Được biết đến như một món quà tinh tế từ thiên nhiên, trà sen không chỉ được yêu thích bởi những người yêu trà mà còn trở thành biểu tượng của văn hóa thưởng trà truyền thống Việt Nam. Khi thưởng thức trà, người ta có thể cảm nhận sự hòa quyện hoàn hảo giữa hương sen thanh tao cùng vị trà đậm đà. Trà sen từ xa xưa đã là một sản phẩm trà quý của người Việt. Hoa sen có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và tôn giáo của nhiều nước châu Á, đặc biệt là Việt Nam. Sen kết hợp với trà tạo nên một sự đồng điệu, đỉnh cao của hương vị.
HTX Hoàng Trà (thuộc xã Phù Vân, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam) gây ấn tượng với sản phẩm trà sen mang tên Hoàng Trà Bách Liên Hoa. Sản phẩm này đã được chế biến bằng công nghệ sấy thăng hoa tiên tiến nhất hiện nay giúp giữ được màu sắc, hương vị tự nhiên và dinh dưỡng tốt nhất. Hoàng Trà Bách Liên Hoa cùng với nhiều sản phẩm khác từ cây sen của HTX đã nâng tầm giá trị của cây sen đồng chiêm tại tỉnh và trở thành món quà tinh túy khiến nhiều người say đắm mỗi khi về với Hà Nam.
Khi được hỏi về cơ duyên đến với trà sen, Giám đốc HTX Hoàng Trà, anh Trần Đăng Nhàn chia sẻ: “Người Hà Nội thường tìm về Hà Nam để mua hoa sen ướp trà, người Thái Nguyên cũng mang trà về Hà Nam để thuê ướp hương sen và xuất khẩu. Vậy tại sao người Hà Nam không tự sản xuất sản phẩm của riêng mình?”
Thấy có thể khai thác tiềm năng từ cây sen, vào năm 2019, anh cùng một số người bạn đã bắt tay vào xây dựng một vùng trồng sen nguyên liệu rộng 15 mẫu tại phường Đồng Văn và xã Duy Hải thuộc thị xã Duy Tiên, đồng thời thành lập HTX Hoàng Trà chuyên chế biến sản phẩm trà sen.
Vùng trồng sen tại hai phường, xã Đồng Văn và Duy Hải được chọn bởi chất lượng đất lẫn cây sen đều tương đương với hoa sen ở Hồ Tây (Hà Nội). Điều này đảm bảo rằng chất lượng trà sen không hề thua kém trà ướp từ Hồ Tây. Ngoài ra, HTX còn liên kết với các hộ dân để thu mua thêm nguyên liệu, từ đó đảm bảo nguồn cung ổn định và chất lượng cao.
Sản phẩm trà sen Hoàng Trà được chế biến với sự cầu kỳ, kỹ lưỡng ngay từ việc lựa chọn nguyên liệu. Giống hoa được chọn là dòng sen Bách Diệp Tây Hồ, nổi tiếng là đệ nhất hoa sen để ướp trà. Trà được sử dụng để chế biến cùng sen là loại trà đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao đến từ HTX Tâm Trà Thái Nguyên. Sự kết hợp hoàn hảo giữa các nguồn nguyên liệu chất lượng cao đã tạo ra một sản phẩm trà sen với chất lượng vượt trội. Sản phẩm trà được sấy khô bằng công nghệ thăng hoa giúp giữ nguyên màu sắc, mùi vị và dinh dưỡng của trà, đồng thời làm cho việc vận chuyển trở nên dễ dàng hơn so với trà sen sấy bằng nhiệt.
Bên cạnh trà từ bông sen, HTX còn mở rộng sang nhiều sản phẩm khác từ cây sen như trà lá sen, củ sen sấy và hạt sen sấy gia vị. Hiện tại, HTX có 4 máy sấy công suất 500 kg/ngày, trở thành cơ sở sấy thăng hoa lớn nhất miền Bắc đồng thời tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương. Mức thu nhập của lao động tại đây dao động từ 6-7 triệu đồng/người/tháng với số lượng lao động có thể lên đến 30 người vào thời điểm chính vụ hoa sen.
Ngoài việc sản xuất trà và các sản phẩm từ cây sen, HTX Hoàng Trà còn nhận gia công sấy nhiều loại nông sản khác như mít, đông trùng hạ thảo, tinh dầu gấc, cây dược liệu. Nói về kế hoạch phát triển sắp tới, anh Nhàn dự kiến sẽ mở rộng diện tích trồng sen Bách Diệp và sản xuất thêm các sản phẩm mới. Để chủ động nguồn nguyên liệu hơn, hiện HTX của anh đang liên kết với xã Ngọc Lũ (Bình Lục) để trồng sen. HTX cũng ươm giống và xuất bán hơn 30 loài sen khác nhau phục vụ nhu cầu chơi cây cảnh, sản xuất của các nhà vườn. Anh Nhàn nhấn mạnh: “Nguồn nông sản của Hà Nam rất dồi dào, đặc biệt là cây sen có ở nhiều nơi nhưng chưa được khai thác đúng giá trị. Thêm nữa, nhiều khu vực hiện không cấy lúa, thổ nhưỡng cũng rất phù hợp cho trồng sen Bách Diệp. Mong muốn của HTX là mở rộng diện tích trồng sen, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu, tạo ra nhiều việc làm cho lao động địa phương và cùng với nhân dân địa phương nâng tầm giá trị, đưa các sản phẩm chế biến từ cây sen trở thành hàng hóa đặc trưng của quê hương Hà Nam.”
Ông Lê Quang Vọng, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Hà Nam nhận định rằng hướng đi của HTX Hoàng Trà rất phù hợp với xu thế phát triển chế biến sâu sản phẩm. Với chất lượng sản phẩm tốt, HTX đang hoàn thiện hồ sơ để trà sen Hoàng Trà đạt tiêu chuẩn OCOP tỉnh Hà Nam, qua đó nâng cao giá trị sản phẩm và góp phần vào sự phát triển kinh tế địa phương.
Mặc dù đang quản lý Công ty cổ phần Truyền thông HDMotion tại Hà Nội, anh Trần Đăng Nhàn vẫn không ngừng hướng về quê hương với mong muốn nâng cao giá trị cho cây sen đồng chiêm. Kế hoạch phát triển của HTX không chỉ dừng lại ở việc chế biến nguyên liệu tự sản xuất và liên kết sản xuất mà còn bao gồm việc thu mua thêm nguyên liệu từ người dân trong vùng để chế biến đa dạng các sản phẩm từ cây sen. Với sự đầu tư và nỗ lực không ngừng, HTX Hoàng Trà đang dần khẳng định vị thế của mình trên thị trường, tạo dấu ấn sâu đậm trong lòng người tiêu dùng. Sự kết hợp giữa truyền thống cùng công nghệ hiện đại trong chế biến sản phẩm trà sen không chỉ giúp nâng cao giá trị của cây sen mà còn góp phần vào việc phát triển kinh tế địa phương.