Nằm cách trung tâm huyện Bắc Hà khoảng 30 km, xã Bản Liền có khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ và lớp sương mù giăng kín từ sáng đến trưa tạo nên điều kiện lý tưởng để cây chè sinh trưởng. Đến đây, du khách dễ dàng bắt gặp những đồi chè xanh mướt xen lẫn những rừng cọ, làng bản thanh bình, yên ả.. Với diện tích hơn 500 ha, trong đó 422 ha đã được chứng nhận hữu cơ tiêu chuẩn châu Âu và Mỹ, vùng chè Bản Liền trở thành niềm tự hào của cộng đồng người Tày sống tại đây.
Những cây chè cổ thụ tại Bản Liền có tuổi đời hàng trăm năm, thân cây có đường kính lớn, đôi khi phải hai người ôm mới hết. Theo người dân, chè Shan tuyết được trồng tự nhiên, không sử dụng hóa chất, búp chè non được thu hái vào buổi sáng sớm khi còn đọng sương, tạo nên vị ngọt hậu và hương thơm dịu nhẹ đặc trưng.
Một điểm nhấn quan trọng trong năm 2023 là việc quần thể 105 cây chè Shan tuyết cổ thụ tại thôn Chồ Chải, xã Hoàng Thu Phố, gần Bản Liền, được công nhận là Cây Di Sản Việt Nam. Sự kiện này không chỉ khẳng định giá trị văn hóa mà còn tạo động lực lớn để phát triển kinh tế bền vững.
Chè Shan tuyết cổ thụ tại thôn Chồ Chải, xã Hoàng Thu Phố, gần Bản Liền, được công nhận là Cây Di Sản Việt Nam.
Trong vài năm qua, sự liên kết giữa người dân và Hợp tác xã Chè Hữu cơ Bản Liền đã mang lại những bước tiến đáng kể. Hơn 310 hộ gia đình tại đây tham gia sản xuất chè hữu cơ, tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu. Trong 9 tháng năm 2024, nông dân xã Bản Liền thu trên 600 tấn chè, giá bán trung bình đạt gần 18 nghìn đồng/kg, còn chè khô chế biến có giá từ 120.000 - 300.000 VNĐ/kg tùy chất lượng. Nhờ đó, thu nhập của các hộ dân trồng chè tại Bản Liền tăng đáng kể, trung bình đạt hơn 100 triệu VNĐ/năm/hộ.
Phát triển du lịch dựa trên di sản chè Shan tuyết
Nhận thức rõ giá trị kinh tế và văn hóa của chè Shan tuyết, tỉnh Lào Cai đã tập trung phát triển Bản Liền thành một điểm đến du lịch cộng đồng. Năm 2024, xã đã có 34 hộ làm du lịch homestay, tạo điều kiện cho du khách tham quan các đồi chè, tìm hiểu quy trình sản xuất chè truyền thống, và trải nghiệm văn hóa độc đáo của dân tộc Tày.
Không chỉ cung cấp dịch vụ lưu trú, tại đây còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm như hái chè, sao chè và thưởng thức chè Shan tuyết ngay tại vườn. Đây là cách kết hợp hoàn hảo giữa phát triển kinh tế và quảng bá di sản, mang lại nguồn thu bền vững cho người dân. Ngoài ra, xã Bản Liền còn được chọn là điểm nhấn trong chiến lược phát triển du lịch sinh thái của huyện Bắc Hà. Các tuyến du lịch khám phá vùng chè Shan tuyết cổ thụ kết hợp với tham quan cảnh quan thiên nhiên như rừng cọ, núi đồi hùng vĩ đang ngày càng thu hút đông đảo du khách.
Xu hướng tiếp cận thị trường quốc tế
Chè Shan tuyết Bản Liền đã xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu và Nhật Bản nhờ chất lượng vượt trội. Các chứng nhận hữu cơ quốc tế là chìa khóa quan trọng giúp sản phẩm này cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Trong bối cảnh ngày càng nhiều người tiêu dùng ưa chuộng sản phẩm sạch và thân thiện với môi trường, chè Shan tuyết Bản Liền có tiềm năng lớn để mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm.
Hiện tại, sản phẩm chè Shan tuyết được đóng gói với mẫu mã bắt mắt, gắn liền với thương hiệu địa phương, giúp gia tăng uy tín và tạo dựng lòng tin nơi người tiêu dùng. Nhiều doanh nghiệp quốc tế đã tìm đến hợp tác xã chè Bản Liền để ký kết hợp đồng dài hạn, tạo điều kiện phát triển bền vững.
Sản phẩm chè Shan tuyết Bản Liền đạt chứng nhận sản phẩm OCOP 5 sao và được xuất khẩu sang 40 quốc gia.
Sự phát triển của vùng chè Shan tuyết Bản Liền là minh chứng rõ ràng cho cách tiếp cận bền vững, kết hợp giữa bảo tồn và phát triển. Bản Liền không chỉ bảo tồn được di sản thiên nhiên mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, tạo cơ hội phát triển du lịch, đồng thời giới thiệu văn hóa dân tộc Tày ra thế giới.
Trong tương lai, việc tiếp tục đầu tư vào các chương trình đào tạo, nâng cao năng lực sản xuất và quảng bá sản phẩm sẽ là chìa khóa để chè Shan tuyết Bản Liền khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản quốc tế. Với sự đồng lòng của người dân và sự hỗ trợ từ chính quyền, chè Shan tuyết Bản Liền sẽ tiếp tục là niềm tự hào không chỉ của Lào Cai mà còn của Việt Nam.