Năm 2023 đánh dấu một bước ngoặt ngoạn mục cho ngành xuất khẩu nông sản Việt Nam khi ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trên mọi mặt hàng. Nổi bật nhất là ngành rau quả với kim ngạch xuất khẩu đạt 5,6 tỷ USD, tăng 66,7% so với năm 2022, khẳng định vị thế dẫn đầu trong nhóm hàng nông sản xuất khẩu.
Sầu riêng thay thế thanh long trở thành "ngôi sao"
Bất ngờ lớn nhất đến từ thị trường sầu riêng khi loại trái cây này bứt phá ngoạn mục, tăng 430% so với năm 2022, đạt kim ngạch 2,24 tỷ USD và chiếm 55,4% tổng giá trị xuất khẩu trái cây. Nhờ nhu cầu tiêu thụ tăng cao tại thị trường Trung Quốc, sầu riêng đã chính thức soán ngôi thanh long, vốn thống trị thị trường rau quả Việt Nam trong nhiều năm qua. Thanh long chỉ đạt 614 triệu USD, giảm 3,8% so với năm 2022 và chỉ đứng thứ hai trong nhóm trái cây xuất khẩu.
Cùng với sự trỗi dậy của sầu riêng, cơ cấu thị trường xuất khẩu rau quả cũng có nhiều biến động. Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ lớn nhất với kim ngạch 3,6 tỷ USD, tăng 138,7% so với năm 2022, chiếm 65% tổng giá trị xuất khẩu. Tuy nhiên, thị phần của Trung Quốc tăng mạnh dẫn đến sự sụt giảm tỷ trọng của các thị trường khác như Hoa Kỳ (giảm từ 7,4% xuống 4,6%) và Hàn Quốc (giảm từ 5,4% xuống 4,0%).
Cà phê: Giữ vững vị thế số 2 thế giới
Xuất khẩu cà phê Việt Nam năm 2023 đạt 1,62 triệu tấn, trị giá 4,24 tỷ USD, giảm 8,7% về lượng nhưng tăng 4,6% về trị giá so với năm 2022. Robusta vẫn là chủ lực xuất khẩu, chiếm 78,5% tổng kim ngạch.
EU tiếp tục là thị trường xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam, chiếm 35% tổng kim ngạch. Nhiều thị trường khác như Đan Mạch, Hà Lan, Bồ Đào Nha cũng ghi nhận mức tăng trưởng cao.
Hạt điều: Tăng trưởng ở tất cả các thị trường chủ lực
Xuất khẩu hạt điều Việt Nam trong năm 2023 đạt 644 nghìn tấn, trị giá 3,64 tỷ USD, tăng 24% về lượng và 18,1% về trị giá so với năm 2022. Giá xuất khẩu bình quân hạt điều đạt 5.657 USD/tấn, giảm 4,7% so với năm 2022.
Đáng chú ý, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sang tất cả các thị trường chủ lực đều tăng so với năm 2022, trong đó, thị trường UAE tăng 72,3%, Trung Quốc tăng 49,8%, Arab Saudi tăng 46,3% và Anh tăng 24,1%.
Các mặt hàng khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng
Ngoài sầu riêng, các mặt hàng trái cây khác như mít, xoài, chanh leo, hạt dẻ cười... cũng có mức tăng xuất khẩu từ 34% đến 44% so với năm 2022. Gạo cũng ghi nhận kết quả tích cực với kim ngạch xuất khẩu đạt 4,7 tỷ USD, tăng 35,3% so với năm 2022. Giá gạo xuất khẩu bình quân tăng 18,3%, đạt 575 USD/tấn, đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu gạo 5% tấm có giá cao nhất thế giới trong một số thời điểm.
Thành công nhờ đâu?
Sự bùng nổ của xuất khẩu nông sản Việt Nam được cho là nhờ vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao trên thị trường quốc tế, đặc biệt là tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ và EU.
- Chất lượng sản phẩm nông sản Việt Nam ngày càng được cải thiện, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường.
- Chính phủ Việt Nam có nhiều chính sách hỗ trợ xuất khẩu nông sản, như giảm thuế, phí, đơn giản hóa thủ tục hành chính...
- Các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng năng động, chủ động trong việc tìm kiếm thị trường, quảng bá sản phẩm và kết nối với khách hàng quốc tế.
Nhìn lại, năm 2023 là một năm thành công rực rỡ cho ngành xuất khẩu nông sản Việt Nam. Với đà tăng trưởng hiện tại, dự kiến ngành xuất khẩu nông sản sẽ tiếp tục đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của đất nước trong những năm tới.
Bảo Anh