Hội thảo: Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghiệp chip bán dẫn

Tham dự Hội thảo có các Uỷ viên Trung ương Đảng: Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn; Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng cùng đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông; đại diện lãnh đạo TP Đà Nẵng và gần 40 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam là những cơ sở đào tạo có quy mô lớn các ngành phù hợp, ngành gần với chuyên ngành thiết kế chip bán dẫn; đại diện các doanh nghiệp trong nước và quốc tế hoạt động trong lĩnh vực thiết kế chip bán dẫn; các chuyên gia trong ngành công nghiệp chip bán dẫn; đông đảo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương…

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS,TS. Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT chia sẻ: Sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ cao đang là điểm nghẽn lớn hiện nay trong thu hút các tập đoàn công nghệ lớn chuyển dịch địa điểm đầu tư nghiên cứu, phát triển và sản xuất sang Việt Nam.

Đặc biệt, từ khi quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ được thiết lập vào tháng 9/2023 vừa qua, những cơ hội lớn trong hợp tác phát triển các lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo, công nghệ bán dẫn, công nghệ năng lượng mới… đã được mở toang nhưng thực tế triển khai lại đang đứng trước thách thức rất lớn do sự thiếu hụt nguồn nhân lực, cả về số lượng và chất lượng.

Theo PGS,TS. Hoàng Minh Sơn, nguyên nhân chủ yếu dẫn tới sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực công nghệ cao nằm ở quy luật khách quan trong quan hệ cung - cầu giữa hệ thống GD&ĐT và thị trường lao động. Trong khi đó, công nghiệp bán dẫn, vi mạch là một ngành có tiềm năng rất lớn trong tương lai về nhu cầu nhân lực trình độ cao, chất lượng cao. Thê nhưng, cũng như nhiều ngành công nghệ cao khác, ngành công nghiệp bán dẫn đòi hỏi mức đầu tư cao và đặt ra yêu cầu về nguồn nhân lực sẵn có.

“Mặc dù vậy, thực tế cho thấy người học và các cơ sở đào tạo sẽ ưu tiên lựa chọn, đầu tư vào những ngành nghề có chi phí đào tạo thấp mà thị trường lao động trước mắt có nhu cầu lớn. Do vậy, dù ngành công nghệ vi mạch bán dẫn không phải là ngành đào tạo tạo hoàn toàn mới, đã có một số trường đại học lớn triển khai đào tạo từ nhiều năm nay, song số lượng sinh viên theo học và tốt nghiệp đến nay còn rất thấp”- PGS,TS. Hoàng Minh Sơn cho biết và nhấn mạnh: “Vòng quẩn này chính là điểm nghẽn lớn, bên cạnh sự định hướng rõ nét, nguồn lực hỗ trợ tương xứng và công cụ điều phối hiệu quả của Nhà nước, rất cần sự chủ động vào cuộc của các cơ sở giáo dục đại học, kết hợp cùng các tập đoàn doanh nghiệp, nhằm đào tạo nguồn nhân lực đi trước một bước, từ đó thu hút đầu tư, phát triển thị trường lao động và tạo vòng hồi tiếp để thu hút người học, gia tăng nguồn nhân lực chất lượng cao để tiếp tục thu hút đầu tư”.

Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT, thực hiện chủ trương của Chính phủ, sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GD&ĐT đang xây dựng Kế hoạch hành động trong toàn ngành để thúc đẩy triển khai đào tạo, gia tăng nhanh số lượng và chất lượng nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn, nhất là kỹ sư thiết kế vi mạch.

Để thực hiện nhiệm vụ rất quan trọng này, không ai khác chính là các cơ sở giáo dục đại học đóng vai trò chủ yếu. Theo số liệu thống kế của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay có khoảng 35 cơ sở giáo dục đại học có khả năng tham gia, tuy nhiên số lượng cơ sở đào tạo có kinh nghiệm, có truyền thống còn rất ít.

“Để có thể tăng nhanh số lượng và chất lượng nguồn nhân lực công nghệ vi mạch đáp ứng yêu cầu phát triển, như dự báo của một số cơ quan, tổ chức, sẽ có nhiều việc cần phải làm, trước hết chúng ta cần đánh giá đúng thực trạng, năng lực hiện có, tiềm năng phát triển, cơ hội và thách thức, từ đó đặt ra mục tiêu và các kịch bản để xây dựng kế hoạch đào tạo, phát triển nghiên cứu cho ngay những năm tiếp theo và cả giai đoạn tới 2030. Trên cơ sở đó, cùng thống nhất những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để triển khai thực hiện, làm rõ những gì các trường cần chủ động triển khai và phối hợp triển khai, những gì Bộ GD&ĐT cần làm, những gì cần kiến nghị với Chính phủ và các bộ, ngành địa phương. Có lẽ, nhiệm vụ đầu tiên và cũng là quan trọng nhất, đó là tăng cường năng lực cho các cơ sở giáo dục đại học, cả về đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất và công nghệ, chương trình đào tạo, công cụ phần mềm…”- PGS,TS. Hoàng Minh Sơn nhận định.

Cùng với nhận định trên, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cũng lưu ý: Cần có những giải pháp để thu hút những sinh viên đang học các ngành phù hợp, ngành gần; thu hút nhiều hơn nữa những học sinh phổ thông đăng ký vào học những ngành, chuyên ngành này. Đồng thời với đó, phải xây dựng những hợp tác giữa các cơ sở giáo dục đại học, giữa các cơ sở giáo dục đại học với các doanh nghiệp sử dụng nhân lực, với các địa phương nơi các doanh nghiệp đang đầu tư hoặc sẽ đầu tư, nhằm chia sẻ tầm nhìn, kinh nghiệm, tối ưu hóa sử dụng các nguồn lực…

“Bộ GD&ĐT tạo đánh giá cao sự chủ động, sự quyết tâm của các cơ sở giáo dục đại học, nhất là 5 cơ sở GD&ĐH đã có sáng kiến cùng tổ chức Hội thảo ngày hôm nay và ký kết văn bản hợp tác để hình thành liên minh đại học đào tạo lĩnh vực công nghệ bán dẫn. Chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng rằng các cơ sở giáo dục đại học đã sẵn sàng vào cuộc, sẵn sàng đổi mới, sẵn sàng chuyển đổi để nhanh chóng cùng gánh vác nhiệm vụ này”- PGS,TS. Hoàng Minh Sơn nhận xét và nhấn mạnh rằng: “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao không thể chỉ là nhiệm vụ của các cơ sở giáo dục đại học hay của các bộ ngành, để thành công cần có sự tham gia, phối hợp của các doanh nghiệp, của địa phương, của các trường phổ thông và của toàn xã hội”.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cũng lưu ý: Hội thảo hôm nay không phải là một hội thảo khoa học để bàn về những nội dung chuyên môn. Hội thảo lần này sẽ thảo luận và thống nhất về những hành động cần triển khai, cần phối hợp triển khai và cần triển khai như thế nào để đạt hiệu quả cao. Vì vậy, theo Thứ trưởng: “Các diễn giả, các đại biểu cần tập trung trao đổi, đóng góp được nhiều ý kiến thẳng thắn, tập trung vào chủ đề chính của Hội thảo. Thông qua Hội thảo sẽ góp phần thống nhất, nâng cao nhận thức và quyết tâm cùng hợp lực hành động giữa các cơ sở giáo dục đại học hàng đầu với sự quan tâm, đầu tư, kiến tạo cơ chế chính sách của Nhà nước, sự đồng hành tích cực của các địa phương, doanh nghiệp sẽ thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ phát triển ngành công nghiệp chip bán dẫn của đất nước”.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng đã nghe lãnh đạo Đại học Đà Nẵng phát biểu, thông tin về tình hình đào tạo các chuyên ngành liên quan đến công nghiệp bán dẫn tại đơn vị; lãnh đạo Thành uỷ Đà Nẵng báo cáo kết qủa phát triển kinh tế- xã hội, trong đó có nhiệm vụ phát triển công nghiệp nói chung và chủ trương, định hướng phát triển công nghiệp bán dẫn trên địa bàn.

Cạnh đó, Hội thảo cũng lắng nghe các tham luận, trao đổi từ các đại học, trường đại học, doanh nghiệp, chuyên gia trong các lĩnh vực chuyên ngành; nghe Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) báo cáo về thực trạng và định hướng đào tạo nguồn nhân lực công nghiệp chip bán dẫn trong hệ thống cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và phát biểu định hướng từ lãnh đạo Bộ GD&ĐT.

Dịp này, 5 cơ sở giáo dục đại học gồm: Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Đà Nẵng, Đại học Bách khoa Hà Nội, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông cùng ký kết Biên bản Hợp tác liên minh nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh, thống nhất kế hoạch hành động cùng các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam để sẵn sàng đảm bảo, nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ nhu cầu phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; đồng thời, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo để hợp tác hiệu quả với doanh nghiệp bán dẫn trong chuỗi giá trị chip bán dẫn toàn cầu từ nay đến 2030 và tầm nhìn đến 2045; thống nhất đề xuất cơ chế, chính sách với Chính phủ để phát triển số lượng người học, tạo dựng đội ngũ chuyên gia về bán dẫn trong các cơ sở giáo dục đại học./.

Nguyễn Tuyên