Vùng đất này được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho địa hình, khí hậu thuận lợi để cây chè phát triển
Vùng trung du và miền núi phía bắc từ lâu đã nổi tiếng với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu phù hợp tạo ra những giống chè cổ thụ có giá trị. Từ các loại chè truyền thống cho đến chè mới xây dựng thương hiệu như: Chè Shan tuyết, Ô long, Kim Tuyên, Bát Tiên... đều có tiếng từ những vùng đất này.
Tại vùng Suối Giàng - Yên Bái nổi tiếng với loại trà được thu hái từ những cây chè cổ thụ tự nhiên lâu đời. Nổi tiếng với thương hiệu chè Shan Tuyết với đặc trưng lá trà phủ lông trắng, là loại trà được ưa chuộng trên thế giới. Những cây chè ở đây đều có độ tuổi trên 100 năm, đặc biệt có những cây có tuổi thọ lên đến 300 năm. Chính điều này đã mang lại sự nổi tiếng về chất lượng, cũng như đặc trưng riêng của trà Shan Tuyết mà chỉ nơi này mới có.
Lào Cai hiện có hơn 6.500 ha chè với hơn 8.000 hộ tham gia trồng chè. Một trong những địa phương có vùng chè hàng hóa lớn nhất tỉnh, liên kết sản xuất ổn định trong thời gian dài là huyện Mường Khương. Diện tích trồng chè tại Mường Khương liên tục được mở rộng qua các năm, từ các xã hạ huyện như Bản Lầu, Bản Xen, Lùng Vai tới các xã vùng cao như Cao Sơn, La Pan Tẩn, Tả Thàng.
Vùng chè ở huyện Mộc Châu có từ những năm 1960, hiện nay toàn huyện có khoảng 3.000 ha trồng chè với sản lượng đạt 24.000 tấn mỗi năm. Những đồi chè Mộc Châu chủ yếu là giống chè Shan tuyết. Cây chè shan tuyết mang lại thu nhập ổn định cho người dân, giúp nhiều hộ gia đình nghèo khó vươn lên làm giàu.
Mỗi vùng đất sẽ có những đặc trưng riêng về hương vị, chất lượng tùy thuộc vào phương pháp chế biến, quy trình chăm sóc. Vùng chè phía Bắc nức tiếng bao đời với những loại trà được trồng, chăm sóc, thu hoạch theo phương pháp cổ truyền, mang lại hương vị nhẹ nhàng, thuần khiết được nhiều người yêu thích. Hương sắc mỗi loại trà xuất thân từ vùng Tây Bắc này đều mang hương vị núi rừng đặc biệt trong từng sợi trà.
Bắc Kạn không chỉ là vùng đất được biết đến với những lễ hội văn hóa độc đáo, món ăn đặc sắc, với những chợ phiên rộn ràng mà còn nổi tiếng bởi chè shan tuyết cổ thụ. Trà Shan tuyết được phân bố chủ yếu ở các huyện như Ba Bể, Chợ Mới, Chợ Đồn. Diện tích khoảng 2500 ha, đạt sản lượng 1700 tấn/năm và tiêu thụ chủ yếu ở các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn, Bắc Ninh.
Những cây chè Shan tuyết Bắc Kạn được trồng trên độ cao 1200m so với mực nước biển, khi hậu ở đây ôn hòa, mát mẻ quanh năm. Không có khác biệt mấy so với các loại trà Shan tuyết khác, trà Shan tuyết Bắc Kạn có búp to, có một lớp lông tơ phủ trắng như tuyết. Trà khi thành phẩm sẽ màu trắng bạc, khi pha nước vàng óng ánh, vị đượm, tiền chát ở lưỡi và hậu ngọt bên trong cổ họng.
Cánh chè shan tuyết Bắc Kạn
Nơi đây nổi tiếng với loại chè Shan tuyết Bằng Phúc đã có từ lâu đời. Được thiên nhiên ưu đãi về đất đai, khí hậu cây chè là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ dân ở địa phương. Cùng với các sản phẩm khác chè Shan tuyết Bằng Phúc đã được người tiêu dùng biết đến là một trong những sản phẩm mang đậm nét đặc trưng của sản xuất nông nghiệp vùng cao.
Những cây chè cổ thụ Tủa Chùa (Điện Biên) sinh trưởng tự nhiên, tự hấp thụ chất đất, khí trời, bà con nơi đây không cần phải chăm bón, tưới tiêu mà cây chè cứ vậy mà cho ra búp đều đặn. Thời gian thu hoạch nhiều nhất là tầm tháng 3 đến tháng 10 Âm lịch hàng năm.
Theo lời người dân bản địa, muốn có trà ngon phải vào đợt trà xuân bởi lúc này khí hậu rét rất đậm, cây chè lúc này hấp thụ hầu như tất cả những tinh túy của đất trời để rồi sau đợt rét lại cho ra những búp chè non mơn mởn, mập mạp, và cũng thời điểm này là lúc giá chè Shan tuyết Tủa Chùa rất cao, hơn 2 triệu 1kg chè khô.
Được biết, chè cổ thụ Tủa Chùa không chỉ là loại đặc sản mà còn là nguồn thu nhập chính của người dân nơi đây, chè không chỉ được sử dụng hằng ngày để hỗ trợ tăng cường sức khỏe, phòng chống nhiều bệnh tật mà còn xuất khẩu sang các nước như Đài Loan, Trung Quốc.
Tồn tại ở độ cao hơn 1500m so với mực nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ, có tháng rét đậm, rét hại, tháng thì mưa phùn, tuyết rơi, ấy vậy mà lại có đến hàng nghìn gốc chè cổ thụ đang sống, có gốc thì tồn tại từ hàng trăm năm.
Cánh trà Shan tuyết Tà Xùa có vẻ ngoài săn chắc, khỏe khoắn, to, dày, xốp, có nhiều cánh trắng buốt như tuyết. Hương trà cổ thụ Tà Xùa được sao theo phương pháp truyền thống sẽ có hương thơm rất đặc biệt. Trà rót ra, hương bay ngang mũi tựa như mùi khói bếp ngai ngái. Màu nước vàng sánh như mật ong. Vị trà rất thơm, hương vị đậm đà, ngọt thanh và sâu ở cổ họng, có thể pha 4 - 5 nước mà vẫn tuyệt.
Nhân Lê