Đồ uống sức khỏe lên ngôi – Tương lai nào cho bia và nước ngọt?

Theo số liệu thống kê, thị trường đồ uống sức khỏe đã tăng trưởng trung bình 25-30% mỗi năm trong 5 năm qua, cao hơn đáng kể so với mức tăng trưởng chỉ 5-7% của ngành nước giải khát truyền thống. Đặc biệt, sau đại dịch COVID-19, người tiêu dùng Việt Nam càng ý thức hơn về việc bảo vệ sức khỏe, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của các sản phẩm nước uống chức năng.

"Người tiêu dùng ngày nay không chỉ tìm kiếm giải khát đơn thuần mà còn muốn đồ uống phải mang lại giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe," ông Nguyễn Văn Minh, Giám đốc Marketing của một công ty đồ uống lớn tại Việt Nam chia sẻ. "Đây không còn là xu hướng mới nổi nữa mà đã trở thành một thực tế không thể phủ nhận trong ngành công nghiệp đồ uống."

Thị trường đang chứng kiến sự bùng nổ của các sản phẩm như nước trái cây ép, trà thảo mộc, nước uống probiotic, nước uống bổ sung vitamin và khoáng chất, nước uống collagen, và đặc biệt là các loại nước detox. Những sản phẩm này thường được quảng cáo với những lợi ích cụ thể như tăng cường miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa, đẹp da, giảm cân, hoặc giải độc cơ thể.

Đồng thời, trên các kệ hàng siêu thị, các sản phẩm bia không cồn, nước ngọt ít đường hoặc không đường cũng đang xuất hiện ngày càng nhiều, phản ánh nỗ lực thích nghi của các nhà sản xuất truyền thống trước làn sóng này.

Tuy nhiên, sự chuyển dịch này đang đặt ra những thách thức không nhỏ cho ngành công nghiệp bia và nước ngọt truyền thống. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tiêu thụ bia ở Việt Nam đã giảm khoảng 20% trong vòng 3 năm qua, trong khi doanh số nước ngọt có ga cũng chỉ tăng trưởng ở mức khiêm tốn, thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước.

Theo chuyên gia về dinh dưỡng và an toàn thực phẩm, nhận định: "Người tiêu dùng Việt Nam đang trở nên thông thái hơn trong lựa chọn đồ uống. Họ đã nhận thức rõ về tác hại của đường, cồn và các chất phụ gia đối với sức khỏe. Đặc biệt, giới trẻ và tầng lớp trung lưu đô thị là những người dẫn dắt xu hướng này."

Không chỉ người tiêu dùng thay đổi, các chính sách quản lý cũng đang tạo áp lực lên ngành công nghiệp đồ uống truyền thống. Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có cồn đã tăng dần qua các năm, trong khi việc đánh thuế đối với đồ uống có đường cũng đang được cơ quan chức năng xem xét. Bên cạnh đó, các quy định về quảng cáo đồ uống có cồn ngày càng nghiêm ngặt, hạn chế khả năng tiếp cận người tiêu dùng của các nhà sản xuất bia truyền thống.

Trước tình hình này, các doanh nghiệp sản xuất bia và nước ngọt đang phải thay đổi chiến lược để thích nghi. Nhiều công ty đã bắt đầu đa dạng hóa danh mục sản phẩm, tập trung vào các dòng đồ uống ít cồn, không cồn, ít đường hoặc không đường. Một số thương hiệu lớn thậm chí đã mua lại hoặc phát triển các thương hiệu đồ uống sức khỏe riêng để đón đầu xu hướng.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi không phải là dễ dàng. Nhiều chuyên gia trong ngành nhận định rằng, các sản phẩm đồ uống sức khỏe thường có biên lợi nhuận thấp hơn so với bia và nước ngọt truyền thống do chi phí nguyên liệu cao hơn và quy trình sản xuất phức tạp hơn. Ngoài ra, thị trường đồ uống sức khỏe cũng cạnh tranh khốc liệt hơn với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, thậm chí cả các thương hiệu khởi nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Hương, chuyên gia phân tích thị trường tiêu dùng, dự báo: "Trong 5-10 năm tới, chúng ta sẽ thấy sự phân hóa rõ rệt trên thị trường đồ uống. Các công ty có chiến lược đổi mới sản phẩm phù hợp với xu hướng sức khỏe sẽ tồn tại và phát triển, trong khi những doanh nghiệp không thích nghi kịp thời sẽ dần mất thị phần."

Dù vậy, điều này không có nghĩa là bia và nước ngọt truyền thống sẽ hoàn toàn biến mất. Theo các chuyên gia, những sản phẩm này vẫn sẽ tồn tại nhưng với thị phần nhỏ hơn và phải cạnh tranh khốc liệt hơn. Đặc biệt, tại các thị trường nông thôn và các phân khúc giá rẻ, bia và nước ngọt truyền thống vẫn còn dư địa phát triển.

"Bia vẫn sẽ là đồ uống không thể thiếu trong các buổi gặp gỡ, tiệc tùng của người Việt, nhưng có thể sẽ ít phổ biến hơn trong tiêu dùng hàng ngày. Nước ngọt cũng vậy, vẫn sẽ có chỗ đứng nhưng phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các sản phẩm được coi là lành mạnh hơn," TS. Lê Hồng Phong, chuyên gia kinh tế nhận định.

Sự lên ngôi của đồ uống sức khỏe cũng mở ra cơ hội cho ngành nông nghiệp Việt Nam. Nhu cầu về các loại trái cây, thảo mộc và nguyên liệu tự nhiên dùng để sản xuất đồ uống sức khỏe đang tăng lên, tạo động lực cho phát triển nông nghiệp sạch và bền vững. Một số vùng trồng trái cây đã bắt đầu liên kết với các nhà sản xuất đồ uống để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định và chất lượng cao.

Nhìn về tổng thể, sự dịch chuyển trong ngành công nghiệp đồ uống là một phần của xu hướng tiêu dùng bền vững và lành mạnh đang diễn ra trên toàn cầu. Việt Nam với dân số trẻ, tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng, và ý thức về sức khỏe ngày càng cao, đang trở thành một trong những thị trường năng động nhất trong lĩnh vực đồ uống sức khỏe ở khu vực Đông Nam Á.

Tương lai của ngành đồ uống Việt Nam sẽ là một bức tranh đa dạng, nơi các sản phẩm đồ uống sức khỏe chiếm ưu thế, nhưng bia và nước ngọt truyền thống vẫn tìm được chỗ đứng riêng trong những không gian và dịp tiêu dùng cụ thể. Điều quan trọng là các doanh nghiệp phải nhạy bén nắm bắt xu hướng và linh hoạt thích nghi để tồn tại và phát triển trong bối cảnh mới.

Tiến Hoàng