EVFTA: Cơ hội vàng cho xuất khẩu sang châu Âu

Sau gần năm năm thực thi, EVFTA đã và đang tạo ra những tác động tích cực sâu sắc đối với nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu. Với cam kết xóa bỏ hơn 99% dòng thuế trong vòng 7-10 năm, hiệp định này đã tạo ra lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ cho hàng hóa Việt Nam tại thị trường EU.

Năm 2023, giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt hơn 45 tỷ USD, tăng trưởng ấn tượng so với mức 35 tỷ USD năm 2019, thời điểm trước khi hiệp định có hiệu lực. Nhiều mặt hàng chủ lực của Việt Nam như dệt may, giày dép, thủy sản, đồ gỗ và nông sản đã ghi nhận mức tăng trưởng hai chữ số. Đặc biệt, những sản phẩm vốn chịu thuế cao trước đây như dệt may (12%), giày dép (8-17%), thủy sản (6-22%) đã được hưởng lợi đáng kể từ việc cắt giảm thuế quan.

Tại các quốc gia thành viên EU như Đức, Pháp, Hà Lan và Ý, những sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam đang dần chiếm lĩnh thị phần và khẳng định vị thế. Điển hình như cà phê Việt Nam đã chiếm hơn 40% thị phần tại Ý - quốc gia nổi tiếng với văn hóa cà phê lâu đời. Hạt tiêu, hạt điều và sản phẩm thủy sản Việt Nam cũng đang từng bước khẳng định thương hiệu tại thị trường khó tính bậc nhất thế giới này.

Bên cạnh cắt giảm thuế quan, EVFTA còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư và chuyển giao công nghệ từ EU vào Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp châu Âu đã mở rộng đầu tư, thiết lập chuỗi sản xuất tại Việt Nam để tận dụng ưu đãi từ hiệp định, đồng thời mang lại công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện chất lượng sản phẩm và dần tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, hành trình khai thác tiềm năng của EVFTA vẫn còn nhiều thách thức. Các rào cản kỹ thuật và yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững của EU đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải có chiến lược đầu tư dài hạn và bài bản. Đặc biệt, các quy định mới như Đạo luật Chống phá rừng (EUDR), Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) và các yêu cầu về Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) đang đặt ra những đòi hỏi cao hơn đối với hàng hóa nhập khẩu vào EU.

Để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và xây dựng thương hiệu bền vững. Việc đầu tư vào nghiên cứu thị trường, thích ứng với thị hiếu người tiêu dùng châu Âu và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế là yếu tố then chốt để thành công.

Chính phủ Việt Nam cũng đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng ưu đãi từ EVFTA. Các chương trình đào tạo, tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt quy định của hiệp định đã được triển khai rộng rãi. Hệ thống pháp luật trong nước cũng đang được hoàn thiện để tương thích với các cam kết quốc tế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và minh bạch.

Bên cạnh đó, việc phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước để đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ cũng đang được đẩy mạnh. Đây là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ EVFTA, đồng thời nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng cho sản phẩm xuất khẩu.

Nhìn về tương lai, EVFTA vẫn là động lực quan trọng thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu và phát triển kinh tế của Việt Nam trong những năm tới. Với lợi thế về chi phí nhân công cạnh tranh, vị trí địa lý thuận lợi và môi trường đầu tư ngày càng cải thiện, Việt Nam có cơ sở vững chắc để trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn và đối tác thương mại tin cậy của EU.

EVFTA không chỉ là hiệp định thương mại đơn thuần mà còn là cầu nối văn hóa, thúc đẩy giao lưu nhân dân và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và EU. Đây chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam tiếp tục hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, khẳng định vị thế trên trường quốc tế và hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Cơ hội vàng từ EVFTA đang rộng mở, nhưng thành công hay không phụ thuộc vào nỗ lực và quyết tâm của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội trong việc nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức và tạo dựng vị thế bền vững trên thị trường châu Âu.

Tiến Hoàng