Lồng bè nuôi tôm hùm ở Vịnh Xuân Đài chịu thiệt hại nặng sau bão và lũ lớn
Ai từng một lần đến Vịnh Xuân Đài đều thấu hiểu công sức và kỳ vọng mà người nuôi tôm hùm nơi đây gửi gắm vào từng chiếc lồng ngoài khơi. Đó không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là kết tinh của bao ngày tháng cần mẫn là hy vọng sửa sang lại mái nhà, trả bớt khoản nợ cũ, hay tiếp thêm một năm học cho con trẻ. Thế nhưng, chỉ sau vài ngày nước lũ từ thượng nguồn hòa lẫn bùn đất ào ra biển, nhịp sống vốn bình yên ấy bỗng chốc bị xáo trộn. Những con tôm đang sinh trưởng tốt dần suy yếu, nhiều lồng bè buộc phải ngừng khai thác.
Trên mặt nước đục màu phù sa, người nuôi chỉ còn biết lặng lẽ quan sát những gì còn lại của mình. Có người vẫn cố lặn xuống kiểm tra, giữa làn nước lạnh và tầm nhìn hạn chế, với một niềm hy vọng mong manh. Nỗi buồn của anh Phạm Quốc Tuấn, anh Nguyễn Tân Hưng hay hàng trăm hộ dân khác không nằm ở những lời than thở, mà lặng lẽ hiện lên trong ánh mắt và giọng nói trầm đi: một vụ nuôi gần như không còn nguyên vẹn.
Theo thống kê ban đầu, mức độ thiệt hại là rất lớn. Nhiều hộ gia đình bị ảnh hưởng nặng nề về kinh tế, trong đó có những trường hợp mất đi phần lớn nguồn vốn tích lũy. Riêng tại phường Sông Cầu, khoảng 95% diện tích nuôi tôm hùm bị tác động, gần 80.000 lồng bè hư hỏng hoặc không thể tiếp tục sử dụng. Tổng giá trị thiệt hại ước tính lên đến hơn 2.400 tỷ đồng, cho thấy sức ảnh hưởng nghiêm trọng của dòng nước lũ khi tràn ra vịnh.
Điều khiến người dân càng thêm trăn trở là đây không phải lần đầu Vịnh Xuân Đài đối mặt với những rủi ro như vậy. Mỗi mùa mưa bão đến, nỗi lo lại trở về. Những vùng nuôi quen thuộc như Vũng La, Từ Nham, Trung Trinh hay Vĩnh Hòa đều mang chung nỗi thấp thỏm. Nghề nuôi tôm hùm, niềm tự hào của người dân ven vịnh đang đặt ra một câu hỏi lớn về hướng đi bền vững hơn trong tương lai, để không còn phụ thuộc quá nhiều vào sự khắc nghiệt của thời tiết.
Người nuôi tôm hùm tại Vịnh Xuân Đài thu hoạch, tiêu thụ số tôm còn lại sau đợt mưa lũ nhằm giảm thiểu thiệt hại
Không thể để người dân mãi “đánh cược” tương lai của mình với thiên tai
Những biến động thời tiết năm nay thêm một lần nhắc nhở rằng nghề nuôi tôm hùm ở Vịnh Xuân Đài cần sớm chuyển sang hướng phát triển bền vững hơn. Vùng vịnh sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên quý giá, song cũng rất nhạy cảm trước dòng lũ mang theo bùn đất và nước ngọt đổ ra biển trong thời gian ngắn. Nếu việc quy hoạch vùng nuôi chưa được điều chỉnh phù hợp, hạ tầng cảnh báo chưa được tăng cường, người dân còn hạn chế trong việc tiếp cận các mô hình nuôi an toàn hơn… thì rủi ro mỗi mùa mưa bão vẫn sẽ còn hiện hữu.
Ở thời điểm này, người dân đang rất cần sự hỗ trợ kịp thời và thiết thực. Từ việc thu gom, khắc phục lồng bè hư hại, xử lý môi trường nước, đến các chính sách tài chính như khoanh nợ, giảm lãi, hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn ưu đãi… tất cả đều có ý nghĩa quan trọng trong hành trình ổn định lại sản xuất và đời sống. Bởi phía sau mỗi chiếc lồng nuôi không chỉ là sinh kế, mà còn là hy vọng của cả một gia đình.
Chính quyền các địa phương như Sông Cầu, Sông Cầu Bắc, Xuân Đài đang tích cực huy động lực lượng, phối hợp cùng doanh nghiệp và các đơn vị liên quan để đồng hành, hỗ trợ bà con từng bước khắc phục khó khăn. Đây là những tín hiệu đáng trân trọng. Tuy nhiên, về lâu dài, rất cần thêm những giải pháp căn cơ hơn: điều chỉnh quy hoạch vùng nuôi phù hợp với sức tải môi trường; tăng cường ứng dụng công nghệ trong giám sát chất lượng nước; hướng dẫn và hỗ trợ người dân chuyển đổi sang các mô hình nuôi an toàn, thích ứng biến đổi khí hậu; đồng thời xây dựng hệ thống cảnh báo sớm để chủ động ứng phó khi dòng lũ từ thượng nguồn đổ về.
Vượt qua giai đoạn đầy thách thức này cũng là cơ hội để nghề nuôi tôm hùm ở Vịnh Xuân Đài “tái cấu trúc” theo hướng an toàn, bền vững và ổn định hơn để những nhịp chèo ngoài vịnh rồi sẽ lại rộn ràng trong một mùa biển yên lành hơn.
Những lồng nuôi tôm còn lại trên Vịnh Xuân Đài sau đợt thời tiết cực đoan
Người nuôi tôm hùm đã quá quen với sóng gió biển khơi, nhưng trước những biến đổi thời tiết ngày càng khó lường, họ không thể một mình gồng gánh tất cả. Bên cạnh ý chí vượt khó của bà con, rất cần sự đồng hành lâu dài của Nhà nước, doanh nghiệp và giới khoa học, để Vịnh Xuân Đài không chỉ sớm ổn định trở lại mà còn phát triển theo hướng an toàn, bền vững hơn.
Buổi chiều rời vịnh, những lồng bè trống vắng khẽ đung đưa theo làn gió. Khung cảnh ấy khiến ai cũng lặng lòng. Thế nhưng, trong ánh mắt người dân vẫn ánh lên một niềm tin âm thầm rằng rồi đây, khi nước trở lại trong xanh, tôm hùm lại đầy lồng, Vịnh Xuân Đài sẽ một lần nữa hồi sinh, vững vàng hơn sau thử thách.
Để niềm tin ấy không chỉ là ước vọng, những hành động thiết thực và kịp thời cần được bắt đầu ngay từ hôm nay./.