Nhắc đến Mông Cổ, có lẽ chúng ta đều nghĩ ngay đến những vó ngựa tung hoành thảo nguyên và một đế chế từng thống trị cả thế giới dưới sự lãnh đạo của Thành Cát Tư Hãn vĩ đại. Tuy nhiên thật ít người biết rằng trong suốt hành trình lịch sử oai hùng ấy, có một loại thức uống luôn song hành bên những bộ tộc du mục Mông Cổ. Đó là Suutei Tsai - Loại trà sữa mà người du mục uống hàng ngày để chống lại sự khắc nghiệt của đất trời.
Tương truyền, người Mông Cổ hay uống trà sữa sau những bữa tiệc rượu sữa ngựa hoặc trong những chuyến du mục đằng đẵng để lấy lại tinh thần và sinh lực. Mọi người đều xem trà sữa như thức uống hàng ngày và dần dần loại đồ uống này cũng thâm nhập và trở thành bản sắc văn hóa tại nơi đây.
Vào giữa thế kỷ XIII, một giáo sĩ dòng Phanxicô, William của Rubruck, đã lên đường đến Đế quốc Mông Cổ để viết tư liệu về người Mông Cổ. Trong bài tường thuật của mình, Rubruck lưu ý về thói quen uống nước của người Mông Cổ, “cẩn thận nhất là không uống nước tinh khiết”. Ở một vùng đất không có sẵn nước trái cây và rượu, nhiều người Mông Cổ đã chọn uống các sản phẩm làm từ sữa như trà sữa hoặc airag (một loại rượu sữa được pha từ sữa ngựa lên men) thay vì nước tinh khiết.
Người Mông Cổ gọi loại thức uống đặc biệt này là Suutei Tsai – Loại trà pha với sữa bò tươi đun nóng. Và qua nhiều mùa trăng trên những thảo nguyên xa xăm, Suutei Tsai là loại thức uống truyền thống và được tin rằng mang đến cho cả dân tộc Mông Cổ những điều tốt đẹp nhất.
Đối với trẻ em, trà sữa Mông Cổ mang đến nguồn dinh dưỡng dồi dào và năng lượng thuần khiết từ thiên nhiên. Đó là nền tảng sinh ra những chiến binh dũng mãnh cất vó ngựa tung hoành đại mạc. Đối với đàn ông, vị dịu dàng và sự thanh khiết của trà sữa Mông Cổ là yếu tố giúp họ cân bằng giữa bản năng sát thủ và trách nhiệm gia đình. Họ có được những khoảnh khắc ấm áp bên cốc Suutei Tsai cùng những người thương yêu sau khi chinh chiến. Với phụ nữ, tinh chất từ trà và sữa bò giúp sắc đẹp của những cô gái luôn trinh nguyên nhất và giúp những phụ nữ có gia đình ngày càng đẹp mặn mà.
Trà sữa Mông Cổ không hào nhoáng như trà sữa Đài Loan, cũng không quá màu mè như trà sữa Thái Lan. Những cốc Suutei Tsai ẩn chứa vẻ đẹp mộc mạc như những nhành cỏ mùa xuân và đơn sơ như những vùng cát vàng đại mạc. Thành phần tạo ra thức uống truyền thống này bao gồm những loại nguyên liệu phổ biến nhất của các tộc du mục thời xa xưa. Giống như nhiều loại trà sữa khác, Suutei tsai cũng được tạo nên từ 2 nguyên liệu chính là trà và sữa, tuy nhiên các nguyên liệu này có nhiều điểm khác biệt so với trà và sữa được sử dụng để pha chế các loại trà sữa Đài Loan hay Anh Quốc.
Bánh trà khô: Cuộc sống du mục không cho phép người Mông Cổ được tự do trồng trọt và dùng nguyên liệu trà tươi như những đất nước khác. Họ thường phơi khô trà và đóng thành bánh để mang theo trên lưng ngựa mọi lúc mọi nơi.Khi cần pha chế Suutei Tsai, người Mông Cổ chỉ cần cắt một mẩu trà khô và sử dụng ngay tại chỗ. Loại trà này có thể là trà xanh hoặc trà đen, tùy vào sở thích của người uống cũng như thói quen vùng miền của các bộ tộc.
Sữa tươi nguyên chất: Sữa ở Mông Cổ là sữa tươi nguyên chất và người Mông Cổ sử dụng nửa sữa, nửa kem thay vì sữa đã qua chế biến để pha chế trà sữa. Điều này khiến trà sữa của người Mông Cổ có vị rất phong phú, gần giống như một loại đồ ăn hơn là đồ uống.
Nguồn sữa tươi quý giá từ đàn gia súc hàng triệu con của người Mông Cổ. Loại sữa dùng phổ biến nhất để pha chế ra những cốc trà sữa Mông Cổ là sữa bò tươi nguyên chất, được vắt trực tiếp và đun nóng ngay tại chỗ để pha Suutei Tsai. Có một số bộ tộc còn sử dụng các loại sữa đặc trưng khác như sữa ngựa, sữa dê để pha chế trà sữa. Mỗi loại trà sữa Mông Cổ trên đều có vị riêng biệt không thể nhầm lẫn. Bên cạnh sữa thì người ta còn thêm vào các loại kem sữa nếu muốn tăng vị béo cho món Suutei Tsai.
Đá Muối Mông Cổ: Điểm khác biệt lớn nhất của trà sữa Mông Cổ chính là dùng muối mà không dùng đường. Do đó trà sữa Mông Cổ có vị mặn đậm đà hòa quyện vị béo của sữa, càng uống càng mê chứ không có vị béo ngậy như các loại trà sữa khác trên thế giới. Muối này chính là muối hồng đến từ các mỏ muối quanh dãy Himalaya hoặc các loại đá muối đặc trưng của vùng thảo nguyên rộng lớn.
Nước khoáng thiên nhiên: Thành phần cuối cùng và cũng không kém phần quan trọng khi pha chế Suutei Tsai đó là nước khoáng thiên nhiên. Thuở xưa, người Mông Cổ thường lấy nước suối hoặc nước mưa để pha trà sữa. Đây là những nguồn nước thiên nhiên an lành và rất tốt cho sức khỏe.
Cho đến ngày nay, trà sữa vẫn là thức uống hàng ngày của người Mông Cổ. Họ có thể uống trà sữa hàng ngày thay cho nước và cũng không có vấn đề gì với hương vị của loại đồ uống này. Tuy nhiên đối với du khách nước ngoài thì trà sữa tại Mông Cổ có vị khá kỳ lạ và khó uống hơn so với nhiều loại trà sữa đến từ các quốc gia khác.
Hương Trà