Phần lớn các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam bắt đầu từ những xưởng sản xuất nhỏ, những cửa hàng gia đình hay đơn giản chỉ là ý tưởng của một cá nhân muốn tạo ra giá trị cho cộng đồng. Không giống như các tập đoàn nhà nước với nguồn lực hùng hậu hay các công ty liên doanh với sự hỗ trợ từ đối tác nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân phải tự mình tìm kiếm nguồn vốn, xây dựng đội ngũ và từng bước khẳng định chỗ đứng trong thị trường đầy cạnh tranh.
Trong những năm đầu hoạt động, nhiều doanh nghiệp tư nhân chỉ tập trung vào việc sản xuất sản phẩm, phục vụ khách hàng và duy trì hoạt động kinh doanh. Khái niệm thương hiệu lúc này còn rất mờ nhạt, thậm chí nhiều chủ doanh nghiệp cho rằng chỉ cần sản phẩm tốt là đủ để khách hàng tìm đến. Họ chưa nhận ra rằng trong thời đại thông tin bùng nổ, khi người tiêu dùng có hàng ngàn lựa chọn chỉ trong một cú chạm trên màn hình điện thoại, việc sở hữu một thương hiệu mạnh chính là yếu tố quyết định sự sống còn.
Sự thức tỉnh thường đến khi doanh nghiệp bắt đầu cảm nhận được sức ép từ các đối thủ cạnh tranh, đặc biệt là những thương hiệu nước ngoài với chiến lược marketing bài bản và khả năng tài chính vượt trội. Nhiều doanh nghiệp nhận ra rằng dù sản phẩm của họ không thua kém về chất lượng, thậm chí còn vượt trội, nhưng vẫn khó cạnh tranh về mặt nhận diện thương hiệu. Đó chính là lúc họ bắt đầu nghiêm túc đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu, một hành trình đòi hỏi không chỉ nguồn lực tài chính mà còn cả sự kiên nhẫn và tầm nhìn dài hạn.
Doanh nghiệp tư nhân và hành trình xây dựng thương hiệu Việt.
Một trong những trở ngại lớn nhất mà doanh nghiệp tư nhân phải đối mặt trong việc xây dựng thương hiệu chính là hạn chế về nguồn lực tài chính. Khác với các tập đoàn lớn có thể chi hàng trăm tỷ đồng cho các chiến dịch quảng cáo trên truyền hình, báo chí hay thuê các công ty tư vấn thương hiệu hàng đầu, doanh nghiệp tư nhân phải tính toán từng đồng một cho mọi hoạt động marketing. Điều này buộc họ phải sáng tạo hơn, tìm kiếm những kênh truyền thông phù hợp với ngân sách và tận dụng tối đa các công cụ số có chi phí thấp.
Tuy nhiên, thách thức lớn hơn cả nguồn lực tài chính chính là sự thiếu chiến lược thương hiệu tổng thể. Nhiều doanh nghiệp tư nhân vẫn còn mắc phải tư duy ngắn hạn, chạy theo xu hướng của thị trường mà không có định hướng rõ ràng về giá trị cốt lõi và bản sắc thương hiệu. Họ có thể thay đổi logo, slogan hay thông điệp truyền thông liên tục mà không nhận ra rằng sự nhất quán mới là chìa khóa để xây dựng lòng tin và sự nhận diện trong tâm trí người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, nhiều chủ doanh nghiệp tư nhân vẫn chưa thực sự hiểu rõ về giá trị của thương hiệu. Họ xem việc đầu tư vào thương hiệu như một khoản chi phí không cần thiết, thay vì một khoản đầu tư dài hạn mang lại lợi nhuận bền vững. Tư duy này khiến họ dễ dàng cắt giảm ngân sách marketing khi gặp khó khăn tài chính, hoặc chỉ tập trung vào các hoạt động truyền thông mang lại kết quả ngắn hạn như giảm giá, khuyến mãi mà bỏ qua việc xây dựng giá trị thương hiệu lâu dài. Kết quả là doanh nghiệp rơi vào vòng xoáy cạnh tranh về giá, làm xói mòn biên lợi nhuận và không thể tạo ra sự khác biệt bền vững trên thị trường.
Khi thị trường Việt Nam ngày càng mở cửa, doanh nghiệp tư nhân phải đối mặt với sức ép cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu nước ngoài. Những thương hiệu này không chỉ có lợi thế về công nghệ, quy trình sản xuất hiện đại mà còn sở hữu những chiến lược marketing tinh vi, được đầu tư từ nhiều thập kỷ. Họ hiểu rõ tâm lý người tiêu dùng, biết cách tạo ra cảm xúc và kết nối với khách hàng một cách sâu sắc.
Điều đáng lo ngại hơn là tâm lý chuộng ngoại vẫn còn phổ biến trong một bộ phận người tiêu dùng Việt Nam. Nhiều người vẫn tin rằng hàng ngoại có chất lượng tốt hơn, đáng tin cậy hơn so với hàng nội địa, dù thực tế không phải lúc nào cũng như vậy. Định kiến này được hình thành từ nhiều năm trước, khi thị trường Việt Nam còn tràn lan hàng kém chất lượng và sản phẩm nhái. Dù ngày nay nhiều doanh nghiệp Việt đã nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư vào công nghệ và quy trình quản lý chất lượng nghiêm ngặt, nhưng việc thay đổi nhận thức của người tiêu dùng lại là một quá trình lâu dài và khó khăn.
Để vượt qua thách thức này, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã chọn cách tập trung vào điểm mạnh của mình, đó là sự gần gũi với thị trường nội địa, hiểu biết sâu sắc về văn hóa và thói quen tiêu dùng của người Việt. Họ không cố gắng bắt chước các thương hiệu ngoại mà tìm cách tạo ra bản sắc riêng, phù hợp với giá trị truyền thống và khẩu vị của người Việt. Một số doanh nghiệp thành công trong việc khai thác yếu tố văn hóa dân tộc, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại để tạo ra những sản phẩm độc đáo, không thể tìm thấy ở bất kỳ thương hiệu ngoại nào.
Cuộc cách mạng công nghệ số đã mở ra những cơ hội chưa từng có cho các doanh nghiệp tư nhân trong việc xây dựng thương hiệu. Nếu trước đây, việc tiếp cận khách hàng quy mô lớn đòi hỏi ngân sách khổng lồ cho quảng cáo truyền thống, thì giờ đây các nền tảng số như mạng xã hội, thương mại điện tử hay công cụ tìm kiếm đã giúp doanh nghiệp nhỏ có thể cạnh tranh công bằng hơn với các đối thủ lớn.
Nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã tận dụng tốt các công cụ số để xây dựng thương hiệu của mình. Họ hiện diện tích cực trên các nền tảng mạng xã hội, tạo ra nội dung chất lượng, tương tác trực tiếp với khách hàng và xây dựng cộng đồng người hâm mộ thương hiệu. Chi phí để làm những điều này thấp hơn nhiều so với quảng cáo truyền thống, nhưng hiệu quả lại có thể rất cao nếu được thực hiện đúng cách. Sự gần gũi, chân thành trong giao tiếp giúp các thương hiệu Việt tạo được sự kết nối cảm xúc với khách hàng, điều mà nhiều thương hiệu lớn với cách tiếp cận công thức hóa khó có thể làm được.
Chuyển đổi số không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn mà còn cung cấp dữ liệu quý giá về hành vi người tiêu dùng. Thông qua các công cụ phân tích, doanh nghiệp có thể hiểu rõ hơn về khách hàng của mình, từ đó điều chỉnh chiến lược sản phẩm và marketing phù hợp. Tuy nhiên, để tận dụng được những lợi thế này, doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo nhân lực và xây dựng năng lực số. Đây vẫn là thách thức lớn với nhiều doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là những doanh nghiệp do thế hệ lớn tuổi điều hành, chưa
Hành trình xây dựng thương hiệu Việt của các doanh nghiệp tư nhân vẫn đang tiếp diễn với nhiều thử thách và cơ hội đan xen. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, khi các hiệp định thương mại tự do được ký kết và rào cản thương mại dần được gỡ bỏ, doanh nghiệp Việt sẽ phải đối mặt với sức ép cạnh tranh ngày càng lớn từ các thương hiệu quốc tế. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vươn ra thị trường rộng lớn hơn, khẳng định vị thế của mình trên bản đồ thương mại toàn cầu.
Để làm được điều này, doanh nghiệp cần có sự đầu tư bài bản hơn vào việc xây dựng thương hiệu, từ chiến lược định vị, nghiên cứu thị trường, thiết kế bản sắc thương hiệu cho đến các hoạt động truyền thông và quản lý trải nghiệm khách hàng. Họ cần nhận ra rằng thương hiệu không chỉ là tài sản vô hình mà còn là lợi thế cạnh tranh bền vững nhất trong thời đại mà sản phẩm dễ dàng bị sao chép và công nghệ thay đổi nhanh chóng. Một thương hiệu mạnh có thể giúp doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng, duy trì lòng trung thành của khách hàng và tạo ra giá trị cao hơn nhiều so với chỉ bán sản phẩm đơn thuần.
Đồng thời, vai trò của nhà nước trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân xây dựng thương hiệu cũng rất quan trọng. Các chính sách về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, hỗ trợ tài chính cho hoạt động xúc tiến thương mại, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế hay xây dựng các chương trình nhận diện thương hiệu quốc gia đều có thể tạo động lực lớn cho doanh nghiệp. Sự kết hợp giữa nỗ lực của chính doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ nhà nước sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp thương hiệu Việt ngày càng được công nhận và trân trọng hơn, không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế.
Câu chuyện về doanh nghiệp tư nhân và hành trình xây dựng thương hiệu Việt là câu chuyện về niềm tin, về khát vọng và về sự kiên trì. Đó là câu chuyện của những người không cam chịu số phận, dám mơ ước và hành động để biến ước mơ thành hiện thực. Và dù con đường còn dài, nhưng với tinh thần không ngừng học hỏi và đổi mới, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra những thương hiệu mạnh, sánh ngang với các thương hiệu hàng đầu thế giới.
Hoàng Nguyễn