Theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội ban hành ngày 17/5/2025, từ ngày 1/1/2026, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán mà thực hiện kê khai đầy đủ theo Luật Quản lý thuế. Đây là bước quan trọng, khẳng định tinh thần minh bạch, chủ động và trách nhiệm của mỗi người nộp thuế.
Chuyên gia thuế nhận định, chuyển đổi sang kê khai giúp người dân làm chủ nghĩa vụ thuế và nâng cao hiệu quả quản lý của cơ quan thuế. “Ở nhiều quốc gia tiên tiến, cơ quan thuế được người dân đánh giá cao về độ tin cậy và khả năng phục vụ. Điều này dựa trên minh bạch pháp luật, chuẩn hóa quy trình và ứng dụng công nghệ, đồng thời lấy người nộp thuế làm trung tâm”, một chuyên gia cho biết.
Việc kê khai thuế đi cùng với quyền tự do kinh doanh. Luật Quản lý thuế (sửa đổi), dự kiến được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 10 năm 2025, làm rõ nghĩa vụ này. Hộ, cá nhân kinh doanh cần chủ động tìm hiểu pháp luật và sử dụng các công cụ hỗ trợ như eTax Mobile, phần mềm kê khai, hóa đơn điện tử để thực hiện đúng nghĩa vụ thuế.
Cơ quan thuế được yêu cầu triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn pháp luật, cung cấp thông tin xác định nghĩa vụ thuế. Điều này được quy định tại Điều 18 Luật Quản lý thuế 2019, theo đó cơ quan thuế các cấp phải đảm bảo người nộp thuế hiểu rõ quyền và nghĩa vụ.
Thuế TP. Huế triển khai kế hoạch “45 ngày cao điểm” chuyển đổi mô hình thuế đối với hộ kinh doanh
Một số nội dung người nộp thuế cần lưu ý:
Luật Quản lý thuế là luật của toàn dân: Thuế phục vụ ngân sách cho an sinh, giáo dục, y tế, hạ tầng và an ninh quốc gia. Luật phải dễ hiểu để người dân bình thường cũng có thể thực hiện nghĩa vụ.
Chủ động quản lý thuế bằng công nghệ: Với eTax Mobile và hệ thống thuế điện tử, người nộp thuế có thể trực tiếp theo dõi, kiểm soát, nộp và đối chiếu nghĩa vụ thuế, bảo vệ tài sản và an toàn pháp lý.
Cơ quan thuế minh bạch, trách nhiệm: Hướng dẫn, hỗ trợ người dân, đồng thời thực hiện kiểm tra, phân tích rủi ro, xác minh và xử lý vi phạm trong phạm vi pháp luật, bảo đảm công bằng và chống thất thu.
Kinh nghiệm quốc tế, chế tài rõ ràng: Các quốc gia OECD, EU, Nhật Bản, Singapore dựa trên nguyên tắc tuân thủ tự nguyện, kết hợp chế tài nghiêm nếu vi phạm, gồm phạt tiền, tính lãi chậm nộp, hồi tố nhiều năm, thậm chí xử lý hình sự khi gian lận.
Chuyển đổi từ khoán sang kê khai giúp hộ, cá nhân kinh doanh chủ động hơn trong quản lý thuế, minh bạch nghĩa vụ và bảo vệ quyền lợi. Đồng thời, cơ quan thuế cần xây dựng chính sách rõ ràng, công khai và dễ áp dụng, để người dân vừa là người nộp thuế vừa là người quản lý thuế cho chính mình.
Bùi Quốc Dũng