Thái Nguyên, vùng đất trung du miền Bắc Việt Nam từ lâu đã nổi danh với đặc sản chè thơm ngon, mang hương vị đặc trưng không nơi nào sánh được. Với khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ và bàn tay cần cù của người nông dân, cây chè không chỉ là nguồn thu nhập chính mà còn là biểu tượng văn hóa của địa phương. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng nông sản, Thái Nguyên đã và đang chuyển mình mạnh mẽ, tập trung vào sản xuất chè an toàn gắn với truy xuất nguồn gốc một chiến lược then chốt để nâng cao giá trị và khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế.
Thái Nguyên, vùng đất trung du miền Bắc Việt Nam từ lâu đã nổi danh với đặc sản chè thơm ngon, mang hương vị đặc trưng không nơi nào sánh được.
1. Cây chè – Trụ cột kinh tế của Thái Nguyên
Với diện tích trồng chè lên tới 22.200 ha, trong đó 21.500 ha đang cho sản phẩm, Thái Nguyên hiện là địa phương dẫn đầu cả nước về diện tích và sản lượng chè. Năm 2024, giá trị sản phẩm chè đạt trên 13.800 tỷ đồng. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, tổng giá trị sản phẩm từ chè sẽ đạt 25.000 tỷ đồng, tương đương 1 tỷ USD, gần gấp đôi so với hiện nay.
2. Sản xuất chè an toàn – Nền tảng cho truy xuất nguồn gốc
Nhận thức được tầm quan trọng của an toàn thực phẩm và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường, Thái Nguyên đã đẩy mạnh việc áp dụng các quy trình sản xuất chè an toàn. Từ chưa đầy 10 ha chè đạt tiêu chuẩn VietGAP cách đây 15 năm, đến nay, toàn tỉnh đã có trên 5.900 ha chè được chứng nhận VietGAP và 120 ha đạt tiêu chuẩn hữu cơ.
Việc sản xuất chè an toàn không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn là điều kiện tiên quyết để thực hiện truy xuất nguồn gốc – yếu tố then chốt trong việc xây dựng niềm tin với người tiêu dùng và mở rộng thị trường xuất khẩu.
3. Truy xuất nguồn gốc – Minh bạch hóa chuỗi giá trị
Truy xuất nguồn gốc là quá trình ghi nhận và theo dõi thông tin về sản phẩm từ khâu sản xuất đến tiêu dùng. Tại Thái Nguyên, việc này được thực hiện thông qua hệ thống phần mềm “Quản lý chất lượng nông sản - Thái Nguyên”, với sự tham gia của 503 tài khoản, quản lý 7.095 cơ sở sản xuất trên 222 vùng sản xuất, tổng diện tích trên 1.397 ha.
Việc truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra thông tin sản phẩm mà còn là công cụ hữu hiệu để bảo vệ thương hiệu chè Thái Nguyên trước vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng.
4. Ứng dụng công nghệ số trong sản xuất và quản lý
Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và quản lý chất lượng chè. Các hợp tác xã và nông hộ được đào tạo sử dụng phần mềm quản lý, áp dụng quy trình sản xuất chuẩn VietGAP, tạo 1.693 tài khoản cho nông hộ tự do, gắn quy trình trồng và sản xuất chè chuẩn cho các nông hộ đã có tài khoản.
Ngoài ra, tỉnh còn phối hợp với VNPT Thái Nguyên triển khai thí điểm mô hình ứng dụng giải pháp công nghệ số cho sản phẩm chè, giúp nông dân dễ dàng cập nhật thông tin và quản lý quy trình sản xuất.
5. Bảo vệ và phát triển thương hiệu chè Thái Nguyên
Để bảo vệ và phát triển thương hiệu chè Thái Nguyên, tỉnh đã thực hiện nhiều biện pháp như cấp mã số vùng trồng, xây dựng nhãn hiệu tập thể “Chè Thái Nguyên” và chỉ dẫn địa lý “Tân Cương”. Đến nay, tỉnh đã có 204 đơn vị, hộ sản xuất chè được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể “Chè Thái Nguyên” và 46 đơn vị được cấp quyền sở hữu trí tuệ về chỉ dẫn địa lý “Tân Cương”. Nhãn hiệu tập thể “Chè Thái Nguyên” đã được bảo hộ tại 6 quốc gia và vùng lãnh thổ gồm: Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc). Chỉ dẫn địa lý “Tân Cương” được công nhận bảo hộ tại Liên minh châu Âu (EU) thông qua Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA).
6. Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững
Thái Nguyên đặt mục tiêu đến năm 2030, có 24.500 ha chè, trong đó 70% diện tích đạt tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ; 70% diện tích được cấp mã vùng trồng. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp như tuyên truyền, hướng dẫn các hộ trồng chè đăng ký sản xuất áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, cấp mã số vùng trồng; đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm chè.
Việc sản xuất chè an toàn gắn với truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn góp phần nâng cao giá trị kinh tế, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ngành chè Thái Nguyên.
Sản xuất chè an toàn gắn với truy xuất nguồn gốc là hướng đi đúng đắn và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Thái Nguyên đã và đang thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo vệ và phát triển thương hiệu chè, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và chinh phục thị trường quốc tế. Với sự nỗ lực không ngừng của chính quyền và người dân, tin chắc rằng, chè Thái Nguyên sẽ ngày càng khẳng định vị thế trên bản đồ chè thế giới.