Mua bán vàng nhộn nhịp trên các chợ mang, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Theo đó, gần đây trên mạng xã hội đã xuất hiện rất nhiều nhóm kín công khai về trao đổi, sang tay vàng bạc đá quý. Qua tìm hiểu, các nhóm này hoạt động khá sôi động, những trạng thái đăng tải rất đa dạng và nhận được nhiều bình luận của các thành viên.
Trên mạng xã hội, dễ dàng tìm thấy những hội nhóm như: “Mua bán, giao dịch vàng miếng SJC”; “Trao đổi giao lưu vàng 999”; “Hội giao lưu vàng 9999, BTM”…. Không chỉ có các hội nhóm còn nhiều nhóm chát Zalo, massenge… nhắm mục đích mua bán vàng miếng cho đến vàng nhẫn.
Các thông tin sôi động hằng ngày và đều có kết quả mua bán ngay lập tức. Theo đó, các thành viên đều đăng số lượng, giá bán, khu vực và ai cần thông tin mua bán liên hệ. Khi đã chốt được giá, các bên sẽ có nhiều hình thức để giao vàng và chuyển tiền.
Theo tìm hiểu, giao dịch vàng trên "chợ mạng" những ngày qua trở nên nhộn nhịp là do người mua bị hạn chế về số lượng và số lần mua vàng miếng SJC. Mỗi người chỉ được mua 1 - 2 lượng/lần trong vài tuần hoặc 1 tháng.
Không chỉ mua bán vàng miếng SJC, nhiều thành viên còn nhận đặt mua online từ 4 ngân hàng quốc doanh. Theo đó, với khách có nhu cầu gửi thông tin, các đối tượng nhập đăng ký, khi nào mua xong và nhận vàng chuyển khoản cho các đối tượng đặt mua hộ 150.000 đồng/lượng. Với vàng nhẫn, giá bán cũng tăng theo lên mức 84 triệu đồng/lượng bán ra.
Trước tình trạng mua bán vàng “ngoài thuốc” quá dễ dàng thông qua các loại hội nhóm hoặc cò, đại diện một ngân hàng thương mại nhà nước đang bán vàng miếng SJC cho biết, người dân mua bán theo hình thức này sẽ gặp khá nhiều rủi ro, có nguy cơ mua phải vàng, trôi nổi vàng không rõ nguồn gốc. Lý do, mỗi gói vàng bán ra thị trường hiện nay đều được quản lý bởi số seri, giống như một mã số định gắn với gói vàng đó.
“Các ngân hàng hiện bán vàng đều phải lưu trữ số CCCD và đều sản xuất hóa đơn điện tử. Trên đơn vị hóa học sẽ có số seri của miếng vàng và được lưu trữ vĩnh viễn trên hệ thống. Nghĩa là, sau này, khi truy xuất nguồn gốc sẽ xác định được miếng vàng này được bán từ đâu, bán cho ai. Làm như vậy, người dân dân vàng mua trôi nổi bên ngoài cần hết sức chú ý nếu phải chứng minh nguồn gốc của vàng” - đại diện ngân hàng này nhấn mạnh.
Ông Trần Hữu Đang, Tổng Giám đốc Công ty CP Vàng bạc Đá quý ASEAN (AJC), phản ánh hiện nay có không ít người chuyên "canh me" đặt mua vàng miếng từ các ngân hàng rồi bán lại suất mua để kiếm thu nhập. Trong khi một số khác thì kích thích người dân bán vàng miếng bằng cách mua vào với giá cao hơn 2 - 3 triệu đồng/lượng so với giá thu mua của các doanh nghiệp rồi bán lại cho giới đầu cơ hoặc người có nhu cầu.
Ông Đang nhìn nhận người dân giao dịch vàng trên thị trường tự do có nguy cơ gặp rủi ro cao bởi ngoài tình huống bị lừa đảo mua vàng giả, còn có thể không nhận được chứng chỉ chính chủ và có thể gặp phiền toái khi bán số vàng này. Người bán vàng cũng có thể bị cơ quan chức năng "hỏi thăm" vì trục lợi chính sách ổn định thị trường vàng.
Theo ông Nguyễn Văn Dưng, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ Kim hoàn TP.HCM (SJA), tình trạng người dân khó mua vàng nhẫn trơn là có thật vì nguồn cung hiện khan hiếm, dẫn tới việc nhiều người lên các diễn đàn, hội nhóm để hỏi mua, giao dịch trực tiếp với nhau. "Điều này sẽ phát sinh rủi ro cho cả người mua và người bán. Nếu sản phẩm kém chất lượng thì ai chịu trách nhiệm, ai kiểm soát?" - ông Dưng đặt vấn đề và khuyến nghị người dân mua bán vàng ở cửa hàng được cấp phép để được bảo đảm về chất lượng, có thể lấy hóa đơn.
Ông Dưng cũng nêu nghịch lý trên thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ là giá vàng lập kỷ lục nhưng hoạt động sản xuất lại rất khó khăn vì thiếu nguyên liệu đầu vào. "Không có vàng nguyên liệu nên rất khó để tạo ra sản phẩm vàng trang sức mới, không kích thích được nhu cầu mua bán" - ông Dưng nói.
Mới đây, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.Hồ Chí Minh đã gửi công văn đến các cơ quan đề xuất hợp nhất làm tốt công tác tuyên truyền, nhắc nhở người dân mua đúng vàng định quy. Theo đó, người dân chỉ được mua, bán vàng miếng SJC tại các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được hàng Nhà nước cấp phép kinh doanh mua bán vàng miếng.
Hiện, cả nước có 22 ngân hàng và 16 doanh nghiệp được phép kinh doanh vàng gói như: SJC, DOJI, PNJ, Mi Hồng, Bảo Tín Minh Châu, Vàng Phú Quý, Vàng Kim Ngọc Phú, Vàng bạc đá quý Ngọc Hải , Đá quý Ngọc Thẩm, Vàng bạc Phúc Thành, Đá quý Phương Nam...
Riêng doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ, kinh doanh mua bán vàng các loại lực lượng phải dày thủ béo quy định của pháp luật về giấy phép hoạt động; giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng và phương án kinh doanh an toàn; giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng; chứng từ đơn hóa hóa; tem giáo, nguồn gốc sản phẩm; sản phẩm chất lượng và công khai giá niêm yết. Hoạt động này đảm bảo thủ tục đúng quy định pháp luật và khai minh bạch, phòng riêng, hạn chế rủi ro do phạm tội, liên quan tội phạm làm hàng nhái, hàng giả, buôn lậu và trốn thuế. Các doanh nghiệp vàng trang sức nghệ thuật không được phép cung cấp nhưng vẫn giao dịch vàng miếng cho dân dân hoặc dân tự mua bán với nhau là trái quy định và sẽ bị xử phạt.
Tiến Hoàng