Đà Nẵng nâng tầm giá trị Sâm Việt Nam

Định vị Sâm Ngọc Linh trong hướng phát triển mới của thành phố

Kế hoạch tổ chức Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII - năm 2025 do UBND TP Đà Nẵng ban hành đã xác định rất rõ: lễ hội không chỉ để tôn vinh cây sâm mà còn để giới thiệu sản phẩm đặc hữu, kết nối vùng, kích cầu du lịch, giúp người dân hiểu đúng giá trị của tài nguyên quốc gia này.

Lễ hội năm nay được chuẩn bị quy mô hơn hẳn, có khai mạc, có hội thảo khoa học - công nghệ, có khu trình diễn mô hình sản xuất - chế biến, có triển lãm sản phẩm, có gian trưng bày văn hóa bản địa, có cả chương trình xúc tiến thương mại. Nhìn vào đó, có thể thấy tư duy mới là TP coi cây sâm không chỉ là dược liệu mà phải trở thành một ngành kinh tế đúng nghĩa.

Sau khi Đà Nẵng - Quảng Nam hợp nhất, yêu cầu “định vị lại” càng rõ hơn. Nếu trước đây Sâm Ngọc Linh chủ yếu được xem là đặc sản vùng cao thì nay phải được nhìn như tài nguyên chiến lược cấp quốc gia, có thể đóng góp vào kinh tế sinh học, kinh tế xanh và kinh tế tri thức của Việt Nam.

Đà Nẵng có lợi thế về khoa học - công nghệ, thương mại, logistic, du lịch; Quảng Nam có vùng sinh thái đặc hữu và nguồn sâm tự nhiên. Ghép hai lợi thế này lại, hoàn toàn có thể hình thành hệ sinh thái Sâm Việt Nam trọn vẹn.

Việc lễ hội năm nay dành nhiều thời lượng cho hội thảo khoa học, giới thiệu công nghệ và trao đổi chính sách cho thấy Đà Nẵng đang bước những bước đi có tầm nhìn dài hạn, nhằm xây dựng thương hiệu Sâm Ngọc Linh đủ mạnh, đủ chuẩn, đủ uy tín để đi xa hơn phạm vi trong nước.

Vai trò của Đà Nẵng trong giai đoạn mới vì thế cũng rõ ràng, không chỉ là nơi tổ chức lễ hội mà là nơi kiến tạo chính sách, điều phối vùng và đặt ra bộ tiêu chuẩn chung cho toàn ngành sâm.

Ba trụ cột sống còn

Kế hoạch lễ hội năm 2025 nhấn mạnh những nội dung rất đáng chú ý như bảo vệ nguồn gen, chống hàng giả, nâng cao trách nhiệm cộng đồng và doanh nghiệp trong quản lý rừng. Đây là cảnh báo không thừa, vì Sâm Ngọc Linh đang đứng trước nhiều nguy cơ.

Trước tiên, phải có cơ chế kiểm soát giống và mã định danh chuẩn hóa. Nạn mạo danh, hàng giả đã làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của Sâm Việt Nam. Do đó, việc xây dựng “hộ chiếu giống”, dựa trên các chỉ số sinh học là việc bắt buộc. Đà Nẵng với hệ thống cơ sở nghiên cứu hoàn toàn có thể đứng ra chủ trì.

Thứ hai, toàn bộ quy trình trồng - chăm sóc - thu hoạch - chế biến cần được chuẩn hóa chặt chẽ. Không phải ngẫu nhiên mà trong lễ hội, phần hội thảo khoa học được xem là “trái tim” của chương trình. Đây là nơi các nhà khoa học bàn về chuẩn GAP, công nghệ giám sát sinh trưởng, canh tác hữu cơ và nâng cao tỷ lệ chế biến sâu.

Một điều rất dễ nhìn thấy: giữ rừng chính là giữ sâm. Vì thế, lễ hội năm nay huy động cả kiểm lâm, chính quyền cơ sở và người dân cùng tham gia bảo vệ rừng. Đà Nẵng cần phối hợp chặt chẽ với các huyện miền núi để ứng dụng công nghệ số giám sát rừng, xây dựng mô hình cộng đồng cùng bảo vệ tài nguyên.

Thứ ba, thị trường sâm phải minh bạch. Từ khu trưng bày sản phẩm tại lễ hội, có thể thấy nhu cầu cấp thiết về một hệ thống kiểm định chất lượng thống nhất. Đà Nẵng hoàn toàn có thể sớm thành lập Trung tâm Phân tích - Kiểm định Sâm Việt Nam, kết nối với vùng trồng và doanh nghiệp để bảo đảm thị trường ổn định, minh bạch và được quản lý dựa trên bằng chứng khoa học.

Xây dựng hệ sinh thái kinh tế - văn hóa - du lịch từ Sâm Việt Nam

Điểm mới tại lễ hội năm nay là sự xuất hiện của nhiều gian trưng bày mô hình sản xuất - chế biến, các chương trình giới thiệu doanh nghiệp, tour trải nghiệm vùng sâm và không gian văn hoá bản địa. Điều này cho thấy tư duy phát triển đã thay đổi, coi cây sâm phải trở thành nền tảng cho hệ sinh thái kinh tế tổng hợp.

Trước hết, Đà Nẵng cần đi đầu về công nghiệp chế biến sâu. Giá trị của sâm chỉ được nâng lên khi trở thành dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm hoặc chiết xuất sinh học. Thành phố có đủ hạ tầng khoa học để phát triển lĩnh vực này.

Bên cạnh đó, cần phát triển du lịch sinh thái - văn hóa - dược liệu thành một trụ cột kinh tế mới. Kế hoạch lễ hội cho phép khách tham quan vùng sâm, trải nghiệm thu hoạch, khám phá đời sống bản địa, những nền tảng quan trọng để hình thành “Con đường Sâm Việt Nam”. Với lợi thế du lịch sẵn có, Đà Nẵng hoàn toàn có khả năng kết nối du lịch biển - đô thị với du lịch dược liệu, tạo ra một hành trình hấp dẫn và khác biệt.

Thêm vào đó, việc hình thành Trung tâm Giao dịch Sâm Việt Nam tại Đà Nẵng là hết sức cần thiết. Đây sẽ là nơi xác lập giá chuẩn, kiểm soát chất lượng và bảo vệ thương hiệu quốc gia. Khi thị trường minh bạch, niềm tin được củng cố, giá trị cây sâm cũng tăng lên.

Ngoài ra, Đà Nẵng cần phải có chiến lược truyền thông quốc gia về Sâm Việt Nam. Lễ hội chỉ là điểm nhấn, điều quan trọng là phải kể được câu chuyện của cây sâm về lịch sử, văn hoá, khoa học và hành trình bảo tồn bằng chuỗi hoạt động truyền thông dài hạn, bài bản.

Có thể thấy, Kế hoạch tổ chức Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII- năm 2025 cho thấy một tầm nhìn rất rõ: Sâm Việt Nam chỉ có thể phát triển mạnh khi dựa trên liên kết vùng, chính sách đồng bộ, sự tham gia của khoa học, doanh nghiệp và người dân. Nhiệm vụ còn lại mà Đà Nẵng cần làm là mạnh dạn đề xuất Chiến lược quốc gia về Sâm Việt Nam dựa trên các trụ cột then chốt: bảo tồn nghiêm ngặt, chuẩn hóa vùng trồng, ứng dụng khoa học - công nghệ, chế biến sâu, minh bạch thị trường, phát triển du lịch dược liệu và xây dựng thương hiệu quốc gia. Đây không chỉ là câu chuyện của một loại dược liệu quý mà là câu chuyện về tầm nhìn, về trách nhiệm, và về khát vọng đưa Sâm Việt Nam vươn lên đúng giá trị vốn có của nó./.