Với sản lượng lúa và rau quả dồi dào, cùng nhu cầu nhập khẩu tăng cao từ các thị trường lớn, xuất khẩu hai mặt hàng này đã đạt mức tăng trưởng ấn tượng, mang về nguồn ngoại tệ đáng kể cho đất nước.
Thị trường xuất khẩu rộng mở
Trong 4 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo tăng 9,5% về lượng và 33,6% về giá trị, trong khi xuất khẩu rau quả tăng 38,1% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường truyền thống như Philippines, Indonesia, Malaysia vẫn là những đối tác nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam. Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ rau quả chủ lực, chiếm tới 61,4% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Đặc biệt, sầu riêng Việt Nam đang tạo nên cơn sốt tại thị trường Trung Quốc, với giá trị xuất khẩu tăng vọt. Tuy nhiên, giá sầu riêng đang có xu hướng giảm do vào vụ thu hoạch chính tại cả Việt Nam và Thái Lan. Điều này mở ra cơ hội cho các sản phẩm sầu riêng chế biến, vốn có giá cả phải chăng hơn và phù hợp với thị hiếu của giới trẻ Trung Quốc.
Những rủi ro tiềm ẩn
Bên cạnh những thành công đạt được, ngành gạo và rau quả Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Quy trình sản xuất còn nhiều bất cập, liên kết sản xuất - tiêu thụ yếu kém, chất lượng sản phẩm chưa ổn định, chưa chú trọng xây dựng thương hiệu... là những điểm yếu cần được khắc phục.
Bên cạnh đó, những biến động trên thị trường quốc tế như xung đột địa chính trị, lạm phát, chính sách tiền tệ thắt chặt... cũng có thể ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu. Đặc biệt, việc Ấn Độ xem xét gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng có thể tác động đến thị trường gạo toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
Giải pháp và kiến nghị
Để duy trì đà tăng trưởng và phát triển bền vững, ngành gạo và rau quả Việt Nam cần tập trung vào các giải pháp sau:
- Nâng cao chất lượng và truy xuất nguồn gốc: Áp dụng quy trình sản xuất và chế biến hiện đại, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế. Xây dựng và quản lý hiệu quả hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo an toàn thực phẩm và tăng cường niềm tin của người tiêu dùng.
- Tăng cường liên kết sản xuất và tiêu thụ: Xây dựng chuỗi giá trị nông sản bền vững, từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ, tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp và nông dân.
- Đẩy mạnh xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu: Tăng cường quảng bá sản phẩm gạo và rau quả Việt Nam trên thị trường quốc tế, xây dựng thương hiệu mạnh và uy tín.
- Chủ động ứng phó với các rủi ro: Theo dõi sát sao tình hình thị trường, dự báo và có biện pháp ứng phó kịp thời với các biến động về giá cả, chính sách thương mại và các yếu tố khác.
Với tiềm năng và lợi thế sẵn có, cùng những nỗ lực cải thiện chất lượng và mở rộng thị trường, ngành gạo và rau quả Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp tục gặt hái nhiều thành công hơn nữa trong tương lai. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, cần có sự chung tay của cả nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân.
Bảo An