Hướng đi của nông nghiệp hàng hóa xuất khẩu ở Tây Nguyên

Những ngày này, trên các cánh đồng chuối ở Vụ Bổn, nhịp lao động diễn ra đều đặn từ sáng sớm. Công nhân tỏa về từng luống cây, người tỉa hoa, người bao buồng, người kiểm tra kích cỡ nải. Từng công đoạn được thực hiện theo quy trình kỹ thuật thống nhất, hạn chế tối đa tác động thủ công để bảo đảm chất lượng quả đồng đều, đạt yêu cầu xuất khẩu.

Theo Công ty Cổ phần KD Green Farm, đơn vị đầu tư vùng chuối tập trung tại đây, toàn bộ diện tích được sản xuất theo tiêu chuẩn GLOBALGAP. Chuối trồng chủ yếu là giống Nam Mỹ, phù hợp với thị trường quốc tế. Mật độ trồng khoảng 2.200 cây mỗi héc-ta, cây sinh trưởng trong vòng 9-12 tháng sẽ cho thu hoạch. Năng suất bình quân đạt 30-36 tấn mỗi héc-ta, sản lượng toàn vùng dự kiến đạt hàng chục nghìn tấn mỗi năm.

Đại diện Công ty Cổ phần  KD Green Farm cho hay thêm, điểm mấu chốt của mô hình là kiểm soát đồng bộ các yếu tố kỹ thuật. Theo vị đại diện này, với chuối xuất khẩu, nước tưới là yếu tố quyết định. Bình quân mỗi héc-ta cần khoảng 34 mét khối nước mỗi ngày trong mùa khô, duy trì liên tục suốt nhiều tháng. Nếu không có hệ thống tưới nhỏ giọt bù áp, rất khó bảo đảm năng suất và chất lượng đồng đều.

Hiện nay, các vườn chuối đều được đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp châm phân tự động, giúp dinh dưỡng đi trực tiếp tới từng gốc cây, hạn chế thất thoát và giảm chi phí nhân công. Công tác phòng trừ sâu bệnh được ưu tiên bằng chế phẩm sinh học nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm và thân thiện môi trường. Khi buồng chuối trổ quả, công nhân tiến hành bẻ hoa, lót nải, bao buồng để định hình quả, hạn chế côn trùng và nấm bệnh.

Tại thời điểm thu hoạch, các buồng chuối đạt chuẩn được đo kích cỡ trước khi hạ. Chuối sau đó được vận chuyển về khu sơ chế bằng hệ thống ròng rọc dài gần 15km, hạn chế va đập, giảm sức lao động thủ công. Ở khu sơ chế, chuối được tháo bọc, cắt nải, rửa qua nhiều bể nước, phân loại, đóng gói và đưa vào kho lạnh ở nhiệt độ ổn định 13-14 độ C trước khi xuất khẩu. Mỗi thùng hàng đều có mã truy xuất nguồn gốc, ghi rõ ngày thu hoạch, ngày đóng gói và quy cách sản phẩm.

Không chỉ tạo ra giá trị kinh tế, mô hình trồng chuối còn mang lại tác động xã hội rõ nét. Trang trại hiện tạo việc làm thường xuyên cho hàng trăm lao động địa phương, phần lớn là người dân sinh sống lâu năm tại khu vực. Chị Ngọ Thị Mận, công nhân làm việc tại vườn chuối, chia sẻ: “Trước đây gia đình tôi làm rẫy, thu nhập bấp bênh theo mùa. Giờ làm ở trang trại, công việc đều, lương ổn định, có bảo hiểm nên yên tâm gắn bó”.

Theo đại diện doanh nghiệp, người lao động đến từ nhiều dân tộc khác nhau, ban đầu gặp khó khăn trong tiếp cận quy trình kỹ thuật. Tuy nhiên, sau thời gian đào tạo, công nhân đã quen việc, làm chủ các công đoạn và gắn bó lâu dài với trang trại. Đây là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất ổn định, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Từ góc độ phát triển địa phương, việc hình thành vùng sản xuất chuối tập trung đã góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, đưa nông nghiệp từ sản xuất tự phát sang sản xuất theo chuỗi giá trị. Thực tiễn tại Vụ Bổn cho thấy, khi doanh nghiệp đầu tư bài bản, làm chủ công nghệ và thị trường, nông nghiệp hoàn toàn có thể trở thành trụ cột tăng trưởng, ngay cả ở những vùng từng được xem là khó khăn.

Nhìn rộng hơn, mô hình này gợi mở hướng đi cho nông nghiệp Tây Nguyên trong bối cảnh hội nhập sâu rộng: phát triển các vùng nguyên liệu lớn, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, gắn sản xuất với chế biến và xuất khẩu. Đây cũng là con đường để nâng cao giá trị nông sản, tạo việc làm bền vững và đóng góp thực chất cho tăng trưởng kinh tế nông nghiệp của cả vùng./.