Trà nhài hay trà lài là loại trà quen thuộc được ướp hương bởi những bông hoa lài trắng, nhỏ nhưng hương thơm sâu lắng, dễ chịu và lưu luyến. Giá trị tuyệt vời của trà lài cũng như hương thơm đặc trưng của nó đã khiến nó trở thành một loại trà hương vị truyền thống của Việt Nam, thường được phục vụ trong các sự kiện quan trọng như lễ tết, cưới hỏi, khai trương.
Hiểu biết về trà lài
Cây hoa nhài có tên khoa học là Jasminum sambac, thuộc chi Jasminum, họ Oleaceae. Loại cây này có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới của châu Á và châu Âu. Nó cũng được trồng ở các vùng Australasia và Châu Đại Dương. Tuy nhiên, trên thế giới, vùng sản xuất hoa lài và trà lài lớn nhất vẫn là các nước Nam Á và Đông Nam Á.
Hoa lài chứa nhiều tinh dầu etheric có tác dụng tăng lực, loại bỏ căng thẳng, trầm cảm. Ngoài ra, hoa nhài còn chứa axetat benzilic, linalcohol, rượu benzilic, indole và hoa nhài… Tất cả những chất này giúp cải thiện quá trình lưu thông máu và trao đổi chất. Chính vì điều này mà ngày nay để tăng hương vị và tác dụng của trà xanh, người ta thường cho thêm thảo mộc lài vào lá trà.
Trên thị trường có rất nhiều sản phẩm trà lài khác nhau. Tuy nhiên, nếu phân theo thành phần sẽ có 2 nhóm trà lài chính: trà được sản xuất từ 100% búp nhài chất lượng cao và trà xanh ướp hương hoa lài. Hai loại trà này có sự khác biệt rất lớn cả về hương vị lẫn công dụng đối với sức khỏe. Bởi nếu trà lài nguyên chất giữ được những công dụng của hoa lài, có hương thơm thanh khiết và vị thanh mát, dễ uống thì trà xanh ướp hoa lài lại có hậu vị hơi chát, hậu ngọt đặc trưng của trà xanh.
Trà lài ngon phụ thuộc rất nhiều vào cách chọn trà và hoa ban đầu. Chỉ bằng cách này, hương vị mới có thể lay động và quyến rũ. Trà phải được chọn loại tốt nhất được trồng ở Lâm Đồng hoặc Thái Nguyên, sau đó được sàng lọc để loại bỏ những lá nhỏ và tạp chất. Những nụ hoa nhài nguyên chất thường được thu hoạch vào khoảng 4-5 giờ chiều và nở vào khoảng 8-9 giờ tối. Hoa nở rất nhanh nên bạn phải canh thời điểm này để chọn được những bông hoa thơm nhất. Những bông hoa tươi thơm sẽ được dùng để ướp trà qua đêm, sau đó hỗn hợp này sẽ được sấy khô và sàng lọc lại để thu được thành phẩm cuối cùng chất lượng nhất.
Hoa lài được sử dụng rộng rãi trong pha trà và đồ uống. Uống trà lài có tác dụng tăng cường sức khỏe rõ rệt. Trong đó, phải kể đến khả năng ngăn ngừa ung thư, hỗ trợ hoạt động tim mạch, giúp giảm cân, hạ huyết áp và nhiều công dụng tuyệt vời khác. Ngoài ra, đây là một trong những loài hoa có mùi hương đặc biệt, giữ mùi hương lâu nên được nhiều người yêu thích. Dưới đây là một số lợi ích sức khỏe nổi bật của trà hoa nhài.
Ngăn ngừa ung thư
Trà lài rất giàu chất chống oxy hóa, làm giảm sự hình thành các gốc tự do-yếu tố gây ung thư và lão hóa trong cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy methyl jasmonate và cis-jasmone trong trà hoa nhài là hợp chất có tác dụng chống ung thư tuyến tiền liệt, ngoài ra một số chất khác trong loại trà này còn chống ung thư thực quản. EGCG có trong trà lài còn có tác dụng chống lại sự phát triển của các khối u và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư gây di căn.
Tăng cường sức đề kháng, giảm stress
Chất catechin hay poly-phenol có trong trà giúp tăng cường hệ miễn dịch, có tác dụng bảo vệ hệ miễn dịch của người dùng thường xuyên do đặc tính chống viêm và chống oxy hóa.
Ngoài ra, uống trà lài còn giúp chống lại sự xâm nhập của các vi khuẩn có hại cho cơ thể, bảo vệ hệ tiêu hóa, trà lài có tính an thần, điều hòa khí huyết lưu thông giảm căng thẳng, làm thẳng động mạch. Chúng ta cũng có thể giảm căng thẳng, lo lắng, đau đầu và căng cơ khi sử dụng trà hoa nhài thường xuyên.
Giảm Cholesterol
Trà hoa nhài đã được chứng minh là làm giảm sự tích tụ cholesterol và chất béo không lành mạnh trong cơ thể chúng ta. Nó cũng ngăn ngừa sự hình thành cholesterol xấu, giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim, tai biến mạch máu não và đột quỵ.
Giúp ngăn ngừa và điều trị bệnh tiểu đường
Trà lài được coi là một loại dược liệu hữu ích trong việc phòng và điều trị bệnh tiểu đường. Vì trà lài giúp điều hòa quá trình chuyển hóa glucose trong cơ thể, điều hòa lượng đường trong máu và quá trình sản xuất insulin của tuyến tụy, ngăn ngừa nguy cơ mắc phải căn bệnh phiền toái này.
Hỗ trợ sức khỏe tim mạch
Kết quả nghiên cứu từ 5 thí nghiệm đã chứng minh rằng: Khi cơ thể chúng ta uống 3 tách trà lài (khoảng 700ml) mỗi ngày sẽ giảm 23% nguy cơ mắc bệnh tim. Đồng thời, một số nghiên cứu khác cho thấy uống 2-3 tách trà hoa nhài (khoảng 500ml) mỗi ngày giúp giảm 15% nguy cơ đau tim. Ngoài ra, nguy cơ mắc bệnh tim giảm tới 37% so với người uống ít hơn 1 ly trà (200ml) nước mỗi ngày.
Giảm viêm khớp và đau khớp
Một trong những tác dụng tích cực khác của trà hoa nhài là giảm sự khó chịu của bệnh đau khớp và viêm khớp mãn tính. Các chất chống viêm trong trà hoa nhài có thể làm giảm sưng và viêm khớp bằng cách ức chế quá trình oxy hóa tế bào.
Hỗ trợ làn da khỏe mạnh
Trà hoa nhài không chỉ là một loại đồ uống thơm ngon giúp giữ nước cho cơ thể; nó cũng có một loạt các thành phần có lợi bổ sung có đặc tính chống viêm và chống lão hóa cho da.
Da, cơ quan lớn nhất trong cơ thể con người, cũng là nơi chứa rất nhiều vấn đề. Trước khi gặp bác sĩ da liễu, những người bị bệnh vẩy nến có thể thử nhấm nháp một ít trà hoa nhài. Uống trà hoa nhài có liên quan đến việc giảm tổn thương bệnh vẩy nến trong nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học Y khoa Georgia (Mỹ).
Hỗ trợ giảm cân
Những chị em muốn giảm cân hiệu quả, an toàn mà không cần dùng đến thực phẩm chức năng thì trà hoa nhài chính là giải pháp giảm béo tuyệt vời. Các hoạt chất trong trà giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể, đẩy nhanh quá trình chuyển hóa năng lượng và đào thải mỡ thừa. Theo đánh giá của một số nghiên cứu, trà hoa nhài có thể làm tăng tỷ lệ trao đổi chất trong cơ thể lên 4-5% (tương đương 80-100 calo mỗi ngày) và góp phần đốt cháy mỡ thừa lên tới 15-5%. 20% (nhờ hai hợp chất polyphenol EGCG và caffein).
Một số tác dụng phụ của Trà hoa nhài cần lưu ý.
Trà lài có thể giúp bạn điều trị một số bệnh, mang lại sức khỏe tốt, thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng cách, bạn có thể vô tình làm giảm đi nhiều lợi ích của trà.
Dưới đây là một số tác dụng phụ mà người tiêu dùng có thể nhận được:
Không tốt cho bà bầu
Theo một số chuyên gia y tế, trà hoa nhài không được khuyến khích cho phụ nữ mang thai. Theo các nghiên cứu hiện đại, một số hoạt chất trong chè vằng có thể gây co thắt tử cung ở phụ nữ mang thai. Điều này có khả năng kích thích chuyển dạ sớm.
Gây hưng phấn vì có nhiều caffein
Trà lài cũng giống như các loại trà khác, chứa nhiều caffein và L-theanine, giúp tăng cường tập trung, kích thích thần kinh, duy trì sự tỉnh táo mà không gây nghiện. Caffeine nên được tiêu thụ ở mức độ vừa phải, vì quá nhiều có thể gây ra các triệu chứng như bồn chồn và mất ngủ.
Ảnh hưởng đến tiêu hóa
Một số người thường có thói quen uống trà khi bụng đói, tuy nhiên thói quen này không hoàn toàn tốt cho sức khỏe. Không chỉ trà lài mà một số loại trà còn chứa hợp chất chống oxy hóa, có khả năng kích thích sản sinh axit trong dạ dày, gây “say trà”. Vì vậy, uống trà khi bụng đói sẽ khiến dạ dày cồn cào hơi khó chịu.
Cách sử dụng trà lài như thế nào cho đúng cách?
Để đảm bảo rằng catechin (một trong những chất chống oxy hóa quan trọng trong trà) không phản ứng với casein (có trong sữa và một số protein động vật khác), nên uống trà hoa nhài trước bữa ăn.
Trà hoa nhài cũng hạn chế quá trình tiêu hóa canxi và sắt từ thực vật. Vì vậy, nên uống trà trước hoặc sau bữa ăn 1-2 tiếng để tránh làm mất chất dinh dưỡng của thức ăn.
Những người có dạ dày nhạy cảm không nên uống trà xanh vào sáng sớm khi bụng đói. Chất caffein trong trà xanh hoa lài có thể làm cơ thể mất nước, kích thích dạ dày tiết axit khiến bụng cồn cào, khó chịu.
Tránh uống trà hoa nhài trong bữa ăn vì có thể làm giảm sự hấp thu thiamin (vitamin B1). Thiếu thiamine có thể dẫn đến phù beriberi.
Bảo Anh