Ngành trà toàn cầu đang bước vào một kỷ nguyên mới với những thay đổi sâu sắc: từ chăm sóc sức khỏe, phát triển bền vững đến việc thay thế rượu trong giao tiếp xã hội. Từ trà đạo Nhật Bản, trà chiều Anh Quốc đến ấm trà Shan Tuyết Việt Nam, trà luôn gắn liền với văn hóa và khả năng kết nối con người. Ngày nay, một tách trà không chỉ là thức uống, mà còn là biểu tượng của lối sống hiện đại, đề cao sức khỏe, ý thức và trải nghiệm. Những món trà truyền thống đang được làm mới, sáng tạo hơn, góp phần tái định hình ngành trà toàn cầu, đồng thời mở ra cả cơ hội lẫn thách thức cho các doanh nghiệp trong thời đại mới.
Trà không còn chỉ là thức uống truyền thống, mà đang trở thành tâm điểm của xu hướng sống xanh, khỏe và sáng tạo toàn cầu.
Theo dự báo, thị trường trà toàn cầu sẽ tăng từ 55,67 tỷ USD năm 2024 lên 75,5 tỷ USD vào năm 2029. Điều này cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh về giá trị. Tuy nhiên, tại những quốc gia có truyền thống uống trà lâu đời như Anh, lượng tiêu thụ lại giảm 8% đến năm 2028, dù giá trị thị trường vẫn đạt 884 triệu bảng Anh.
Nghịch lý này đến từ việc người tiêu dùng đang uống ít hơn nhưng chọn sản phẩm chất lượng hơn. Thay vì mua số lượng lớn, họ tìm kiếm những loại trà cao cấp, hương vị đặc biệt hoặc có lợi cho sức khỏe. Điều này mở ra cơ hội cho các thương hiệu trà nâng tầm giá trị sản phẩm, thay vì cạnh tranh chỉ bằng sản lượng.
Trà chức năng – Sức khỏe lên ngôi
Nếu trước đây trà được coi là thức uống giải khát, thì ngày nay, nó đang trở thành “người bạn đồng hành của sức khỏe”. Trà chức năng, những loại trà có thêm tác dụng như tăng cường miễn dịch, giảm căng thẳng hay hỗ trợ tiêu hóa đang bùng nổ mạnh mẽ.
Người tiêu dùng đặc biệt quan tâm đến các loại trà chứa gừng, nghệ, matcha hay thảo mộc như elderberry, echinacea. Thậm chí, nhiều thương hiệu còn kết hợp thêm các thành phần thảo dược được gọi là adaptogen, giúp cơ thể thích nghi với căng thẳng. Trà chức năng đáp ứng đúng nhu cầu của thế hệ trẻ: vừa lành mạnh, vừa gắn với lối sống năng động và chia sẻ dễ dàng trên mạng xã hội.
Không khó hiểu khi thị trường trà chức năng được dự đoán đạt 12 tỷ USD vào năm 2032. Đây sẽ là phân khúc đầy hứa hẹn cho những thương hiệu biết kết hợp khoa học sức khỏe với sáng tạo hương vị.
Bền vững và đạo đức – Từ xu hướng đến yếu tố sống còn
Ngành trà đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu. Nghiên cứu chỉ ra rằng đến năm 2050, điều kiện trồng trà lý tưởng ở Kenya sẽ giảm 26,2%, Sri Lanka giảm 14% và Trung Quốc giảm 4,7%. Nếu không có giải pháp bền vững, nhiều vùng trà trứ danh sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.
Các công ty hiện đã áp dụng nhiều phương thức mới như nông nghiệp tái tạo, tiết kiệm nước, tận dụng chất thải làm phân bón sinh học. Bên cạnh đó, vấn đề nhân quyền cũng được đặt lên bàn. Phần lớn lao động trong ngành trà vẫn có thu nhập rất thấp. Các chứng nhận như Fairtrade hay Rainforest Alliance ra đời để bảo đảm người trồng trà nhận được thù lao công bằng.
Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến hương vị, mà còn để ý sản phẩm có “xanh” hay không, có minh bạch hay không. Khoảng 92% khách hàng khẳng định tính bền vững ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng. Vì vậy, bền vững không chỉ là một lựa chọn, mà đã trở thành yếu tố sống còn cho sự phát triển của ngành trà.
Trà như lựa chọn thay thế rượu trong xã giao
Một thay đổi thú vị khác đến từ thói quen tiêu dùng: trà đang dần trở thành lựa chọn thay thế cho rượu trong các buổi gặp gỡ xã hội. Phong trào “sober curious” (tò mò về tỉnh táo) khuyến khích mọi người giảm đồ uống có cồn, hướng đến những lựa chọn lành mạnh hơn.
Tại Anh, gần một nửa người tiêu dùng coi trà là giải pháp thay thế rượu hợp lý. Các thương hiệu sáng tạo ra những dòng sản phẩm như sparkling tea (trà sủi bọt), mocktail trà hay trà ủ lên men với hương vị tinh tế giống rượu vang. Những sản phẩm này mang lại trải nghiệm giao lưu sang trọng, không kém phần thú vị nhưng lại an toàn cho sức khỏe.
Điều này cho thấy trà không còn gói gọn trong căn bếp gia đình, mà đã bước vào không gian tiệc tùng, gặp gỡ bạn bè, thậm chí trở thành trung tâm của những trải nghiệm xã hội mới.
Đổi mới sản phẩm và bao bì xanh
Song hành cùng các xu hướng trên là sự sáng tạo không ngừng trong sản phẩm và bao bì. Người tiêu dùng ngày nay thích sự mới lạ: từ hương vị xoài, việt quất, hoa nhài cho đến những loại trà kết hợp với trái cây tươi hoặc thảo mộc hiếm.
Bao bì cũng là một điểm nhấn. Một phần ba sản phẩm trà ra mắt toàn cầu năm 2023 - 2024 được đóng gói bằng vật liệu thân thiện môi trường. Tại Anh, con số này lên đến 80%. Người mua, đặc biệt thế hệ trẻ, sẵn sàng trả thêm tiền để có túi trà không chứa nhựa hay bao bì phân hủy sinh học. Điều đó chứng minh rằng, sự đổi mới trong cả hương vị lẫn bao bì chính là cách để thương hiệu chinh phục khách hàng.
Từ tách trà truyền thống, ngành trà toàn cầu đang bước vào kỷ nguyên mới với năm xu hướng nổi bật: tăng trưởng giá trị dù sản lượng giảm, sức khỏe lên ngôi, bền vững và đạo đức, trà thay thế rượu trong xã giao, cùng sự sáng tạo về sản phẩm và bao bì.
Bức tranh ấy vừa mở ra cơ hội, vừa đặt ra thách thức. Doanh nghiệp nào nắm bắt được sự thay đổi trong nhu cầu và giá trị sống của người tiêu dùng sẽ là những người dẫn dắt thị trường. Ngược lại, nếu chỉ giữ cách tiếp cận cũ, ngành trà sẽ khó đứng vững trước làn sóng biến đổi.
Có thể nói, chưa bao giờ một tách trà lại mang nhiều ý nghĩa như hiện nay: vừa lành mạnh, vừa bền vững, vừa mang tính xã hội. Đó chính là lý do khiến trà không chỉ là thức uống, mà đã trở thành một trào lưu toàn cầu.