Làm cỏ
- Vụ xuân thời tiết ấm dần làm cỏ non mọc nhanh và nhiều, vì vậy cần phải diệt trừ cỏ dại ngay từ đầu bằng cách xới cỏ giữa 2 hàng chè đồng thời dùng tay nhổ cỏ quanh gốc chè.
- Nếu có điều kiện thì cày hoặc cuốc sâu từ 10 - 15cm giữa 2 hàng chè làm cho đất tơi xốp, giữ ẩm cho chè.
- Phát quang bụi rậm ở đường lô, ven đồi chè nhằm hạn chế sự trú ngụ và phát sinh, phát triển của sâu bệnh.
Bón phân
- Tuỳ theo điều kiện đất đai, bà con quyết định lượng phân và tỷ lệ các loại phân bón theo tuổi và năng suất chè.
- Những diện tích chè đến thời kỳ bón phân hữu cơ và lân mà cuối năm chưa bón được thì cần bón bổ sung đầu năm với lượng như sau: 01ha bón khoảng 20 tấn phân hữu cơ + 500kg supe lân trộn đều, rạch sâu 20 - 30cm theo rìa mép tán, rải phân và lấp kín đất.
* Lượng phân bón thúc trong năm được tính theo năng suất chè búp tươi:
- Đối với những nương chè cho năng suất < 6 tấn/ha:
Bón phân theo tỷ lệ:
+ Đạm urê: 260kg/ha, tương đương 10kg/sào.
+ Supe lân: 375kg/ha, tương đương 14kg/sào.
+ Kali Clorua: 135kg/ha, tương đương 05kg/sào.
- Đối với những nương chè cho năng suất > 6 tấn/ha:
Bón phân theo tỷ lệ:
+ Đạm urê: 390kg/ha, tương đương 14kg/sào.
+ Supe lân: 625kg/ha, tương đương 23kg/sào.
+ Kali Clorua: 200kg/ha, tương đương 7,5kg/sào.
* Cách bón như sau: Tiến hành rạch hàng hoặc bón từng hốc theo rìa mép tán phía trên, rạch sâu 6 - 8cm, rải đều phân và lấp kín đất.
+ Phân lân bón 1 lần vào đầu năm (tháng 2 - 3).
+ Phân đạm bón 4 lần vào các tháng: Tháng 2 bón 40% tổng lượng đạm trong năm, tháng 4 bón 20%, tháng 6 bón 30%, tháng 8 bón 10%.
+ Phân kali chia làm 2 lần bón: Tháng 2 bón 60% tổng lượng Kali trong năm; tháng 4 bón nốt số phân còn lại.
Thu hái chè
Hái chè là thao tác rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng chè. Vì vậy chỉ hái những búp đủ tiêu chuẩn (búp đủ tiêu chuẩn là búp có từ 4 - 5 lá thật). Khi trên mặt tán chè có trên 30% số búp đủ tiêu chuẩn tiến hành hái san trật. Hái 1 tôm + 2 đến 3 lá non để chừa 2 lá thật, không hái non quá hoặc già quá. Hái chè vụ xuân vào tháng 3 - 4 và hái 1 tôm + 2 đến 3 lá thật, chừa 2 lá thật, 1 lá cá.
Lưu ý:
- Tuyệt đối bà con không được dùng dao, liềm, kéo cắt chè. Vì như vậy sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm đồng thời ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của các lứa chè sau, dẫn đến sản lượng búp chè giảm, nương chè nhanh già cỗi. Sau khi hái chè về cần trải mỏng búp chè từ 3 - 5cm ở nền nhà sạch khoảng 30 phút để búp chè thoáng và bay hết hơi nước. Sau đó vận chuyển đến cơ sở chế biến.
- Để tạo tán chè thích hợp cho sử dụng hái chè bằng máy trong vụ hè và vụ thu, vụ xuân bà con nên hái bằng tay (vị trí hái: cách vết đốn từ 12 - 15cm); sửa tán phẳng bằng máy để chè sinh trưởng đồng đều.
Phòng trừ sâu bệnh hại
Nương chè thường mắc một số sâu bệnh hại như: bệnh phồng lá chè gây hại từ tháng 3 - 4, rầy xanh gây hại vào tháng 5 - 6, bọ cánh tơ, bọ xít muỗi gây hại vào tháng 6 - 9… Thường xuyên thăm và kiểm tra, phát hiện sâu bệnh sớm để có biện pháp xử lý kịp thời.
Lưu ý: Chỉ sử dụng các loại thuốc trong danh mục được phép sử dụng khi thực sự cần thiết. Tuyệt đối không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật vì sẽ làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây chè đồng thời gây lãng phí, tốn kém, ảnh hưởng tới sức khỏe con người và môi trường.
Ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc HTX sản xuất và chế biến chè Đá Hen kiểm tra chất lượng búp chè
Chia sẻ với Báo Phú Thọ, ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc HTX sản xuất và chế biến chè Đá Hen (xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê) cho biết: Không chỉ riêng tại HTX chúng tôi mà tại các vùng trồng chè khác trên địa bàn tỉnh và xa xôi hơn nữa, người trồng chè đều yêu thích hương vị chè vụ Xuân - vụ thu hoạch đầu tiên trong năm sau một thời gian cây chè ngủ đông.
Ông Thanh cho biết thêm, nếu vào mùa hè, mưa nhiều cây chè phát triển mạnh và cho sản lượng lớn nhưng vị chè không thơm và đậm như vụ đầu Xuân. Mùa đông rét đậm, cây chè không phát triển, người trồng chè thường tiến hành đốn tỉa, bón phân. Cây chè bắt đầu ngủ đông và tích luỹ dinh dưỡng cho một chu kỳ mới. Sang Xuân, trời hửng ấm, mưa phùn lất phất, cây chè nảy lại lộc. Chính bởi có thời gian dài hấp thụ khí trời vị đất nên hương vị chè Xuân luôn đậm đà, hảo hạng.
Chè Xuân cho năng suất thấp nhưng lại mang lại nguồn thu cao bởi được khách hàng ưa chuộng, tìm mua thưởng thức. Để có vị chè ngon nhất, từ khâu thu hoạch cho tới chế biến chè Xuân đều phải đảm bảo quy trình đặc biệt khắt khe. Chè vụ Xuân phải được hái vào sáng sớm, sau khi hái phải đưa vào sao trực tiếp chứ không phơi héo như những loại chè khác. Búp chè thu hoạch phải 1 tôm 2 lá mới đạt tiêu chuẩn. Khi sao chè, người thợ phải có “cảm nhiệt” tốt để chè sao xong có được hương vị tốt nhất.
Ông Thanh chia sẻ, chỉ người thợ lành nghề lâu năm mới có thể “cảm” được hương vị chè sao trong nhiệt độ như thế nào là chuẩn. Đây cũng chính là bí quyết của nghề, giúp tạo ra hương vị và thương hiệu riêng của mỗi vùng đất chè. Trung bình, giá chè vụ Xuân cao hơn khoảng 30% so với giá thành chè các vụ khác trong năm. Không chỉ mang lại nguồn thu nhập lớn, chè vụ Xuân còn góp phần tạo nên văn hoá thưởng chè ngày càng phát triển. Qua đó, góp phần giúp khẳng định hơn nữa thương hiệu chè Phú Thọ - vùng đất được ví như “chiếc nôi” của chè Việt Nam.
Vũ Nghi