Việt Nam, với khí hậu đa dạng và nền nông nghiệp phong phú, không chỉ nổi tiếng với những loại trái cây và rau củ truyền thống mà còn là nơi hội tụ của nhiều loại cây trồng độc đáo, lạ mắt. Trong số đó, các loại bí như bí sợi mì, bí hạt đậu, bí đao khổng lồ và bí xanh thơm đang ngày càng được ưa chuộng bởi những nét đặc trưng riêng biệt. Những loại bí này không chỉ mang đến hương vị mới lạ trong ẩm thực mà còn phản ánh sự sáng tạo và kỹ thuật canh tác độc đáo của người nông dân Việt Nam.
1. Bí sợi mì
Bí sợi mì, hay còn được biết đến với tên gọi bí spaghetti, là một loại quả có nguồn gốc từ đảo Hải Nam, Trung Quốc. Hiện nay, giống bí này được trồng phổ biến tại Đà Lạt, Lâm Đồng, và có mặt tại nhiều siêu thị lớn cũng như trên các sàn thương mại điện tử. Giá bán của bí sợi mì dao động từ 60.000 đến 80.000 đồng/kg, với mỗi quả nặng khoảng 2 - 3 kg. Mặc dù bề ngoài không quá nổi bật với màu vàng trắng hoặc xanh nhạt, nhưng điểm đặc biệt của bí sợi mì là sau khi được luộc chín, phần ruột sẽ tự tách ra thành các sợi nhỏ, giống như mì sợi. Hương vị của loại bí này khá giống đu đủ và có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như bánh chiên, nộm gỏi, hoặc mì xào.
2. Bí hạt đậu
Bí hạt đậu là kết quả của quá trình lai tạo từ giống bí Hà Lan butternut squash, với hình dáng độc đáo giống như hạt đậu phộng. Loại bí này được trồng theo phương pháp hữu cơ tại Tây Ninh và được bán với giá từ 80.000 đến 100.000 đồng/kg. Thịt bí mềm, mịn, có vị ngọt tự nhiên và béo ngậy, dễ dàng chế biến thành các món như súp, bánh, hoặc salad. Bí hạt đậu không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng, chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường, và tim mạch.
3. Bí đao khổng lồ
Ở thôn Chánh Trạch, xã Mỹ Thọ, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định, người dân đã trồng thành công giống bí đao khổng lồ với trọng lượng lên tới 50 - 60 kg mỗi quả. Không giống như những quả bí đao thông thường, bí đao ở đây to lớn đến mức trở thành điểm nhấn thu hút khách du lịch. Mặc dù chưa có lời giải thích khoa học rõ ràng về nguyên nhân khiến bí đao tại Chánh Trạch có kích thước khổng lồ, người dân địa phương tin rằng đây là kết quả của điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt và kỹ thuật canh tác truyền thống. Với giá bán từ 5.000 đến 7.000 đồng/kg, bí đao khổng lồ không chỉ dùng để nấu canh, mà còn có thể phơi khô làm nước uống.
4. Bí xanh thơm
Cuối cùng, bí xanh thơm là một đặc sản nổi tiếng của huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Loại bí này có mùi thơm đặc trưng giống nếp cái hoa vàng, và được trồng nhiều tại các xã Yến Dương, Địa Linh... Với diện tích trồng lên đến 200 ha và sản lượng hàng năm gần 6.500 tấn, bí xanh thơm đã trở thành một nguồn thu nhập quan trọng cho người dân địa phương. Bí xanh thơm có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon như bí nhân thịt hấp, bí xào, nộm, luộc, canh, hoặc mứt bí. Giá bán của bí xanh thơm tại vườn khoảng 12.000 - 13.000 đồng/kg, và trên các “chợ” mạng khoảng 25.000 đồng/kg. Ngoài ra, các mô hình du lịch trải nghiệm trồng bí xanh thơm cũng đang thu hút sự quan tâm của du khách, góp phần nâng cao giá trị của loại nông sản này.
Những loại bí độc lạ này không chỉ mang đến sự phong phú cho nền ẩm thực Việt Nam mà còn góp phần phát triển kinh tế và du lịch địa phương, làm phong phú thêm cuộc sống và trải nghiệm của người dân.