Cuối năm 2025: Bán lẻ bước vào mùa cao điểm với nhiều tín hiệu trái chiều

Cuối năm 2025, ngành bán lẻ Việt Nam một lần nữa bước vào cuộc đua sôi động này, nhưng không còn là một sân chơi đơn thuần của tăng trưởng hai chữ số. Thay vào đó, một bức tranh đa sắc thái, pha trộn giữa đà tăng trưởng mạnh mẽ và những áp lực chi phí, sự thận trọng của người tiêu dùng, đã hiện rõ, tạo nên nhiều tín hiệu trái chiều buộc các doanh nghiệp phải linh hoạt xoay chuyển chiến lược.

Theo số liệu từ Cục Thống kê, tính chung 11 tháng năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,1% so với cùng kỳ năm trước, vượt mức tăng trưởng của cả năm 2024. Con số này phản ánh rõ nét sức sống mới của thị trường sau giai đoạn phục hồi hậu đại dịch. Tuy nhiên, đằng sau những chỉ số khả quan ấy là một thực tế đầy thách thức mà doanh nghiệp bán lẻ phải đương đầu.

Điểm sáng đầu tiên cần nhắc đến chính là động lực tiêu dùng nội địa đang có dấu hiệu phục hồi bền vững. Doanh thu bán lẻ hàng hóa vẫn giữ vai trò chủ lực với 4.859 tỷ đồng, chiếm hơn 76% tổng mức. Các nhóm hàng thiết yếu như lương thực thực phẩm, may mặc và đồ dùng gia đình đều duy trì mức tăng ổn định.

Lĩnh vực dịch vụ tiếp tục là mảnh ghép quan trọng góp phần vào bức tranh tăng trưởng. Doanh thu dịch vụ lưu trú và ăn uống trong 11 tháng đạt hơn 767.000 tỷ đồng, tăng gần 14,6%, phần lớn đến từ các trung tâm du lịch như TP.HCM, Đà Nẵng, Hà Nội. Thị trường du lịch sôi động trở lại sau giai đoạn đóng băng, kéo theo nhu cầu ăn uống và giải trí tăng cao, tạo hiệu ứng dây chuyền tích cực cho toàn ngành bán lẻ.

Một yếu tố không thể phủ nhận là sự bùng nổ của thương mại điện tử đang thay đổi hoàn toàn bộ mặt ngành bán lẻ. Năm 2024, doanh thu thương mại điện tử tăng vọt 43%, chiếm 11% tổng doanh thu bán lẻ. Các nền tảng như Shopee, Lazada và TikTok Shop không chỉ thống lĩnh thị trường mà còn thay đổi hành vi tiêu dùng của người Việt. Hình thức livestream bán hàng đặc biệt thu hút người tiêu dùng trẻ, tạo ra một làn sóng mới trong cách thức mua sắm. Cuối năm 2025, các chuyên gia dự đoán kênh trực tuyến sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quen thuộc với việc mua sắm qua màn hình điện thoại.

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, thị trường bán lẻ cuối năm 2025 cũng đối mặt với không ít khó khăn. Lạm phát tiếp tục ảnh hưởng đến hành vi mua sắm, khiến chi tiêu chủ yếu tập trung vào các mặt hàng thiết yếu như giáo dục, thực phẩm và y tế, trong khi giảm chi đối với danh mục không thiết yếu. Người tiêu dùng ngày càng nhạy cảm với giá cả, ưu tiên săn khuyến mãi và tìm kiếm lựa chọn tiết kiệm hơn. Xu hướng này đặt áp lực lớn lên doanh nghiệp bán lẻ trong việc cân bằng giữa duy trì sức mua và đảm bảo biên lợi nhuận.

Chỉ số niềm tin người tiêu dùng duy trì ở mức năm 14% và 41% khách hàng báo cáo khả năng tiết kiệm giảm sút, phản ánh tâm lý dè chừng trong chi tiêu. Mặc dù vậy, vẫn tồn tại một nhóm khách hàng sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm cao cấp, đặc biệt trong lĩnh vực mỹ phẩm, thời trang và điện tử cá nhân. Sự phân hóa này buộc các thương hiệu phải xây dựng chiến lược tinh vi hơn, vừa đáp ứng nhu cầu tiết kiệm của đại đa số, vừa khai thác phân khúc cao cấp đang phát triển.

Thách thức về nguồn cung mặt bằng bán lẻ chất lượng cao tiếp tục là điểm nghẽn cản bước tăng trưởng. Tại TP.HCM, công suất thuê đạt 93% trong năm 2024, nhưng nguồn cung không đủ đáp ứng nhu cầu. Năm 2025, thành phố chỉ có thêm 2 dự án lớn, một con số khiêm tốn so với nhu cầu bùng nổ từ các thương hiệu trong và ngoài nước. Tại Hà Nội, tình hình không khả quan hơn khi áp lực thủ tục pháp lý và giá thuê ngày càng tăng cao, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong quản lý vốn và mở rộng quy mô.

Sự cạnh tranh từ các nhà bán lẻ quốc tế cũng tạo áp lực không nhỏ. Các thương hiệu lớn như Muji, Uniqlo, Nitori đã có những bước đi rõ nét trong việc chiếm lĩnh thị phần, đặc biệt ở phân khúc trung và cao cấp. Trong khi đó, nhiều nhà bán lẻ nước ngoài đã rút lui khỏi Việt Nam như Parkson, Emart, Auchan cho thấy rằng thị trường này tuy giàu tiềm năng nhưng cũng đầy thử thách. Điểm chung của những thương hiệu thất bại là chưa hiểu rõ tâm lý mua sắm và văn hóa tiêu dùng của người Việt, một bài học quan trọng cho bất kỳ doanh nghiệp nào muốn thành công tại thị trường này.

Trước những tín hiệu trái chiều này, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp bán lẻ cần phải linh hoạt điều chỉnh chiến lược. Các hệ thống lớn như WinMart đã tích cực mở rộng mạng lưới với hàng chục cửa hàng mới, đồng thời cải tạo nâng cấp các siêu thị hiện có với thiết kế hiện đại và danh mục hàng hóa đa dạng hơn. Xu hướng bán hàng đa kênh đang được gần tám mươi phần trăm doanh nghiệp bán lẻ áp dụng, kết hợp giữa kênh trực tuyến và trực tiếp để tối ưu trải nghiệm khách hàng.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã có những động thái kịp thời để hỗ trợ ngành bán lẻ vượt qua giai đoạn khó khăn. Các chương trình kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ sản xuất kinh doanh và phát triển thị trường trong nước được đẩy mạnh triển khai. Các biện pháp như giảm thuế, cải thiện môi trường kinh doanh, phát triển hạ tầng logistics đang dần phát huy hiệu quả, giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng chi phí và nâng cao sức cạnh tranh.

Cuối năm 2025 không chỉ là mùa cao điểm mua sắm mà còn là thời điểm thử thách khả năng thích ứng của toàn ngành bán lẻ Việt Nam. Những doanh nghiệp nào đủ nhanh nhạy nắm bắt xu hướng, đủ can đảm đổi mới và hiểu rõ nhu cầu thực sự của người tiêu dùng sẽ là những cái tên giữ vững vị thế trong cuộc đua đầy hấp dẫn này. Bức tranh bán lẻ cuối năm với những tín hiệu trái chiều không hề làm lu mờ tiềm năng to lớn của thị trường, mà ngược lại, nó đang định hình một ngành bán lẻ trưởng thành hơn, chuyên nghiệp hơn và sẵn sàng hơn cho những bước tiến dài hạn.

Hoàng Nguyễn