Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng xanh, bền vững và minh bạch, Đức nổi lên như một thị trường trọng điểm mà nông sản Việt Nam, đặc biệt là ngành trà, không thể bỏ qua. Với vai trò là nền kinh tế lớn nhất châu Âu và là trung tâm trung chuyển hàng hóa của toàn EU, Đức không chỉ là điểm đến xuất khẩu giàu tiềm năng, mà còn là cửa ngõ để trà Việt mở rộng dấu ấn trong chuỗi giá trị của lục địa già.
Đức không chỉ là thị trường tiềm năng mà còn là điểm tựa chiến lược để trà Việt tiến sâu vào EU. Ảnh minh họa
Một trong những động lực quan trọng nhất tạo nên cơ hội này là xu hướng điều chỉnh chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Đức. Trước những biến động địa chính trị và áp lực phải đa dạng hóa nguồn cung, các doanh nghiệp Đức đang tìm kiếm những đối tác ổn định, chi phí hợp lý và đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe. Việt Nam, vốn duy trì quan hệ thương mại tăng trưởng đều đặn và ngày càng được Đức coi trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trở thành lựa chọn nổi bật. Khi EVFTA bước vào giai đoạn phát huy sức mạnh, cắt giảm thuế quan sâu rộng đã mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt cho nông sản Việt, trong đó trà là một trong những ngành hưởng lợi trực tiếp.
Cơ hội càng trở nên rõ rệt khi thị hiếu tiêu dùng trà tại Đức thay đổi nhanh chóng. Từ thị trường vốn chuộng trà đen truyền thống, người Đức đang chuyển sang các dòng trà xanh, trà thảo mộc, trà đặc sản và trà hữu cơ, những phân khúc mà Việt Nam có thế mạnh lâu đời. Dự báo cho thấy ngành trà Đức có thể cán mốc 1,5 tỷ USD vào năm 2033, thúc đẩy bởi xu hướng giảm caffeine, sống lành mạnh và ưu tiên nguyên liệu tự nhiên. Trong bức tranh nhu cầu mới này, trà xanh Thái Nguyên, trà Shan Tuyết Phú Thọ, trà Shan Tuyết Lào Cai hay trà ô long Lâm Đồng và những dòng thảo mộc bản địa như hoa cúc, sâm dây, gừng… đều có nhiều lợi thế để tiếp cận người tiêu dùng Đức.
Giá trị chiến lược của thị trường Đức còn thể hiện ở khả năng lan tỏa. Một khi sản phẩm trà Việt đã thâm nhập được hệ thống phân phối tại đây, cơ hội mở rộng sang Hà Lan, Áo, Ba Lan, Bỉ hay Pháp gần như được nhân lên nhờ cơ chế thương mại nội khối. Thâm nhập thị trường Đức vì vậy không chỉ đơn thuần là chiếm lĩnh một thị trường giàu tiềm năng, mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, rút ngắn thời gian để tiến sâu vào thị trường EU rộng lớn hơn. Đức, ở góc nhìn này, chính là “tấm vé thông hành” quan trọng của trà Việt.
Dẫu vậy, mọi cơ hội chỉ trở thành hiện thực khi doanh nghiệp Việt đáp ứng được tiêu chuẩn mà thị trường Đức yêu cầu, những tiêu chuẩn thuộc hàng nghiêm ngặt nhất thế giới. Từ giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, quy trình vệ sinh, chứng nhận hữu cơ, cho đến yêu cầu minh bạch chuỗi cung ứng theo các quy định mới như CBAM hay EUDR, tất cả đòi hỏi sự đầu tư bài bản vào vùng nguyên liệu, công nghệ chế biến và hệ thống truy xuất nguồn gốc. Ở đây, mô hình liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp – hợp tác xã – nông dân sẽ giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm nguồn cung đồng nhất, ổn định và đạt chuẩn EU.
Song song với yếu tố chất lượng, xây dựng thương hiệu là nhiệm vụ không thể xem nhẹ. Người tiêu dùng Đức quan tâm đến câu chuyện đằng sau sản phẩm: xuất xứ, văn hóa, giá trị cộng đồng và cam kết bền vững. Trà Việt, với bản sắc vùng miền phong phú và lịch sử lâu đời, hoàn toàn có khả năng tạo bản sắc riêng trong mắt người tiêu dùng. Tuy nhiên, để những câu chuyện đó có sức thuyết phục, doanh nghiệp cần chú trọng thiết kế bao bì thân thiện môi trường, xây dựng hồ sơ chứng nhận organic hoặc Fair Trade, đồng thời triển khai chiến lược truyền thông phù hợp với thị hiếu phương Tây. Việc mở rộng bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử tại Đức – kênh đang tăng trưởng mạnh cũng là hướng đi giúp trà Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng, giảm phụ thuộc vào hệ thống nhập khẩu truyền thống.
Nhì tổng thể, Đức không chỉ là thị trường tiềm năng mà còn là điểm tựa chiến lược để trà Việt tiến sâu vào EU. Khi EVFTA tiếp tục tạo thuận lợi, khi xu hướng tiêu dùng tại Đức nghiêng về tự nhiên, minh bạch, bền vững, và khi doanh nghiệp Việt sẵn sàng nâng cấp chất lượng theo chuẩn quốc tế, cơ hội không chỉ dừng ở việc gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Trà Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành cầu nối văn hóa, mang theo bản sắc và giá trị Việt tới một trong những thị trường khó tính nhất thế giới.