Bình minh trên Quảng trường Hồ Chí Minh (Ảnh Quốc Khánh)
Vùng đất bề dày lịch sử và truyền thống ngàn năm
Theo các Mộc bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới đầu tiên của nước ta được UNESCO công nhận năm 2009 thì năm 1030 dưới triều vua Lý Thái Tông, Hoan Châu được đổi tên thành Nghệ An. Cùng thời điểm này, Uy Minh hầu Lý Nhật Quang được cử làm Tri châu, bắt đầu gắn bó tên gọi Nghệ An với tiến trình lịch sử dân tộc. Từ đó đến nay, qua các triều Trần, Lê, Tây Sơn, Nguyễn, địa giới hành chính dù nhiều lần thay đổi nhưng danh xưng Nghệ An vẫn tồn tại bền vững, trở thành một phần không thể tách rời của lịch sử Việt Nam.
Sử sách còn ghi, suốt 1.000 năm, Nghệ An luôn giữ vị trí chiến lược trọng yếu. Từng được ví như “phên dậu”, “then khóa” của quốc gia, vùng đất này là bức tường thành che chở kinh thành Thăng Long và đất nước qua nhiều cuộc chiến tranh. Đồng thời, đây cũng là cửa ngõ kết nối Bắc - Nam, Đông - Tây, là cầu nối quan trọng giữa đồng bằng ven biển và miền núi phía Tây rộng lớn.
Mường Lống biên giới Việt Lào (Ảnh Quốc Khánh)
Biển Quỳnh Lưu (Ảnh Quốc Khánh)
Bên cạnh vị thế địa chính trị, Nghệ An còn là vùng đất văn hiến lâu đời. Trên mảnh đất này hiện có hàng nghìn di tích lịch sử - văn hóa, danh thắng; trong đó hơn 400 di tích được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh, 3 di tích quốc gia đặc biệt, phản ánh những dấu ấn quan trọng của lịch sử. Các lễ hội truyền thống như Lễ hội Đền Cuông, Lễ hội Đền Quả Sơn, Lễ hội Đền Chung Sơn, Lễ hội Làng Sen... vẫn được duy trì, trở thành không gian tâm linh, nơi hội tụ văn hóa cộng đồng.
Đền Chung Sơn Đền thờ gia tộc Bác Hồ tại núi Chung (Ảnh Quốc Khánh)
Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Người Nghệ An từ lâu nổi tiếng với đức tính cần cù, chịu khó, giàu nghị lực và tinh thần hiếu học.
Sách Đại Nam nhất thống chí từng ghi nhận: “Người Nghệ An chuộng khí tiết, văn chương kiệt xuất”. Từ trong khó khăn, thiên nhiên khắc nghiệt, con người xứ Nghệ đã hun đúc nên phẩm chất kiên cường, sáng tạo, tạo nên nhiều đóng góp xuất sắc cho đất nước.
Đi suốt chiều dài lịch sử, Nghệ An đã sản sinh nhiều anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, nhà cách mạng và trí thức lớn.
Nghệ An quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhiều danh nhân kiệt xuất
Nghệ An là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất, người đã đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Nghệ An còn có nhiều bậc chí sĩ như Phan Bội Châu, Nguyễn Xuân Ôn, Cao Xuân Dục, Lê Hồng Phong,... góp phần làm rạng rỡ truyền thống văn hiến và yêu nước của mảnh đất này.
Tượng Bác Hồ về thăm quê tại Làng Sen (Ảnh Quốc Khánh)
Năm 2025, UBND tỉnh Nghệ An sẽ tổ chức nhiều hoạt động trọng thể kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An, bao gồm lễ dâng hoa, dâng hương tại Khu di tích Kim Liên quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh; tổ chức triển lãm, trưng bày giới thiệu thành tựu, di sản văn hóa Nghệ An; Hội thảo khoa học nhằm làm rõ thêm giá trị lịch sử, văn hóa của danh xưng Nghệ An trong tiến trình phát triển dân tộc. Nhiều chương trình nghệ thuật đặc sắc, quảng bá hình ảnh Nghệ An trên các phương tiện truyền thông cũng sẽ được tổ chức, góp phần lan tỏa niềm tự hào về truyền thống văn hiến lâu đời.
Lễ chùa Đại Tuệ (Ảnh Quốc Khánh)
Nghệ An được Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết 39-NQ/TW vào ngày 18/7/2023, định hướng trở thành trung tâm phát triển quan trọng của khu vực Bắc Trung Bộ, với Mục tiêu là xây dựng và phát triển Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trở thành một tỉnh phát triển khá của cả nước.
Lễ kỷ niệm 995 năm Danh xưng Nghệ An không chỉ là sự kiện văn hóa lịch sử mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, khơi dậy tình yêu quê hương đất nước; đồng thời khẳng định tầm vóc, vị thế của Nghệ An trong thời kỳ hội nhập vươn mình. Nghệ An sẽ tận dụng lợi thế vị trí địa lý và nguồn lực để phát triển thành một trung tâm kinh tế - văn hóa quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của cả khu vực Bắc Trung Bộ..
Nguyệt Hằng, Cát Tường (VP Bắc Trung Bộ)