Về đích ấn tượng
Năm 2023, ngành nông nghiệp triển khai thực hiện kế hoạch trong điều kiện có nhiều thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo của Chính phủ, các Bộ ban ngành cùng sự chung sức, vượt khó, sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp, bà con nông dân... toàn ngành nông nghiệp đã nỗ lực phấn đấu đạt và vượt 5/6 chỉ tiêu Chính phủ giao trong năm 2023, với nhiều "điểm sáng", thành tích nổi bật.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhận định: Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế quan trọng, là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực, các cân đối lớn của nền kinh tế và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.
Theo đó, trong năm 2023, ngành nông nghiệp vẫn duy trì đà tăng trưởng cao, phát triển toàn diện. Tăng trưởng GDP toàn ngành nông nghiệp đạt 3,83%, cao nhất trong nhiều năm gần đây, đóng góp lớn vào mức tăng trưởng 5,05% của nền kinh tế. Sản lượng lúa đạt 43,5 triệu tấn, tăng 1,9% và năng suất đạt 61 tạ/ha, tăng 1 tạ/ha; sản lượng thịt hơi các loại 7,79 triệu tấn, tăng 6,38%; sản lượng thủy sản 9,32 triệu tấn, tăng 2,3%; sản lượng gỗ khai thác 20,84 triệu mét khối, tăng 2,8%. Cũng trong năm 2023, lần đầu tiên Việt Nam bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng, thu về 1.200 tỷ đồng.
Tổng kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp đạt trên 53 tỷ USD; thặng dư thương mại cao nhất từ trước tới nay 12,07 tỷ USD, tăng 43,7%. Xuất khẩu một số mặt hàng tăng cao kỷ lục như rau quả 5,69 tỷ USD, tăng 69,2%; gạo 4,78 tỷ USD, tăng 38,4%... Việt Nam cũng đã sản xuất và xuất khẩu vaccine thương mại phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi.
Ngành nông nghiệp phát triển công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản theo hướng chế biến sâu, giá trị cao. Nâng cao trình độ nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ, gắn với đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn đổi mới; nâng cao hiệu quả đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững Ngành. Qua đó, thúc đẩy phát triển các nhóm sản phẩm chủ lực bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm, nâng cao giá trị gia tăng.
Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn mang tầm quốc gia, quốc tế (Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo, Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng chống thiên tai...), qua đó giúp quảng bá hình ảnh, thương hiệu nông lâm thủy sản trong nước, khu vực và quốc tế, thúc đẩy tiêu thụ nông sản; nhất là việc phát động thực hiện Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.
“Trải qua giai đoạn đầy biến động, ngành nông nghiệp đã vượt cơn gió ngược, thu được nhiều kết quả đáng trân trọng. Ngành nông nghiệp Việt Nam từ bị động, lúng túng đã chuyển trạng thái sang chủ động, tự tin, sáng tạo, đưa ra nhiều sáng kiến để xoay chuyển tình thế. Về sản xuất, chế biến, người dân và doanh nghiệp cũng chuyển trạng thái từ phòng ngự, chống đỡ sang đột phá trong nông nghiệp”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, năm 2024, Bộ Nông nghiệp và PTNT mạnh dạn tiếp cận xu thế “chạm để kết nối”, kích hoạt tư duy “số hóa” trong quản trị, điều hành, từng bước làm quen với việc thu thập, xử lý dữ liệu, phân tích thông tin trên các thiết bị thông minh.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, trong thời gian ngắn, có thể chưa đưa vào hoạt động đồng bộ, đồng loạt ngay, song tư duy quản trị số, điều hành số cần bắt đầu được lan tỏa và thẩm thấu, tổng hợp vào kế hoạch hành động năm, qua các phần việc cụ thể, khả thi của các cơ quan, đơn vị ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, kết quả vừa qua của ngành ghi nhận những nỗ lực đa dạng hoá thị trường, nâng cao chất lượng, tạo dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp. Sự lãnh đạo, điều hành sát sao, xuyên suốt của Đảng, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Sự đồng hành của các Bộ, ngành Trung ương và địa phương, đã chung tay kết nối, quảng bá, xúc tiến sâu rộng thương mại nông sản cả trong, ngoài nước. Và tinh thần năng động, vượt khó của các doanh nghiệp, các hiệp hội ngành hàng, sự chủ động thay đổi, thích ứng linh hoạt với xu thế mới của hợp tác xã, người sản xuất, bà con nông dân trên khắp cả nước.
Quyết tâm chinh phục đỉnh cao mới
Bước sang năm 2024, kinh tế toàn cầu được dự báo tăng trưởng chậm lại, tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, ngành nông nghiệp cũng phải đương đầu với những thách thức như giá vật tư nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiệp và giá lương thực, thực phẩm tăng do đứt gãy chuỗi cung ứng; dịch bệnh trên người, cây trồng, vật nuôi tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; sự thay đổi nhu cầu và phương thức tiêu dùng; biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, cực đoan hơn, thiên tai khó lường, hạn hán và xâm nhập mặn luôn là nguy cơ tiềm ẩn...
Dù được dự báo sẽ còn nhiều khó khăn phía trước, tuy nhiên, năm 2024, toàn ngành nông nghiệp quyết tâm tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại theo hướng phát triển nông nghiệp sinh thái, hiện đại, kinh tế tuần hoàn; thực hiện chuyển mạnh từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp; từ phát triển đơn ngành sang hợp tác, phát triển đa ngành; thúc đẩy tích hợp đa giá trị trong sản phẩm nông lâm thủy sản; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi ngành hàng.
Phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thông qua tháo gỡ rào cản, nút thắt cơ chế, chính sách, gắn với chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn; tìm hiểu, kết nối thị trường, đàm phán tháo gỡ rào cản kỹ thuật, rào cản thương mại và mở cửa thị trường xuất khẩu; Triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu của ngành Nông nghiệp.
Tiếp tục hoàn thiện các thể chế, cơ chế, chính sách quan trọng cho phát triển ngành, đặc biệt là công tác quy hoạch phải đảm bảo tầm nhìn chiến lược dài hạn, phát huy tối đa lợi thế nổi trội của đất nước; Cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư, kinh doanh, tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư, kinh doanh vào nông nghiệp, nông thôn.
Năm 2024, toàn ngành NN&PTNT được Thủ tướng Chính phủ giao tốc độ tăng trưởng GDP đạt 3 - 3,5%; tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt khoảng 54 - 55 tỷ USD; tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới 80%; nâng cao tỷ lệ che phủ rừng,…
Ông Nguyễn Văn Việt, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, ngành nông nghiệp vẫn cố gắng vượt qua khó khăn, đặt ra những mục tiêu để phấn đấu thực hiện: “Bước sang năm 2024, chúng tôi thấy là ngành nông nghiệp vẫn còn 3 cái khó: thứ nhất đó là thị trường, thứ 2 là thời tiết, thứ 3 là khống chế được dịch bệnh. Về thị trường chúng tôi sẽ cố gắng, dịch bệnh chúng tôi cũng cố gắng khắc phục nhưng thời tiết vẫn là yếu tố khách quan. Về chỉ tiêu năm 2024, đề ra tốc độ tăng trưởng toàn ngành 3,0 - 3,5%; Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản khoảng 54 - 55 tỷ USD. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới 80%”.
Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, dự báo năm 2024, tình hình thị trường lúa gạo nhu cầu vẫn ở mức cao, ngành trồng trọt tiếp tục chỉ đạo tăng cường sản xuất, đặc biệt là lúa chất lượng để đảm bảo xuất khẩu một cách bền vững.
Mục tiêu của ngành nông nghiệp trong năm 2024 thể hiện bản lĩnh và vai trò trụ cột trong nền kinh tế. Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức, ngành nông nghiệp vẫn nỗ lực vượt khó, thắng "tam tai" với những chuyển biến về chất, với tư duy kinh tế hội nhập nhằm nâng tầm giá trị. Khẳng định vị thế nông sản Việt trên thị trường quốc tế là chìa khóa tạo sức bật mới trong những năm tiếp theo.