Hội thảo khoa học cấp quốc gia: Tư duy và hành động đột phá phát triển của tỉnh Quảng Ninh: Giá trị lý luận và thực tiễn

Dự và chủ trì hội thảo gồm các đồng chí: Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh; PGS, TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS, TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; TS Đặng Xuân Phương, Phó Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh.

Tham dự hội thảo có các đồng chí: PGS, TS Bùi Thế Duy, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; PGS, TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; TS Cao Tường Huy, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Quyền Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh; lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương; lãnh đạo Tạp chí Cộng sản, tỉnh Quảng Ninh, các nhà khoa học, nhà quản lý.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh bày tỏ: Trải qua gần 60 năm xây dựng và phát triển tỉnh Quảng Ninh, trong hơn 37 năm thực hiện đường lối đổi mới, quy mô nền kinh tế tăng nhanh, kể cả trong giai đoạn khó khăn do đại dịch COVID-19, năm 2022 tăng trưởng của tỉnh đạt gần 270.000 tỷ đồng, gấp 103 lần so với năm 1986; ước hết năm 2023 đạt gần 312.420 tỷ đồng, gấp 1,5 lần năm 2020. Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn luôn đứng nhóm đầu của cả nước; là một trong 5 địa phương có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất cả nước, đạt gần 70%.

Trong suốt hành trình đó, Quảng Ninh đã mạnh dạn tìm tòi và đi tiên phong thử nghiệm những cách làm mới chưa có tiền lệ, mang tính đột phá, giúp tạo nên những kỳ tích phát triển. Quảng Ninh đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, hướng vào chất lượng phát triển, tạo đột phá trong chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại chủ yếu bằng nguồn lực xã hội hóa dựa trên nguyên tắc “đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư”; chú trọng phát triển kinh tế gắn với bảo đảm an sinh xã hội, phúc lợi xã hội; phát huy văn hóa, xã hội, môi trường là nguồn lực, động lực cho phát triển bền vững.

Qua quá trình xây dựng, phát triển của tỉnh Quảng Ninh thời gian qua, từ thực tiễn thực thi các chủ trương, chính sách, có thể đúc kết được nhiều bài học quý báu, trong đó có 3 bài học quan trọng là: Chủ động bám sát, nắm chắc, tiếp thu, cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Trung ương phù hợp với đặc điểm, tình hình cụ thể, lợi thế riêng có của tỉnh Quảng Ninh; không ngừng đổi mới tư duy phát triển, xác lập tầm nhìn chiến lược, chủ động, sáng tạo, bám sát thực tiễn, hành động theo quy luật khách quan và hợp với lòng dân... giữ vững đoàn kết, thống nhất, phát huy dân chủ, ý chí tự lực, tự cường, sức sáng tạo và mọi nguồn lực của nhân dân; tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền với nhân dân.

Hội thảo chia làm hai phiên thảo luận chính. Nội dung của phiên thứ nhất xoay quanh vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn, yếu tố, điều kiện khách quan xác lập, thúc đẩy tư duy và hành động đột phá phát triển của tỉnh Quảng Ninh. Phiên thứ hai đề cập đến những đóng góp, bổ sung, phát triển lý luận và thực tiễn của Đảng về tư duy, hành động đột phá phát triển trong xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở tỉnh Quảng Ninh. Hội thảo nhận được 140 tham luận, trong đó có 12 ý kiến phát biểu trực tiếp.

Một số tham luận đáng chú ý như: "24 mối quan hệ mà Quảng Ninh cùng các nước trong tiến trình đổi mới cần phải nhận diện, xử lý"; “Kinh nghiệm quốc tế trong công việc đột phá tư duy về tầm nhìn song hành với triển khai đổi mới sáng tạo và bài học kinh nghiệm cho tỉnh Quảng Ninh”; "Thực tiễn phát triển kinh tế thị trường của Quảng Ninh cho thấy sự đúng đắn và sáng tạo của Đảng ta trong xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa"; Hệ giá trị của tỉnh Quảng Ninh “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc”…

Kết luận hội thảo, PGS, TS Phạm Văn Linh cho biết, những vấn đề cốt lõi và tầm vóc, giá trị to lớn của tư duy và hành động đột phá trong quá trình phát triển của tỉnh Quảng Ninh được thể hiện tập trung vào 3 nhóm vấn đề chính:

Nhóm vấn đề thứ nhất: Về những vấn đề chung cơ sở lý luận và thực tiễn, yếu tố, điều kiện khách quan xác lập, thúc đẩy tư duy và hành động đột phá phát triển của tỉnh Quảng Ninh. Các ý kiến khẳng định, Quảng Ninh là địa bàn có vị thế địa - kinh tế, địa - văn hóa, địa - chính trị đặc biệt quan trọng với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, anh hùng, là nền tảng tạo động lực và nguồn lực quan trọng cho phát triển nhanh, bền vững. Mọi sự đổi mới đều xuất phát từ 3 yêu cầu: điều kiện tự nhiên, xã hội được ví như “Việt Nam thu nhỏ”, bề dày lịch sử, là nơi khởi đầu cho những ý tưởng đột phá. Tuy nhiên, Quảng Ninh cũng phải đối diện với không ít thách thức, mâu thuẫn trong quá trình xây dựng và phát triển, như trong quản lý, khai thác, sử dụng các nguồn lực; cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp trước đổi mới... 

Nhóm vấn đề thứ hai: Trên cơ sở nghiên cứu sâu sắc thực tiễn của tỉnh, Quảng Ninh xác định rõ những tiềm năng, lợi thế cạnh tranh, những “điểm nghẽn”, “nút thắt” gây cản trở cho sự phát triển để có tư duy, hành động đột phá tháo gỡ những mâu thuẫn của quá trình phát triển, xác định giữa tầm nhìn dài hạn gắn với trung hạn; giữa ưu tiên ngắn hạn với mục tiêu dài hạn; giải quyết hài hòa giữa đổi mới, sáng tạo, phát triển nhanh với bảo đảm tăng trưởng, phát triển trong dài hạn là bền vững. Lựa chọn những vấn đề trọng tâm, trọng điểm, trình bày thực tiễn về tư duy và hành động đột phá phát triển của tỉnh Quảng Ninh trong một số lĩnh vực cụ thể nhằm vận dụng trên thực tế; cần xử lý các mối quan hệ giữa chất lượng phát triển và tốc độ tăng trưởng; phát triển nhanh và bền vững; tư duy chiến lược và hành động cụ thể… Trong đó, quan trọng nhất là đổi mới tư duy về nhận thức, thể chế và con người.

Nhóm vấn đề thứ ba: Từ sự phân tích các nội dung cơ bản trên, các ý kiến tập trung đánh giá tư duy, hành động đột phá của Quảng Ninh, nhất là về nhân tố con người, đặc biệt là người đứng đầu, dám nghĩ, dám làm; kiên định mục tiêu phát triển, đặc biệt chú trọng các định hướng và giải pháp mang tính dài hạn; nhận diện rõ những mâu thuẫn, "điểm nghẽn" và xử lý tốt những yếu tố này nhằm có những phản ứng chính sách, sự đồng thuận và tính kỷ luật cao, là cơ sở cho những đột phá phát triển.

Các nhóm vấn đề được tiếp cận từ góc nhìn đa chiều, toàn diện, góp phần làm sáng tỏ những giá trị lý luận về tư duy, hành động đột phá phát triển của tỉnh Quảng Ninh trong phương thức xây dựng, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; khẳng định vai trò của tư duy và hành động đột phá vào những thay đổi bứt phá ngoạn mục trong phát triển kinh tế - xã hội của Quảng Ninh, góp phần đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của đất nước; bổ sung lý luận của Đảng về xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Những thành công và bài học kinh nghiệm của Quảng Ninh không chỉ có ý nghĩa đối với địa phương, gợi mở và là căn cứ đưa ra những giải pháp nhằm thúc đẩy cho sự phát triển toàn diện, bền vững, bứt phá của Quảng Ninh trong thời gian tới, mà còn đóng góp quan trọng vào sự nghiệp cách mạng chung cho toàn Đảng và đất nước trong tiến trình đổi mới, là cơ sở nhận diện, gợi mở những tầm nhìn, tư duy, hành động đột phá mới.