Kỹ thuật gieo trồng chăm sóc cây chè trung du bằng phương pháp hạt

Chè trung du (chè ta) được ví như linh hồn hay nét văn hóa của người làm nghề chè. Tuy nhiên, do được trồng từ nhiều năm về trước, có nương chè đã hàng trăm năm tuổi hoặc hơn thế, chè được trồng ở trên đồi cao, hoặc xen giữa các bìa rừng, nên nhiều diện tích chè trung du bị ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng, việc canh tác, áp dụng khoa học kỹ thuật gặp khó. Cho nên việc nhân giống chè trung du bằng hạt đang được sự quan tâm của người dân.

Hạt thu hoạch từ quả của cây chè trung du (chè ta).
Hạt thu hoạch từ quả của cây chè trung du (chè ta).

Chuẩn bị giống chè trung du bằng cách thu hoạch hạt giống đã già khi nhận biết quả chè nứt hoặc chuyển màu xanh sậm, thời gian thu hoạch hạt giống vào tháng 11 -12 sau đó về bóc tách vỏ của quả ra để lấy hạt, hoặc đổ ra sân có mái tre để phơi nhằm mục đích làm cho vỏ quả chè tự nứt để hạt bung ra, rồi thu hoạch lấy hạt đó đem đi ngâm nước xem có hạt nào nổi trên mặt nước thì loại bỏ  hạt bị lép đó đi.

Thu lấy những hạt chìm dưới nước đem đi ngâm tiếp nước ấm với nhiệt độ từ 25 - 30 độ c, ngâm trong chừng nửa ngày rồi vớt lên để ráo nước sau đó đem đi ủ kín trong bao rứa, nhưng phải đảm bảo thoát nước tốt và giữ ẩm độ cũng như nhiệt độ phù hợp cho tới khi thấy mầm nảy rồi đem đi gieo trồng trực tiếp trên đất đã chuẩn bị trước hoặc ươm bầu.

Hạt chè giống sau ngâm ủ đã nảy mầm, sẵn sàng đem gieo trồng.
Hạt chè giống sau ngâm ủ đã nảy mầm, sẵn sàng đem gieo trồng.

Chuẩn bị đất gieo trồng trực tiếp bằng cách đào rạch với kích thước 1,5m x 50cm x 50cm, khi đào để riêng lớp đất mặt để sau lấp lại xuống rãnh, phần đất còn thiếu sới cỏ và đất màu xung quanh lấp xuống cho tới khi đầy.

Sử dụng lượng phân bón từ 1,5- 2 tấn phân chuồng ủ hoai mục, hoặc dùng phân hữu cơ vi sinh thì lượng phân có thể ít hơn đảo đều với đất màu đã lấp vào rạch.Thời vụ ươm, trồng ở miền Bắc là vụ Đông Xuân diễn ra từ tháng 12 đến tháng 2 -3 năm sau.

Mật độ gieo trồng 1,5m x 0,4m tương đương 1,6 vạn cây giống cho một hecta, nếu gieo hạt trực tiếp thì cần lượng hạt trên 2 vạm cho mỗi hecta. Rồi dùng rơm rạ, cây phân xanh tủ gốc giữ ẩm.

Chăm sóc chè mới gieo trồng, thường xuyên làm cỏ bằng cách dùng máy cắt chuyên dụng cắt cỏ ngoài lõng rạch chè mới trồng, còn trong gốc cây thì dùng tay nhổ cỏ.

Cây chè trung du sau hai tháng gieo trồng bằng phương pháp trực tiếp là hạt.
Cây chè trung du sau hai tháng gieo trồng bằng phương pháp trực tiếp là hạt.
Cây chè trung du sau một  năm gieo trồng bằng phương pháp trực tiếp là hạt.
Cây chè trung du sau một năm gieo trồng bằng phương pháp trực tiếp là hạt.

Sau khi gieo trồng từ sáu tháng đến một năm tuổi dùng cuốc, xẻng, đào hố hoặc rạch  sâu 6 - 8 cm, cách gốc 25 - 30 cm sau đó cho phân chuồng ủ hoai mục cho xuống rãnh rồi lấp đất, bổ sung dinh dưỡng và cải tạo đất.

Đối với chè tuổi thứ 3 và 4 dùng cuốc, xẻng cuốc sâu 6 - 8 cm, cách gốc 30 - 40cm  do lúc này tán cây chè rộng hơn chè 1,2 năm tuổi và đã cho thu hoạch rồi bổ sung phân chuồng ủ hoai mục với Trichodemar bón từ 2,5 đến 3 tấn cho một ha sau đó lấp kín.

Tiến hành tưới nước, giữ ẩm với phương pháp tưới phổ biến là tưới bằng vòi sen van xoay thông qua hệ thống đường ống dẫn nước bằng máy bơm.

Độ ẩm đất thích hợp cho nương chè là 75 - 80%. Có thể dưạ vào kinh  nghiệm, quan sát thấy lớp đất mặt chyển màu sắc sang đậm  nhạt để tiến hành tưới nước kịp thời, tuyệt đối không để tình trạng cây thiếu nước quá dẫn đến biểu hiện héo.

Thường tưới nước kết hợp với bón phân thúc để tăng hiệu quả sử dụng phân bón, lượng nước tưới tăng dần theo sản lượng búp thu hoạch được, tránh lãng phí nước, làm xói mòn bề mặt đất.

Hoàng Tuấn