Fìn Hồ Trà – Đặc sản vùng đất Phìn Hồ

“Minh chứng sống” cho cây chè Shan tuyết ở Phìn Hồ

Điều khiến người ta ấn tượng và nhớ về sản phẩm trà của HTX chè Phìn Hồ ngay từ cái nhìn đầu tiên, đó là hình ảnh cụ bà người Dao đỏ trong trang phục truyền thống với gương mặt hiền từ, đôi mắt như biết cười đang khoan thai thưởng thức chén trà. Gương mặt ấy là “đại diện thương hiệu” của các sản phẩm trà do chính con cháu người Dao đỏ - hậu duệ của cụ trên bản Phìn Hồ sản xuất ra.

Cụ là Triệu Mùi Nghính - người Dao bản địa đất Phìn Hồ - cái nôi thành lập nên HTX. Năm nay, cụ Nghính 96 tuổi, cụ có 4 người con 3 trai 1 gái. Dù ở tuổi trăm năm, cụ Nghính vẫn khỏe mạnh, minh mẫn. Cụ luôn giữ thói quen uống chè từ những rừng chè xung quanh nhà. Cụ là một minh chứng về tuổi thọ của những cây trà Shan tuyết cổ thụ ở đây.

Ở tuổi xưa nay hiếm, bản thân sự hiện diện của cụ Nghính cũng như một câu chuyện cổ tích đẹp tại vùng đất này. Gương mặt cụ có sự từng trải, có dấu vết thời gian nhưng ánh mắt vẫn tinh anh, nhanh nhẹn, đặc biệt khả năng thẩm chè vẫn khó ai sánh kịp.

Theo cụ Nghính, cây chè Shan tuyết với người dân Dao đỏ ở Phìn Hồ rất quý. Chè sau khi thu hái, sao khô thường được treo trên bếp lửa để bảo quản, chỉ khi có khách quý đến mới lấy xuống sao lại, pha và mời uống. Có lẽ tấm chân tình được gửi gắm trong mỗi chén chè mới thực sự là lực hút mạnh mẽ, níu kéo du khách gần xa. Và chè Shan tuyết trở thành đặc sản trứ danh của Phìn Hồ và của cả vùng đất Hoàng Su Phì. Tiếng thơm của đặc sản này đã được chính bà con nơi đây xây dựng, lan toả bằng sự tự nhiên, bằng tấm lòng và bằng rất nhiều thời gian

Khi được hỏi về lý do vì sao chọn hình ảnh cụ Nghính in trên bao bì sản phẩm Fign Hồ Trà, chị Lý Mùi Mương - Phó Giám đốc Hợp tác xã chế biến chè Phìn Hồ chia sẻ, cụ Triệu Mùi Nghính như một minh chứng sống cho cây chè Shan tuyết ở Phìn Hồ, bình dị, mạnh mẽ và bền bỉ vượt qua thời gian để sống mãi với người dân nơi đây.

Nỗ lực phát triển, đưa thương hiệu vươn xa

Hợp tác xã chế biến chè Shan tuyết Phìn Hồ được thành lập từ năm 2008 với 52 xã viên 100% là con em dân tộc Dao đỏ sinh sống tại bản Phìn Hồ (xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang). Lĩnh vực hoạt động chính của HTX là sản xuất, chế biến chè Shan tuyết cổ thụ vùng núi cao thuộc huyện Hoàng Su Phì. Sau chặng đường gian nan vất vả HTX từng bước phát triển lớn mạnh, đưa danh tiếng “Fìn Hò Trà” ngày càng vươn xa.

Anh Lý Chòi Nhàn, Trưởng phòng Nông nghiệp - PTNT huyện Hoàng Su Phì, nguyên Chủ nhiệm HTX Chế biến chè Phìn Hồ tâm sự: Những năm đầu thành lập, với mục đích chủ yếu là để có nhà xưởng chế biến sản phẩm chè tươi thành chè xanh theo phương pháp truyền thống cho các hộ dân trong thôn, sản lượng bình quân mỗi năm chỉ khoảng 5 tấn chè kho, nhưng nguồn nguyên liệu đầu vào và thị trường tiêu thụ của HTX đều rất hạn chế. Với diện tích chè khoảng 35 ha, sản phẩm làm ra cũng chỉ buôn bán ở một vài địa phương trên địa bàn tỉnh. Bao bì, nhãn mác còn thô sơ, bộ máy quản lý hầu hết chưa qua đào tạo, dẫn đến 3 năm đầu thành lập từ năm 2008 - 2010, doanh thu của HTX chỉ khoảng 500 triệu đồng/năm. Sau đó, HTX bắt đầu mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh để khai thác tiềm năng, thế mạnh của cây chè.

Năm 2017, nhờ có sự quan tâm hỗ trợ của Chương trình Giảm nghèo dựa trên phát triển hàng hóa, HTX đã đầu tư trên 5 tỷ đồng xây dựng mới văn phòng làm việc, phòng trưng bày sản phẩm, nhà xưởng sản xuất với diện tích 3 nghìn m2; đổi mới toàn bộ dây chuyền công nghệ sản xuất, nâng công suất từ 4 tấn chè tươi lên 15 tấn/ngày.

Với dây chuyền sản xuất, chế biến liên hoàn, chất lượng chè sau chế biến được nâng lên rõ rệt. Sau khi nhà xưởng mới đi vào sản xuất, đầu vụ chè năm 2018, HTX đã xuất khẩu trên 20 tấn chè khô sang thị trường Đài Loan, đây là cột mốc đánh dấu sự vươn tầm của thương hiệu Fìn Hò trà.

Gây dựng thành công thương hiệu Fìn Hò trà, HTX cũng đa dạng hóa các sản phẩm sản xuất với 5 dòng chè khác nhau đó là: Trà xanh, Hồng trà, Trà đen, Bạch trà, Trà Tiên. Mỗi loại sản phẩm đều có hương và vị khác nhau, với giá bán từ 300 nghìn đồng đến 12 triệu đồng/kg. Năm 2015, Fìn Hò trà đã được tổ chức liên minh Châu Âu chứng nhận sản phẩm Organic EU.

Phát triển bền vững thương hiệu Fìn Hồ Trà

Luôn tuân thủ những quy định về sản xuất, chế biến chè sạch theo tiêu chuẩn hữu cơ, không ngừng đầu tư, nâng cấp công nghệ sản xuất và xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ, năm 2021, 2 sản phẩm của HTX là Trà xanh hộp 100gr và Hồng trà hộp 100gr đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chứng nhận đạt sản phẩm OCOP 5 sao Quốc gia. Đây cũng là 2 sản phẩm đầu tiên của tỉnh Hà Giang đạt OCOP 5 sao, mang đến niềm vinh dự, tự hào rất lớn cho các hộ đồng bào dân tộc Dao đỏ ở thôn Phìn Hồ.

Chị Lý Mùi Mương cho biết, từ khi triển khai chương trình Mỗi xã một sản phẩm OCOP, HTX đã tích cực tham gia, lựa chọn sản phẩm tốt nhất và có tiềm năng lớn nhất để xây dựng hồ sơ sản phẩm OCOP. Với vùng nguyên liệu sạch, đạt tiêu chuẩn hữu cơ, hình ảnh bao bì và tên thương hiệu sản phẩm xuất phát từ thực tế đời sống của các xã viên ở bản Phìn Hồ cùng quy trình sản xuất, chế biến đảm bảo tiêu chuẩn nên hiện nay, HTX đã có 2 sản phẩm đạt OCOP 4 sao và 2 sản phẩm đạt OCOP 5 sao quốc gia. Sau khi được công nhận, HTX tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến bao bì, mẫu mã, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, đảm bảo phát triển bền vững thương hiệu Fìn Hò Trà.

“Tham gia chương trình OCOP đã giúp các sản phẩm của HTX được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến hơn, góp phần tăng giá trị sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường. Từ đầu năm 2021 đến nay, HTX đã nhận được tín hiệu thị trường khá tốt khi có nhiều đơn vị ký kết đơn hàng về chè hữu cơ cao cấp” - chị Lý Mùi Mương chia sẻ.

Bên cạnh việc chú trọng đổi mới dây chuyền công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm, HTX thường xuyên phối hợp tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc, thu hái, sơ chế chè cho nông dân, đảm bảo theo tiêu chuẩn hữu cơ để giữ vững chất lượng sản phẩm.

Từ năm 2019, sản phẩm Fìn Hò trà đã xuất hiện tại hệ thống siêu thị Winmart và hệ thống cửa hàng Sài Gòn Co.opmart. HTX hiện có 6 nhà phân phối với hàng trăm điểm bán hàng trong cả nước và 2 đơn vị xuất khẩu. Hiện nay, các sản phẩm chè của HTX Chế biến chè Phìn Hồ đã xuất khẩu sang một số quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Đài Loan, Nga, Đức… nhận được sự đánh giá cao của người tiêu dùng.

Hơn một thập kỷ để những người con Phìn Hồ xây dựng thành công một thương hiệu mạnh, giờ đây các sản phẩm của HTX đã khẳng định vị thế vững chắc trên thị trường, đặc biệt là với 2 sản phẩm đã được chứng nhận đạt OCOP 5 sao. Đó là cũng là động lực để các thành viên HTX Chế biến chè Phìn Hồ tiếp tục mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ, phát triển bền vững, giữ vững uy tín thương hiệu Fìn Hồ Trà.