HTX Nông lâm nghiệp Bắc Sơn phát triển chè sạch gắn với truy xuất nguồn gốc

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và độ an toàn của thực phẩm, sản xuất nông nghiệp theo hướng sạch, minh bạch và có trách nhiệm đã trở thành xu thế tất yếu. Với cây chè, một sản phẩm gắn bó lâu đời với đời sống người Việt, yêu cầu này càng trở nên cấp thiết. Hợp tác xã (HTX) Nông lâm nghiệp Bắc Sơn, Hà Nội, đã lựa chọn con đường phát triển chè sạch gắn với truy xuất nguồn gốc như một hướng đi chiến lược, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, tạo niềm tin cho thị trường và đảm bảo sinh kế bền vững cho người nông dân.

HTX Nông lâm nghiệp Bắc Sơn được thành lập năm 2012, trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp tại địa phương còn manh mún, thiếu liên kết và phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm truyền thống. Ngay từ đầu, HTX đã xác định chè là cây trồng chủ lực và tập trung xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, thay vì sản xuất nhỏ lẻ. Nhờ sự hỗ trợ về giống, kỹ thuật và định hướng từ ngành nông nghiệp Hà Nội, những đồi chè của Bắc Sơn từng bước được cải tạo, trồng mới theo quy hoạch, tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa và kiểm soát chất lượng.

Theo chị Đào Thị Quý, Giám đốc HTX, làm chè sạch không chỉ là thay đổi cách trồng, mà quan trọng hơn là thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Nếu trước đây bà con chủ yếu chú trọng năng suất, thì nay yếu tố an toàn, chất lượng và thị trường được đặt lên hàng đầu. HTX đóng vai trò liên kết các hộ xã viên, thống nhất quy trình canh tác, hướng dẫn sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng cách, đúng thời điểm, từng bước giảm tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người.

Hiện nay, HTX Bắc Sơn đang quản lý khoảng 200ha sản xuất nông, lâm nghiệp, trong đó chè chiếm vai trò trung tâm. Đáng chú ý, 30ha chè được canh tác theo hướng chè an toàn và 3ha đạt tiêu chuẩn VietGAP. Việc áp dụng các tiêu chuẩn này giúp kiểm soát chặt chẽ từ khâu đất đai, nguồn nước, giống cây trồng đến quy trình chăm sóc, thu hái. Các yếu tố đầu vào được ghi chép, theo dõi đầy đủ, đảm bảo sản phẩm chè đáp ứng yêu cầu về an toàn thực phẩm và truy xuất thông tin khi cần thiết.

Lợi thế lớn của HTX Bắc Sơn nằm ở điều kiện tự nhiên. Nằm giáp ranh tỉnh Thái Nguyên, vùng chè nổi tiếng của cả nước, khu vực trồng chè của HTX có khí hậu mát mẻ, chênh lệch nhiệt độ ngày đêm phù hợp, cùng thổ nhưỡng đồi núi giàu mùn, tơi xốp. Nhờ đó, búp chè phát triển khỏe, khi chế biến cho nước trà xanh trong, vị chát dịu, hậu ngọt sâu và hương thơm tự nhiên. Chất lượng nguyên liệu tốt là nền tảng quan trọng để HTX theo đuổi mục tiêu phát triển chè sạch gắn với giá trị gia tăng cao.

Song song với sản xuất nguyên liệu an toàn, HTX Bắc Sơn đã đầu tư xây dựng khu chế biến chè tập trung. Việc chủ động chế biến giúp HTX kiểm soát chất lượng đồng đều giữa các lô sản phẩm, hạn chế tình trạng “được mùa rớt giá” và nâng cao giá trị so với việc bán chè tươi. Các công đoạn từ thu hái, làm héo, sao, sấy đến đóng gói đều được giám sát chặt chẽ, nhằm giữ trọn hương vị đặc trưng của chè Bắc Sơn và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Điểm nhấn quan trọng trong mô hình phát triển của HTX là ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Mỗi sản phẩm chè Bắc Sơn khi đưa ra thị trường đều được gắn mã QR, cho phép người tiêu dùng dễ dàng tra cứu thông tin về vùng trồng, quy trình sản xuất, thời gian thu hái và chế biến. Sự minh bạch này không chỉ giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi lựa chọn sản phẩm, mà còn tạo áp lực tích cực để từng khâu trong chuỗi sản xuất tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về chất lượng.

Nhờ kiên trì theo đuổi hướng đi sản xuất chè sạch gắn với truy xuất nguồn gốc, sản phẩm trà Bắc Sơn đã được công nhận đạt OCOP 4 sao. Danh hiệu này không chỉ là sự ghi nhận về chất lượng và an toàn, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận các kênh phân phối hiện đại, đặc biệt tại thị trường Hà Nội, nơi nhu cầu về nông sản sạch ngày càng tăng.

Trong định hướng thời gian tới, HTX Nông lâm nghiệp Bắc Sơn đặt mục tiêu tiếp tục mở rộng diện tích chè an toàn và VietGAP, nâng cấp khu chế biến, đa dạng hóa sản phẩm trà và hoàn thiện hơn nữa hệ thống truy xuất nguồn gốc. Mô hình chè sạch gắn với truy xuất nguồn gốc của HTX Bắc Sơn cho thấy, khi người nông dân biết liên kết, áp dụng khoa học kỹ thuật và minh bạch thông tin, cây chè không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mà còn góp phần xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và có trách nhiệm với xã hội.