam giữ vai trò trụ cột của nền kinh tế, song cơ cấu năng lượng sơ cấp vẫn lệch về nhiên liệu hóa thạch: than chiếm gần 50%, dầu khí 31%, trong khi năng lượng tái tạo mới khoảng 3,3%. Cơ cấu huy động điện 6 tháng đầu năm 2024 cũng cho thấy phụ thuộc lớn vào than (56,9%) và khí (8,6%), khiến Việt Nam chịu “rủi ro kép”: biến động giá toàn cầu và sức ép giảm phát thải để thực hiện cam kết Net Zero 2050.

Theo Vietnam Energy Outlook 2024, để đạt mục tiêu trung hòa carbon, Việt Nam cần đầu tư thêm 8-10 tỷ USD mỗi năm cho năng lượng tái tạo, hạ tầng và lưu trữ. Nghị quyết 70-NQ/TW (20/8/2025) của Bộ Chính trị đã xác định hướng phát triển năng lượng gắn với chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo và kinh tế tuần hoàn, hướng tới hệ thống năng lượng hiện đại, bền vững, tăng tỷ trọng NLTT lên 30% năm 2030 và 40-50% năm 2045.

Tuy nhiên, theo ông, Việt Nam đang đối mặt 3 thách thức lớn: nhu cầu điện tăng nhanh, nguồn cung ổn định hạn chế; phụ thuộc vào than và khí gây rủi ro phát thải; và hạ tầng truyền tải, lưu trữ yếu khiến tích hợp năng lượng tái tạo còn gián đoạn. Ngoài ra, năng lực công nghệ, nhân lực và tài chính xanh còn hạn chế, 80% thiết bị NLTT vẫn phải nhập khẩu.

Để thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh, cần triển khai đồng bộ 4 nhóm giải pháp trọng tâm: Tăng vai trò khu vực tư nhân và FDI - khuyến khích đầu tư hỗn hợp, thu hút FDI thế hệ mới gắn với chuyển giao công nghệ và R&D; Phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo - hình thành Trung tâm Đổi mới Công nghệ Năng lượng Việt Nam (VIEC-Innovation Hub) tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM, hỗ trợ startup và thương mại hóa công nghệ; Hoàn thiện thể chế, chính sách - ban hành Luật Năng lượng Xanh và Hiệu quả năng lượng, điều chỉnh Quy hoạch điện VIII định kỳ, thành lập Cơ quan Điều phối Chuyển đổi năng lượng quốc gia; Thúc đẩy tài chính xanh - thành lập Quỹ Đầu tư và Quỹ Đổi mới sáng tạo Năng lượng Xanh quốc gia theo cơ chế đồng tài trợ Nhà nước - quốc tế - tư nhân.

Việt Nam cần chuyển đổi nhanh nhưng bền vững, dựa trên nền tảng khoa học, đổi mới sáng tạo và hợp tác quốc tế, nhằm hiện thực hóa mục tiêu Net Zero 2050 và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia vững chắc đến 2045.

PV