Từ lâu, nó đã được sử dụng trong y học cổ truyền Việt Nam như vị thuốc quý có tác dụng bổ khí, kiện tỳ, tăng sức đề kháng.
Theo các tài liệu Dược học, Y học cổ truyền, Sinh học ứng dụng thì, Đảng sâm (có tài liệu gọi Đẳng sâm), tên khoa học Codonopsis javanica, vốn là loài cây dây leo sống ở vùng núi cao, ưa khí hậu mát, đất ẩm và giàu dinh dưỡng. Từ lâu, nó đã được sử dụng trong y học cổ truyền Việt Nam như vị thuốc quý có tác dụng bổ khí, kiện tỳ, tăng sức đề kháng. Nếu như nhân sâm Hàn Quốc được xem là biểu tượng của xứ sở kim chi thì ở Việt Nam, Đảng sâm lại là biểu trưng cho nguồn dược liệu dân dã mà hiệu quả, là sản vật của rừng núi, gắn bó với đời sống người dân vùng cao. Điều đáng nói là khác với nhiều cây thuốc khác đòi hỏi điều kiện trồng trọt phức tạp, Đảng sâm có khả năng thích nghi rộng, thời gian sinh trưởng ngắn, có thể thu hoạch sau 18-20 tháng trồng và cho năng suất ổn định. Đó là cơ sở quan trọng để loài cây này trở thành cây trồng hàng hóa ở những địa phương có lợi thế về đất đồi, khí hậu ôn hòa như Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Kon Tum, Lâm Đồng, Quảng Nam cũ (nay là Đà Nẵng)…
Những năm gần đây, thị trường dược liệu trong nước phát triển mạnh, nhu cầu sử dụng Đảng sâm ngày càng tăng. Các nhà nghiên cứu ước tính, mỗi năm Việt Nam cần khoảng hơn một nghìn tấn nguyên liệu, nhưng phần lớn vẫn phải nhập khẩu từ Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Trong khi đó, nhiều vùng núi nước ta có điều kiện sinh thái tương đồng hoàn toàn có thể tự chủ nguồn cung nếu được quy hoạch và đầu tư đúng hướng. Việc phát triển vùng trồng Đảng sâm không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn gắn liền với mục tiêu lớn hơn: khôi phục và phát triển các loài dược liệu bản địa, từng bước xây dựng ngành dược liệu Việt Nam tự chủ, an toàn và bền vững.
Phát triển vùng trồng Đảng sâm không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn gắn liền với mục tiêu lớn hơn: khôi phục và phát triển các loài dược liệu bản địa, từng bước xây dựng ngành dược liệu Việt Nam tự chủ, an toàn và bền vững.
Tại một số địa phương, bước đi đầu tiên đã được khởi động. Các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp đã phối hợp thử nghiệm nhân giống, trồng khảo nghiệm và kiểm định chất lượng. Kết quả ban đầu cho thấy Đảng sâm trồng trong nước có hàm lượng saponin, lobetyolin- hai hoạt chất chính tạo nên giá trị dược lý không thua kém nguồn nhập khẩu. Một số mô hình trồng xen canh dưới tán rừng hoặc trong vườn cây ăn quả bước đầu cho hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn so với trồng các loại cây ngắn ngày khác. Tuy vậy, nhìn một cách toàn diện, việc phát triển Đảng sâm vẫn còn manh mún, chưa hình thành được chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ. Người trồng vẫn phụ thuộc nhiều vào thương lái, sản phẩm chủ yếu ở dạng thô, thiếu thương hiệu và chưa được bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Chính những hạn chế này khiến tiềm năng của cây dược liệu quý vẫn chưa được khai thác hết.
Vấn đề cốt lõi của ngành dược liệu Việt Nam và cũng là thách thức với Đảng sâm là ở khâu chế biến. Khi còn là rễ tươi hoặc phơi khô, giá trị của Đảng sâm chỉ dừng ở mức vài trăm nghìn đồng mỗi kilôgam. Nhưng nếu được chiết xuất thành cao, tinh bột, viên nang hay trà dược liệu, giá trị có thể tăng gấp nhiều lần. Sự chênh lệch này cho thấy con đường nâng giá trị cây dược liệu không thể chỉ dừng lại ở trồng trọt mà phải chuyển dịch sang chế biến sâu, ứng dụng công nghệ hiện đại, bảo đảm truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất. Khi sản phẩm có thương hiệu, có chứng nhận chất lượng, có bao bì, có câu chuyện nguồn gốc rõ ràng, giá trị kinh tế và uy tín quốc gia mới thật sự được khẳng định.
Thực tế đã chứng minh, nơi nào coi cây dược liệu là ngành hàng có chiến lược, nơi đó kinh tế nông thôn thay đổi rõ rệt. Sâm Ngọc Linh là một ví dụ điển hình, từ một loài cây rừng trở thành biểu tượng dược liệu quốc gia, mang lại nguồn thu lớn và danh tiếng cho Kon Tum, Quảng Nam (nay là Đà Nẵng). Câu chuyện của Đảng sâm, nếu được quy hoạch bài bản, hoàn toàn có thể đi theo con đường ấy: xây dựng thương hiệu quốc gia, mở rộng xuất khẩu, tạo việc làm và thu nhập cho người dân miền núi, đồng thời góp phần bảo vệ rừng và phát triển bền vững.
Phát triển cây Đảng sâm không chỉ là câu chuyện của một loài dược liệu mà còn là phép thử cho năng lực tổ chức ngành dược liệu Việt Nam theo hướng hiện đại, hội nhập và bền vững.
Để hiện thực hóa điều đó, cần một chiến lược tổng thể: quy hoạch vùng trồng phù hợp về độ cao, khí hậu, thổ nhưỡng; đào tạo kỹ thuật canh tác, nhân giống và thu hái chuẩn hóa; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến, kết nối tiêu thụ và xuất khẩu; đồng thời có chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ bảo hộ thương hiệu và xúc tiến thương mại. Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu khoa học cần được đẩy mạnh hơn để chuẩn hóa thành phần dược chất, xác lập tiêu chuẩn quốc gia cho dược liệu Đảng sâm, tạo cơ sở pháp lý cho việc sản xuất, lưu hành và xuất khẩu.
Phát triển cây Đảng sâm không chỉ là câu chuyện của một loài dược liệu mà còn là phép thử cho năng lực tổ chức ngành dược liệu Việt Nam theo hướng hiện đại, hội nhập và bền vững. Mỗi vùng trồng, mỗi sản phẩm không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là kết tinh của tri thức bản địa, của sự sáng tạo và quyết tâm làm chủ thiên nhiên của người nông dân. Khi người trồng có kiến thức, doanh nghiệp có tầm nhìn và Nhà nước có chính sách đồng hành, đảng sâm sẽ không chỉ mọc trên sườn núi mà sẽ vươn ra thị trường quốc tế, trở thành biểu tượng mới của nông nghiệp xanh Việt Nam.
Có thể nói, với những nỗ lực để trồng, giữ gìn và phát triển cây Đảng sâm của người trồng và đội ngũ chuyên gia nghiên cứu cũng như những giá trị dược học và giá trị kinh tế mà loài cây này mang lại, mỗi củ Đảng sâm là tinh hoa của đất, là mồ hôi của người nông dân và là khát vọng vươn lên của một ngành nông nghiệp đang tìm hướng đi mới. Nếu được định hướng đúng, Đảng sâm không chỉ giúp người dân miền núi ổn định sinh kế mà còn góp phần khẳng định vị thế của dược liệu Việt Nam trên bản đồ thế giới.